China.jpg
Trung Quốc đang mong muốn xóa bỏ vị thế là một quốc gia chỉ biết sản xuất hàng hóa rẻ tiền, chất lượng thấp. (Ảnh minh họa)

Từ công xưởng đến “thung lũng Silicon”

Quảng Đông – trung tâm sản xuất nhộn nhịp nhất của Trung Quốc, nơi tập trung gần 40% số nhà máy của Trung Quốc, đang phải ngậm ngùi nhìn không ít những “đứa con” của mình phá sản bởi khách hàng ngoại quốc đã ồ ạt rút lui khi cuộc khủng hoảng kinh tế tràn đến.

Nhưng chính quyền Trung Quốc và tỉnh Quảng Đông đã quyết định áp dụng chính sách “biến họa thành phúc”, sử dụng chính khủng hoảng kinh tế để cải tổ lại nền kinh tế của mình với tham vọng sẽ biến khu vực này thành một trong những “thung lũng Silicon” lớn nhất Trung Quốc.

Giống như Nhật Bản hay những “con hổ châu Á” đã từng làm trước đó, Trung Quốc giờ đây đang dần dần thay thế những nhà máy sản xuất hàng hóa cấp thấp với số lượng lớn bằng những trung tâm nghiên cứu và phát triển công nghệ cao (R&D). “Thay vì lắp ráp những chiếc iPhone hoặc iPod, người Trung Quốc giờ đây muốn phát minh ra thế hệ máy nghe nhạc kế tiếp của thế giới ngay trên đất nước mình”, Mei Xinyu – một chuyên gia nghiên cứu hàng đầu của Bộ Thương mại Trung Quốc đã có lần tuyên bố.

Quảng Đông chỉ là một ví dụ cho sự chuyển mình của Trung Quốc. Trong vòng hơn một năm qua, Trung Quốc đã phát triển được hơn 1.100 trung tâm R&D nhờ có những chính sách ưu đãi như cung cấp nguồn ngân sách để hỗ trợ sinh viên học lấy bằng tiến sĩ, miễn giảm thuế cho các trung tâm R&D hay thành lập các đặc khu kinh tế với cơ sở hạ tầng hiện đại nhằm hỗ trợ cho ngành công nghiệp CNTT phát triển.

Mới đây, Forbes - tạp chí kinh tế nổi tiếng của Mỹ số ra giữa tháng 9/2009 đã có hẳn một chuyên đề về sự phát triển của lĩnh vực công nghệ cao của Trung Quốc. “Các quỹ đầu tư mạo hiểm trên toàn thế giới đang đua nhau đổ tiền vào ngành công nghiệp công nghệ cao và CNTT của họ với đích nhắm là hàng tỷ người tiêu dùng trên quốc gia này”, tạp chí này viết.

Các nhà phân tích kinh tế Hoa Kỳ còn cho rằng đang có một thứ gọi là “Hội chứng Trung Quốc” nảy sinh ngay trong lòng thung lũng Silicon của họ khi tỷ phú – “nhà đầu tư tài ba” nhất thị trường chứng khoán Hoa Kỳ Warren Buffett đã bỏ tiền ra để mua về 10% cổ phiếu của BYD- hãng công nghệ Trung Quốc hồi tháng 9 năm ngoái.

Con đường còn lắm chông gai

Tuy thế, vẫn có nhiều chuyên gia cho rằng Trung Quốc sẽ không bao giờ có thể trở thành một thung lũng Silicon thứ 2 của thế giới.

“Với khoảng 92% số phần mềm máy tính đang được sử dụng ở Trung Quốc mà không có bản quyền, ước mơ về một nền kinh tế tri thức, công nghệ cao của quốc gia này sẽ còn rất xa vời”, Charles Cooper, chuyên gia phân tích thông tin kinh tế của tạp chí VentureBeat nói.

Sự thiếu thống nhất và đồng bộ cũng được cho là yếu tố sẽ cản trở Trung Quốc phát triển. “Hãy tưởng tượng ở một quốc gia mà những công nghệ của thập niên 50, những tư tưởng phát triển nóng vội của thập niên 80, những quả bong bóng dot-com, web 2.0 và sự sáng tạo công nghệ của thế kỷ 21 phải chung sống cùng nhau thì liệu mọi thứ sẽ đi về đâu?”, Rocky Lee – giám đốc một hãng luật, đại diện cho nhiều quỹ đầu tư mạo hiểm nước ngoài tại Trung Quốc nói.

Bên cạnh đó, không ít chuyên gia đã lên tiếng cảnh báo, trong vòng 10 năm nữa tình trạng thiếu hụt điện năng sẽ biến Trung Quốc thành một “mớ hỗn độn” và nuốt chửng tất cả những khoản đầu tư vào đây.

Và điều quan trọng hơn cả, đó là hệ tư tưởng của các nhà doanh nghiệp Trung Quốc. “Không giống như ở châu Âu hay Israel, nơi những hãng công nghệ mới đã tính đến chuyện toàn cầu hóa ngay từ những ngày đầu tiên, các doanh nghiệp Trung Quốc vẫn có thói quen “xưng hùng” nơi quê nhà trước rồi mới xuất ngoại sau. Khi đó, mọi sự có thể đã là quá muộn”, Sarah Lacy – phóng viên của tờ New York Times bình luận.

(Tổng hợp)

Đọc toàn bộ bài viết trên báo Bưu điện Việt Nam số 118 ra ngày 2/10/2009