Tại Hội thảo về chống gian lận thương mại, hàng giả nhằm bảo vệ người tiêu dùng trên môi trường thương mại điện tử tổ chức hồi đầu năm, các diễn giả đã có chung đánh giá: Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của Internet, xu hướng kinh doanh trực tuyến đã đem lại tiện lợi cho người tiêu dùng và hiệu quả kinh tế cao. Thương mại điện tử ngày càng tăng trưởng, phong phú và đa dạng thông qua nhiều hình thức, Việt Nam dần trở thành một trong những thị trường tiềm năng nhất khu vực ASEAN.
Tuy nhiên, trong xu thế đó, nhiều đối tượng đã lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh không lành mạnh, buôn bán hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ… Các đối tượng vi phạm thường không có địa điểm kinh doanh cố định, sử dụng nhiều tài khoản ảo, số điện thoại ảo, thậm chí các website có tên miền, địa chỉ IP nước ngoài để giao dịch mua bán hàng hóa; liên tục thay đổi địa chỉ kho hàng và thực hiện giao dịch qua các ứng dụng thanh toán điện tử, khiến việc xác minh thông tin và xử lý vi phạm gặp khó khăn.
Đáng chú ý, hình thức tổ chức các phiên bán hàng trực tuyến (livestream bán hàng) trên mạng xã hội tiếp tục được sử dụng để tiêu thụ thực phẩm giả, thực phẩm kém chất lượng và sản phẩm không bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, với thủ đoạn quảng cáo quá mức, sử dụng KOL/KOC hoặc gắn mác “hàng xách tay”, “đặc sản vùng miền”, “nhà làm”, “sạch 100%” để tạo lòng tin của khách hàng.
Bên cạnh đó, một số gian hàng đăng tải các thông tin không đúng sự thật, đăng tải các giấy tờ, bản công bố chất lượng sản phẩm sửa chữa thông tin sản phẩm, đăng bản công bố chất lượng của sản phẩm đã hết hạn công bố, phiếu kiểm nghiệm, bản công bố chất lượng của thương nhân khác để lừa dối người tiêu dùng. Việc hàng hóa không được kiểm chứng chất lượng trước khi đưa đến tay người tiêu dùng, cùng với tốc độ lan truyền nhanh và phạm vi tiêu thụ rộng trên các nền tảng trực tuyến, đã làm tăng mức độ ảnh hưởng và rủi ro đối với thị trường cũng như sức khỏe người dân.
Thậm chí, đã xảy ra nhiều vụ việc lừa đảo chiếm đoạt tài sản, buôn bán hàng cấm, phát tán tài liệu tuyên truyền độc hại bị cấm lưu hành; có cả những sản phẩm xâm phạm đến chủ quyền, an ninh quốc gia… Các hành vi vi phạm ngày càng tinh vi, khó lường cả về quy mô lẫn địa bàn hoạt động.
Trong bối cảnh đó, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đã tham mưu Chính phủ ban hành nhiều quy định, nổi bật là Đề án về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025 tại Quyết định số 319/QĐ-TTg, ngày 29/3/2023. Lực lượng Quản lý thị trường đã đẩy mạnh kiểm tra các kho hàng, cơ sở chế biến và điểm tập kết hàng hóa, tăng cường giám sát hoạt động quảng cáo, rao bán trực tuyến, phối hợp với lực lượng Công an, Hải quan, Y tế và các nền tảng thương mại điện tử để truy xuất, bóc gỡ mạng lưới cung ứng và xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm.
Bên cạnh đó, lực lượng quản lý thị trường cả nước, ngoài kiểm tra giám sát, còn triển khai nhiều hoạt động cụ thể như mở phòng trưng bày, tuyên truyền tại các chợ và trung tâm thương mại..., để người tiêu dùng nhận biết và phân biệt hàng thật - giả, giảm thiểu mua phải hàng giả, hướng tới việc phát triển thương mại điện tử lành mạnh và bảo vệ người tiêu dùng; công tác tuyên truyền, cảnh báo người tiêu dùng được triển khai theo hướng trực quan, dễ nhận diện hành vi gian lận, góp phần nâng cao ý thức lựa chọn sản phẩm an toàn và hạn chế nguy cơ mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng.
Đáng chú ý, trong năm 2025 ngành đã tập trung xây dựng hệ thống phần mềm dữ liệu đối với hoạt động trong thương mại điện tử nói riêng và hoạt động thương mại nói chung thông qua xác định và truy vết các sản phẩm hàng hóa; trước mắt sẽ thí điểm đối với mặt hàng sách giáo khoa. Trước đó, năm 2024, Ngành Quản lý thị trường đã ký biên bản hợp tác với Cục Công nghiệp an ninh, Bộ Công an.
Nhờ những nỗ lực đó, công tác đấu tranh chống hàng giả bảo vệ người tiêu dùng nói chung và trong lĩnh vực thương mại điện tử nói riêng đạt nhiều kết quả tích cực. Điển hình, trong năm 2025, riêng trong lĩnh vực này, lực lượng quản lý thị trường đã tiến hành kiểm tra 454 vụ, xử phạt 418 vụ, phạt hành chính 8.12 tỷ đồng, trị giá hàng hóa vi phạm 10,23 tỷ đồng.
Bảo Bình
.svg){kind=icon}
