Tổng cộng tài sản của 70 thành viên giàu nhất trong cơ quan lập pháp Trung Quốc năm ngoái nhiều hơn tổng giá trị tài sản của toàn bộ 535 thành viên quốc hội Mỹ, tổng thống, nội các và 9 thẩm phán Tòa án tối cao.

Tài sản ròng của 70 đại biểu giàu nhất trong quốc hội Trung Quốc - NPC - (quốc hội Trung Quốc đã khai mạc kỳ họp hàng năm vào 5/3) tăng tới 565,8 tỉ nhân dân tệ (89,8 tỉ USD) trong năm 2011, tăng khoảng 11,5 tỉ USD từ năm 2010, theo con số thống kê của Tạp chí Hồ Nhuận. Tổng giá trị tài sản ròng này được đem so sánh với 7,5 tỉ USD giá trị tài sản ròng của toàn bộ 660 quan chức hàng đầu ở ba ngành của chính phủ Mỹ.

Thu nhập vượt trội của các thành viên NPC phản ánh sự mất cân bằng trong tăng trưởng kinh tế ở Trung Quốc, nơi thu nhập bình quân theo đầu người năm 2010 là 2.425 USD thấp hơn ở Belarus và chỉ là một phần nhỏ so với mức 37.527 USD ở Mỹ. Sự chênh lệch này mang lại những thách thức lớn với thế hệ lãnh đạo mới của Trung Quốc (chuyển giao vào cuối năm nay), khiến họ phải đối mặt với tình trạng bất ổn xã hội gia tăng vì nạn chiếm đoạt đất đai trái phép và tham nhũng từ các quan tham.

"Thật khác thường khi xem đây như một cuộc hôn phối của giàu có và chính trị", Kenneth Lieberthal, giám đốc Trung tâm nghiên cứu Trung Quốc John L. Thornton tại Viện Brooking của Washington cho biết. "Rõ ràng nó cung cấp thêm nét mô tả sinh động cho những bất mãn lan rộng ở Trung Quốc về sự bất bình đẳng cực độ của sự giàu có trong quốc gia này hiện tại".

Kỳ họp Quốc hội Trung Quốc kéo dài khoảng một tuần rưỡi. Đây là cơ quan lập pháp cao nhất ở nước này với khoảng 3.000 đại biểu, với một số thành viên là các nhà điều hành quyền quyền lực nhất Trung Quốc.

Hồ Nhuận, một tạp chí ở Thượng Hải nhằm mục tiêu là những người tiêu dùng đẳng cấp Trung Quốc, đã biên soạn danh sách những người giàu có nhất Trung Quốc hàng năm. Danh sách này sau đó được kiểm tra chéo với dữ liệu về các thành viên NPC của chính phủ.

Theo Báo cáo Hồ Nhuận, đại biểu quốc hội Zong Qinghou, chủ tịch Tập đoàn Wahaha (HWGZ) sản xuất nước giải khát ở Hàng Châu và người giàu nhất trong quốc hội, người giàu thứ hai ở Trung Quốc, có tài sản gia đình là 68 tỷ nhân dân tệ. Bà nghị Wu Yajun cũng như vậy. Bà là chủ tịch Công ty Longfor Properties (LHREZ) ở Bắc Kinh với tài sản gia đình là 42 tỉ nhân dân tệ.

Niềm tự hào

Cựu chủ tịch Trung Quốc Giang Trạch Dân đã thúc đẩy việc đưa các doanh nhân giàu có vào trong hàng ngũ của đảng cộng sản Trung Quốc từ một thập niên trước. Và giờ đây, họ có điều kiện tiếp cận thường xuyên với các lãnh đạo cấp cao Trung Quốc - những người cũng là thành viên NPC.


Người giàu thứ ba trong NPC, một ông trùm linh kiện ô tô Lu Guanqiu, đã tháp tùng phó chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Mỹ trong chuyến thăm chính thức vừa qua, tham dự một cuộc gặp với phó Tổng thống Mỹ Joseph Biden và Bộ trưởng  Tài chính Timothy F. Geithner tại Washington ngày 14/2.

"Người giàu có ở Trung Quốc có động cơ mạnh mẽ để trở thành "người trong hệ thống" do những quy định tương đối lỏng lẻo về pháp luật và quyền sở hữu", Victor Shih, một giáo sự tại Evanston, Đại học Northwestern ở Illinois chuyên nghiên cứu về chính trị và tài chính Trung Quốc viết trong thư điện tử. Trở thành một thành viên NPC "có nghĩa là đối thủ chính trị hay thương mại của ai đó không thể dễ dàng ném đối phương vào tù hay chiếm hữu tài sản của đối phương".

Bà nghị Wu, người phụ nữ giàu có nhất Trung Quốc không trả lời bất kỳ cuộc phỏng vấn nào, người phát ngôn của bà cho biết. Bà cũng không bình luận về chuyện NPC vì đó là vấn đề của chính phủ trung ương.

Rất nhiều thành viên giàu nhất của NPC gồm cả bà Wu là giám đốc điều hành của các tập đoàn kinh doanh bất động sản, nhà đất - một lĩnh vực gần đây xảy ra nhiều biểu tình phản đối và đóng góp vào khoảng cách giàu nghèo giữa cư dân đô thị và nông thôn.

Vụ việc chiếm dụng đất đai trái phép ở Ô Khảm - một làng chài ở tỉnh Quảng Đông đã làm dấy lên những cuộc biểu tình trong tháng 12 với kết quả là các vị lãnh đạo chính quyền bị sa thải. Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo đã cam kết sẽ ngăn chặn các vụ chiếm hữu đất đai trái phép như thế và làm việc để thu hẹp khoảng cách giàu nghèo.

Các doanh nhân giàu có như Zong và Lu đã xây dựng tài sản của mình trên nền tảng tăng trưởng kinh tế trung bình trên 10% trong suốt 30 năm qua. Kinh tế Mỹ tăng trưởng ở mức trung bình 2,7% trong cùng giai đoạn.

Thoát nghèo

Người Trung Quốc bình thường cũng được hưởng lợi từ sự tăng trưởng kinh tế. Nước này đã vượt qua Nhật Bản để trở thành nền kinh tế thứ hai thế giới trong năm 2010. Kể từ khi giới thiệu các chính sách thị trường tự do, Trung Quốc đã đưa 300 triệu người trong số 1,3 tỉ dân thoát nghèo, theo thống kê của LHQ.

Tăng trưởng GDP hàng năm theo đầu người ở Trung Quốc là 9,8% vào cuối năm 2010. Theo Ngân hàng thế giới, GDP bình quân theo đầu người tăng hơn gấp đôi kể từ năm 2000.

Trở lại với thống kê các nghị viên tỉ phú trong quốc hội Trung Quốc. 2% số thành viên giàu nhất của NPC - 60 người có tài sản trung bình vào khoảng 1,44 tỉ USD/người. Trong khi đó, 2% số người giàu nhất trong quốc hội Mỹ có tài sản trị giá trung bình là 323 triệu USD. Con số thống kê của Mỹ được tải về từ một cơ sở dữ liệu của Trung tâm phản ứng chính trị tại Washington. Con số này có những sai số nhất định vì gồm cả các thành viên quốc hội đã nghỉ hưu hoặc mất ghế trong cuộc bầu cử năm 2010.

Số liệu thống kê cũng cho thấy có ít nhất 39 thành viên Quốc hội Trung Quốc sở hữu tài sản lớn hơn giá trị tài sản của nghị sỹ Mỹ giàu nhất. Người giàu nhất trong Nghị viện Hoa Kỳ hiện là Hạ nghị sỹ Darrell Issa của bang California, với số tài sản trị giá 700,9 triệu USD. Nếu Darrell Issa ở NPC của Trung Quốc, thì ông sẽ xếp thứ 40.