Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) là chương trình phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo định hướng phát huy nội lực và giá trị gia tăng. Vì vậy, những năm qua, tỉnh Cao Bằng luôn khơi dậy mạnh mẽ tiềm năng bản địa thông qua Chương trình OCOP. Việc phát huy giá trị các đặc sản như miến dong, lạc, mật ong, thạch đen hay dược liệu vùng cao đã giúp OCOP trở thành động lực quan trọng thúc đẩy xây dựng nông thôn mới, tạo đà phát triển kinh tế – xã hội bền vững.

Thực hiện Quyết định số 919/QĐ-TTg ngày 1/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Mỗi xã một sản phẩm, giai đoạn 2021 - 2025, UBND tỉnh Cao Bằng đã phân bổ trên 16 tỷ đồng để thực hiện Chương trình. 

Hiện nay, toàn tỉnh có 171 sản phẩm OCOP gồm 10 sản phẩm OCOP 4 sao và 161 sản phẩm OCOP 3 sao thuộc 4 nhóm sản phẩm: thực phẩm; đồ uống; thủ công mỹ nghệ; dịch vụ du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và điểm du lịch. Chủ thể thực hiện gồm 117 chủ thể, trong đó, 27 hợp tác xã, 10 tổ hợp tác, 7 doanh nghiệp, 73 hộ sản xuất, kinh doanh. 

W-20240409_074325.jpg
Chương trình OCOP trở thành động lực quan trọng xây dựng nông thôn mới tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước.

Song song với hoạt động sản xuất, công tác truyền thông về phát triển sản phẩm OCOP và xây dựng nông thôn mới được đẩy mạnh, tạo sự lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng. Các cơ quan thông tấn, báo chí, đài phát thanh – truyền hình và hệ thống truyền thông cơ sở tích cực tuyên truyền về vai trò, lợi ích của chương trình; giới thiệu mô hình hay, cách làm hiệu quả; tôn vinh các chủ thể tiêu biểu.

Thông qua các chương trình truyền thông đa dạng, từ tuyên truyền trên báo, đài, hệ thống truyền thanh cơ sở đến các nền tảng số như mạng xã hội, livestream, video trải nghiệm… người dân ngày càng hiểu rõ hơn ý nghĩa của OCOP, tầm quan trọng của việc chuẩn hóa sản phẩm, đầu tư bao bì, nhãn mác, truy xuất nguồn gốc và nâng cao chất lượng.

Nhờ đó, nhận thức của người dân ngày càng được nâng cao. Nhiều hộ sản xuất trước đây chỉ làm manh mún, nhỏ lẻ đã mạnh dạn thay đổi tư duy, chuyển từ sản xuất tự phát sang sản xuất theo nhu cầu thị trường, chú trọng xây dựng thương hiệu và gia tăng giá trị sản phẩm.

Truyền thông cũng góp phần tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các chủ thể, khuyến khích đổi mới sáng tạo trong cách thức chế biến, đóng gói và phát triển sản phẩm mới. Nhờ đó, ngày càng nhiều sản phẩm OCOP của Cao Bằng mang hàm lượng tri thức và giá trị văn hóa cao, đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng và phù hợp xu hướng thị trường hiện đại.

Từ Chương trình OCOP và các chương trình lồng ghép khác, nhiều chủ thể sản xuất được hỗ trợ, tư vấn về xây dựng, quản lý nhãn hiệu, mẫu mã, bao bì sản phẩm, đăng ký xác lập, bảo hộ, phát triển và thực thi quyền sở hữu trí tuệ; triển khai, áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc; mã số mã vạch; ghi nhãn hàng hóa và công bố tiêu chuẩn chất lượng cho các sản phẩm. 

Nhiều sản phẩm đặc trưng của địa phương như: hạt dẻ Trùng Khánh, mật ong Nguyên Bình, thảo dược Hà Quảng… trở thành thương hiệu uy tín và mở ra triển vọng mới phát triển nông nghiệp địa phương. Chất lượng, tiêu chuẩn kỹ thuật, bao bì sản phẩm ngày càng được chú trọng, thể hiện trình độ sản xuất của chủ thể có sự tiến bộ rõ rệt.

Điển hình như miến dong Tân Việt Á của Hợp tác xã Nông sản Tân Việt Á, xã Minh Tâm đã vươn mình trở thành sản phẩm OCOP tiêu biểu của tỉnh. Bắt đầu đi vào sản xuất, xây dựng thương hiệu từ năm 2017 với sản phẩm được làm 100% từ bột dong riềng trồng ở địa phương, năm 2020, miến dong Tân Việt Á được chứng nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao. 3 năm sau, sản phẩm tiếp tục nâng hạng lên OCOP 4 sao.

Hay sản phẩm “Nếp hương Bảo Lạc Cao Bằng” được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao vào năm 2020. Doanh nghiệp đã chủ động liên kết với nông dân trong vùng để bao tiêu sản phẩm, hướng dẫn canh tác và xây dựng thương hiệu chung “Nếp hương Bảo Lạc Cao Bằng” nhằm phát huy giá trị đặc sản địa phương.

Bên cạnh đó, các hoạt động quảng bá, hội chợ, triển lãm được tổ chức thường xuyên, tạo cầu nối giữa nhà sản xuất và thị trường. Nhiều sản phẩm OCOP của Cao Bằng đã có mặt tại chuỗi siêu thị, cửa hàng đặc sản trong và ngoài tỉnh. Tỉnh cũng tích cực hỗ trợ chủ thể đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử, xây dựng câu chuyện thương hiệu gắn với văn hóa bản địa. Hiện đã có 28 sản phẩm được đưa lên sàn thương mại điện tử bưu điện, bước đầu mang lại hiệu quả quảng bá và gia tăng đơn hàng.

Với sự phối hợp đồng bộ giữa phát triển sản xuất, đẩy mạnh truyền thông và mở rộng thị trường, Chương trình OCOP đang trở thành đòn bẩy thúc đẩy xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế - xã hội, góp phần nâng cao chất lượng đời sống người dân và bảo tồn giá trị đặc trưng của vùng đất biên cương Cao Bằng.