Chỉ muốn 'giàu ngầm', người Thụy Điển cấm khoe khoang tài sản

Tại Östermalm - khu vực thịnh vượng nhất của thành phố Stockholm (Thụy Điển), có thể dễ dàng bắt gặp những quán bar trên mặt nước, các du thuyền cá nhân sang trọng neo đậu ở bến cảng, những người đeo kính râm hàng hiệu đang thưởng thức cocktail.

Có thể thoái mái bắt chuyện với họ về mọi chủ đề, trừ khi ai đó hỏi về sự giàu có.

“Tôi sẽ không nói cho bạn biết tôi kiếm được bao nhiêu. Chả có lý do gì khiến tôi phải làm điều đó cả”, Robert Ingemarsson (30 tuổi), một nhân viên cao cấp ngành marketing, nói.

Ở nhiều quốc gia, thu nhập cao luôn là thước đo đầy tự hào về sự thành công. Nhưng người Thụy Điển lại có ác cảm sâu sắc khi bàn về điều này. Ngay cả những người trẻ tuổi cũng không thoải mái khi bàn về ví tiền của họ.

Người Thụy Điển không muốn nói chuyện về khối tài sản của họ. Ảnh:Benoit Derrier.

Văn hóa Jantelagen

Lola Akinmade Åkerström là một nhà nghiên cứu văn hóa Thụy Điển đã sống tại Stockholm hơn 10 năm.

Theo cô, tài sản và thu nhập là chủ đề không phù hợp để trò chuyện tại nơi này, đặc biệt là với người lạ, “trong khi họ rất thoải mái khi bàn về đời sống tình dục”.

Tương tự, Stina Dahlgren - một nhà báo người Thụy Điển đã sống vài năm tại Mỹ - cho biết: “Thật kỳ lạ khi người Mỹ kể cho nhau nghe về lương của họ và nhận lại những lời động viên. Tuy nhiên, nếu làm vậy tại quê hương của tôi, họ sẽ cho rằng bạn thật kỳ cục”.

Nhiều nhà nghiên cứu văn hóa cho rằng điều cấm kị kỳ lạ này xuất phát từ Jantelagen - một từ cổ Bắc Âu, mang hàm ý: “Đừng bao giờ nghĩ bạn giỏi hơn bất kỳ ai”.

“Jantelagen là một quy tắc bất thành văn tồn tại lâu đời trong xã hội Thụy Điển và một số quốc gia Bắc Âu khác”, Åkerström giải thích. “Đó là cách sống không khoe khoang vô tội vạ. Điều này sẽ giữ sự bình đẳng và tránh gây căng thẳng trong các mối quan hệ”.

Jantelagen tôn vinh sự khiêm tốn, trái với Tall poppy syndrome (tạm dịch: Hội chứng cây anh túc cao) - một thuật ngữ nổi tiếng tại New Zealand và Australia chỉ những người thích khoe khoang tiền tài và địa vị xã hội.

Andreas Kensen không thích chia sẻ thu nhập của mình với người lạ. Ảnh:Benoit Derrier.

Tuy nhiên, Jantelagen còn liên quan đến các chuẩn mực văn hóa ở Thụy Điển và các quốc gia Bắc Âu khác.

“Bạn có thể bàn về việc mua một ngôi nhà thứ hai trong rừng để nghỉ dưỡng với hệ thống sưởi được lắp đặt dưới sàn nhà. Mọi người không có vấn đề gì bởi đó là một điều khá phổ biến tại Bắc Âu. Tuy nhiên, nếu cùng một số tiền ấy mà bạn mua hai chiếc xe Lamborghini thì người ta sẽ cười cợt bạn”, Tiến sĩ Stephen Trotter, một học giả về Scotland - Na Uy chia sẻ.

Tuy nhiên, nguyên tắc Jantelagen cũng có thể thay đổi. Việc khoe khoang dễ chấp nhận hơn trong môi trường những người có cùng địa vị. Ví dụ như giữa những người giàu với nhau, họ sẽ thoải mái hơn khi nói về những ngôi nhà nghỉ dưỡng hay siêu xe của họ.

“Tôi chắc chắn sẽ kể với bạn mình về những chuyến du lịch của tôi hoặc tôi sẽ đăng tải trên mạng xã hội như Facebook hay Instagram. Nhưng không có nghĩa tôi sẽ nói những điều đó với một người lạ vừa mới gặp mặt”, Andreas Kensen (33 tuổi) giải thích.

Sự phản ứng dữ dội từ giới trẻ

Số lượng những người Thụy Điển trẻ tuổi lên tiếng chỉ trích văn hóa Jantelagen ngày càng nhiều. Họ kêu gọi xã hội hãy cởi mở hơn về sự giàu có và thành công của bản thân.

Nicole Falciani mong muốn văn hóa Jantelagen biến mất khỏi xã hội Thụy Điển. Ảnh:@nicolefalciani.

Một trong số đó là Nicole Falciani.

Cô bắt đầu sự nghiệp với việc viết blog từ rất sớm và hiện là một influencer lớn với hơn 354.000 lượt theo dõi trên Instagram.

Trong một buổi chụp hình quảng cáo cho một hãng trang sức, cô chia sẻ thẳng thắn về số tiền mình kiếm được - khoảng 20.000 USD cho mỗi chiến dịch như thế này.

Cô đã sở hữu một căn hộ tại trung tâm thành phố khi mới chỉ 22 tuổi.

“Ước gì Jantelagen biến mất. Tôi nghĩ điều đó sẽ tốt hơn cho xã hội Thụy Điển. Mọi người sẽ cởi mở với nhau hơn khi có thể thoải mái nói chuyện về tiền bạc”, Nicole nói. “Khi bạn làm việc chăm chỉ và kiếm nhiều hơn người khác, bạn có quyền tự hào về điều đó”.

"Mạng xã hội đã tạo ra sự thay đổi lớn, Akinmade cho biết, "Kể từ khi việc khoe tài sản trở nên phổ biến trên Facebook và Instagram, người dân nơi này dần thoải mái hơn khi công khai thành tựu và thành tích cá nhân của mình".

Mạng xã hội có tác động lớn tới văn hóa Jantelagen. Ảnh: Daniela Kocevska.

“Có nhiều người tài giỏi bị văn hóa Jantelagen đè nén nhưng nhờ có mạng xã hội, họ đã tự tin hơn”, cô chia sẻ.

“Jantelagen sẽ dần dần biến mất sớm thôi. Nhiều chương trình truyền hình Mỹ và văn hóa từ những người nước ngoài du nhập vào Thụy Điển sẽ thay đổi xã hội này”.

Trong khi đó, một số người nhập cư đến Thụy Điển cho biết họ rất thích văn hóa Jantelagen. “Điều tôi thích nhất ở vương quốc này chính là Jantelagen. Sự khiêm tốn thực sự quan trọng”, Natalia Irribara, một người Chile chuyển tới Stockholm sống được 3 năm.

“Chile là một quốc gia đề cao những thành tựu cá nhân như trình độ học vấn, ngoại hình, xe hơi…”, cô nói. “Tại đây, tôi cảm thấy thực sự thoải mái khi sống mà không cần để ý đến những điều này.

Chuyện tình thiếu nữ 15 tuổi và 'bạn trai' 53 tuổi gây xôn xao

Chuyện tình yêu lệch tuổi có vẻ như ngày một nhiều lên, thế nhưng mới chỉ 15 tuổi mà đã yêu say đắm người hơn mình tới 38 tuổi thì thực sự đáng kinh ngạc.

Theo Zing