Theo chuyên gia, nhà trường, gia đình cần chú trọng giáo dục giới tính cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ. Đây là yếu tố rất quan trọng và cần thiết trong quá trình phát triển của trẻ.
Tiến sĩ, bác sĩ Đỗ Minh Loan, Trưởng khoa Sức khỏe Vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương, cho hay giáo dục giới tính là việc người lớn (gồm bố mẹ, ông bà, người chăm sóc trẻ và thầy cô giáo) giúp con trẻ hiểu được những đặc điểm của mỗi giới khác nhau như thế nào.
"Nếu trẻ được giáo dục giới tính ngay từ khi còn nhỏ với các phương pháp phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp trẻ nâng cao nhận thức về việc bảo vệ bản thân, tránh nguy cơ bị xâm hại tình dục từ những đối tượng xấu, giảm tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn và các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục,…", chuyên gia tâm lý Đỗ Minh Loan cho hay.
Chương trình Sức khỏe học đường giai đoạn 2021-2025 đặt chỉ tiêu 100% học sinh được tuyên truyền, giáo dục về sức khỏe và nâng cao kiến thức phòng, chống bệnh, tật học đường, bệnh không lây nhiễm và sức khỏe tâm thần; 50% học sinh phổ thông được phổ biến, tư vấn về sức khỏe tâm thần, tâm sinh lý lứa tuổi.
Bộ Y tế được giao chủ trì hướng dẫn về phòng, chống các yếu tố nguy cơ và bệnh không lây nhiễm, sức khỏe tâm thần, sức khỏe sinh sản ở học sinh. Nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ nhân viên y tế trường học, y tế cơ sở về các vấn đề liên quan đến sức khỏe học đường.
Tuy nhiên, để thực hiện tốt điều này, trước hết cha mẹ, thầy cô và những người lớn xung quanh cần tự trang bị cho mình những kiến thức về giới tính, đồng thời lắng nghe, chia sẻ và giúp trẻ có những nhận thức đúng đắn.
Dưới đây là những tư vấn của về cách giáo dục giới tính cho trẻ trong độ tuổi học sinh phổ thông (từ lớp 1 đến lớp 12), giúp cha mẹ, thầy cô có thêm kiến thức cần thiết để bảo vệ và đồng hành cùng trẻ một cách vui khỏe và an toàn.
Trẻ từ 6-11 tuổi: Đây là giai đoạn trẻ phát triển trí nhớ và tư duy rất nhanh và mạnh. Trẻ bắt đầu có những tò mò về giới tính ví dụ cấu tạo của trẻ nữ và trẻ nam như thế nào? Con người được sinh ra từ đâu và bằng cách nào?
Để giải đáp thắc mắc này của trẻ, người lớn có thể trả lời một cách đơn giản như: "Để một em bé chào đời thì nhất định cần có sự góp sức của cha (tinh trùng) và mẹ (trứng) để tạo ra "hạt mầm" là con.
"Hạt mầm" sẽ dần lớn lên trong bụng của mẹ. Khoảng 9 tháng 10 ngày là lúc "hạt mầm" đủ lớn và muốn ra ngoài, thế là con được sinh ra đời. Hoặc có thể cung cấp thông tin về giới tính thông qua việc đưa kiến thức vào các môn học như sinh học, khoa học giáo dục hay các hoạt động ngoại khoá ở trường học.
Trẻ ở tuổi vị thành niên (11-18 tuổi): Ở lứa tuổi này sự phát triển nổi bật nhất của trẻ là sự dậy thì, trẻ phát triển mạnh mẽ về tâm lý, sinh lý và các nhu cầu về tính dục. Trẻ bắt đầu mở rộng các mối quan hệ và có những cảm nhận về rung động, thích hay yêu mến một ai đó.
Trong giai đoạn này, trẻ nữ cần chuẩn bị cho kỳ kinh nguyệt đầu tiên và trẻ nam cần hiểu về sự xuất tinh. Việc giáo dục giới tính đặc biệt quan trọng và cần tập trung vào vấn đề giáo dục sức khỏe sinh sản.
Cha mẹ, thầy cô không nên để mặc con tự tìm hiểu về giới tính, tình dục qua mạng xã hội, thậm chí là truyền miệng từ bạn bè vì có thể trẻ sẽ học được những kiến thức không đúng và có những hành vi sai lệch.
Người lớn nên thường xuyên trao đổi, chia sẻ với trẻ, dạy trẻ về những hành động nào được phép và hành động nào không để giúp trẻ có thể duy trì được tình bạn trong sáng, hạn chế trường hợp nhu cầu tình dục cao quá dẫn tới quan hệ tình dục quá sớm và không an toàn.
Đồng thời cung cấp cho trẻ các thông tin và kỹ năng phòng tránh việc mang thai ngoài ý muốn khi ở tuổi vị thành niên và các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
"Việc giáo dục về sức khỏe sinh sản không chỉ là ngăn cấm điều này, ngăn cấm điều kia mà chúng ta cần giải thích, giãi bày để các con hiểu bản chất thật sự của mối quan hệ tình cảm, qua đó giúp trẻ có thái độ và hành vi đúng, hiểu biết và có trách nhiệm về những quyết định của mình", bác sĩ Loan tư vấn.