Các chuyên gia hàng hải ở khắp Đông Nam Á đang gặp nhau tại Manila để thảo luận về đề xuất của Philippines nhằm tránh các cuộc xung đột tương lai ở khu vực tranh chấp Biển Đông. Philippines chủ trương kêu gọi ASEAN có lập trường mạnh hơn phản đối tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc với hầu hết Biển Đông - khu vực giàu tài nguyên dầu khí.
Carl Thayer, chuyên gia Đông Nam Á đến từ Đại học New South Wales ở Australia, cho hay, cuộc gặp của các chuyên gia hàng hải ở Manila là một phần kế hoạch liên quan tới việc Trung Quốc và ASEAN đã nhất trí để giải quyết những xung đột trong tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông.
 |
| Theo đề xuất của Philippines cần phân định rõ khu
vực tranh chấp, khu vực không tranh chấp Ảnh: townhall |
Trong tháng 7, hai bên đã nhất trí thông qua các hướng dẫn để thực thi một tuyên bố hành xử của các bên ở Biển Đông, và sau đó tiến tới bộ quy tắc hành xử giải quyết tranh chấp. Theo ông Thayer, cuộc gặp trên chỉ là sự khởi đầu của một tiến trình. “Vì vậy, các chuyên gia pháp lý ASEAN đã tập trung lại và câu hỏi đặt ra là, điều gì khác biệt giữa một tuyên bố hành xử và bộ quy tắc hành xử có tính ràng buộc về mặt luật pháp? Hầu hết các chuyên gia luật quốc tế nói rằng cần có một hiệp ước. Nhưng con đường tới đó còn quá xa", ông Thayer giải thích.
Trung Quốc và bốn nước Đông Nam Á gồm Philippines, Việt Nam, Brunei và Malaysia đều đưa ra tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông. Trong đó Trung Quốc đã khẳng định chủ quyền với gần như toàn bộ vùng biển. Ông Thayer nói rằng, Philippines là động lực đứng sau cuộc gặp và mong muốn thuyết phục ASEAN có quan điểm mạnh hơn chống lại tuyên bố chủ quyền bao trùm Biển Đông mà Trung Quốc đưa ra.
Cả Philippines và Việt Nam đã phàn nàn về việc các tàu Trung Quốc quấy nhiễu, phá hoại tàu thăm dò, tàu cá của hai nước khi các tàu này hoạt động ở phạm vi chủ quyền của hai nước. Bắc Kinh thì ra sức phủ nhận và nói rằng, tàu của họ hoạt động trên vùng biển Trung Quốc.
Tại cuộc gặp của các chuyên gia hàng hải, Phó Tổng thống Jejomar Binay đã đề xuất biến vùng tranh chấp thành một khu vực của hoà bình, tự do, hữu nghị và hợp tác.
Theo đề xuất của Philippines, các nước tuyên bố chủ quyền sẽ xác định xem khu vực nào là tranh chấp, khu vực nào không. Công việc thăm dò sau đó có thể xúc tiến ở khu vực không có tranh chấp, trong khi các vùng tranh chấp sẽ trở thành nơi của hợp tác chung.
Ông Thayer cho rằng, mặc dù Trung Quốc có thể không muốn các tiếp cận đa phương với vấn đề, nhưng họ đã nhất trí giải quyết với ASEAN về vấn đề này khi ký kết hướng dẫn thực thi tuyên bố hành xử. Tuy nhiên, ông nói, điều này cũng có thể có lợi cho Trung Quốc vì một số nước ASEAN như Campuchia và Myanmar đồng cảm hơn với quan điểm của Trung Quốc và không sẵn sàng đưa ra lập trường nào có thể bị xem là khiêu khích. “Vì vậy, tôi nghĩ sẽ rất khó khăn để Philippines đạt được sự đồng thuận trong vấn đề này".
Nghiên cứu của các chuyên gia hàng hải sẽ được đệ trình lên các quan chức cấp cao ASEAN - những người sẽ mang đề xuất tới Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á tháng 11.
Thái An (theo globalsecurity)
.svg){kind=icon}
