Nguyễn Ngọc Tiến, cây bút tiêu biểu viết về Hà Nội, thành công dẫn dắt người đọc khám phá Thủ đô qua 2 tác phẩm Đi ngang Hà Nội và Đi dọc Hà Nội (NXB Trẻ phát hành). Dù nội dung độc lập, cả hai cuốn sách đều phản chiếu góc nhìn trọn vẹn về một Hà Nội vừa quen vừa lạ, nơi mỗi góc phố, con đường, mùa hoa hay gánh hàng rong cất giữ những câu chuyện đậm chất văn hóa, lịch sử, tạo nên bức tranh sống động, giàu cảm xúc và giá trị nhân văn.
Không mô tả cảnh đẹp hay liệt kê danh lam thắng cảnh, Nguyễn Ngọc Tiến tiếp cận Hà Nội qua góc nhìn của “người đi bộ”, trôi chậm giữa nhịp sống sôi động và có phần hối hả. Đi ngang Hà Nội tập trung vào câu chuyện thú vị quanh các con đường, địa danh và lối sống giản dị, dễ bị lãng quên. Trong khi đó, Đi dọc Hà Nội len lỏi sâu vào ngõ ngách, hẻm nhỏ để khám phá sự phức tạp của đời sống đô thị và văn hóa Hà thành thường nhật.
Cả hai tác phẩm như những hành trình dài, dẫn người đọc rảo bước cùng tác giả, cảm nhận nhịp sống Hà Nội qua từng trang văn. Bằng lối kể gần gũi, giàu tư liệu và chiều sâu khảo cứu, Nguyễn Ngọc Tiến tái hiện một Hà Nội vừa chân thực, vừa đậm dấu ấn lịch sử, khiến độc giả như đứng giữa lòng thành phố, nghe Hà Nội kể lại những năm tháng thăng trầm.
Đi ngang Hà Nội và Đi dọc Hà Nội mang đến thông tin quý giá về lịch sử, văn hóa và đời sống Hà Nội. Từ các địa danh nổi tiếng như Hồ Gươm, Đền Quán Thánh, chùa Trấn Quốc... đến những bước ngoặt chuyển mình qua từng thời kỳ, tác phẩm khắc họa hình ảnh Hà Nội không chỉ qua phố cổ mà còn qua phong tục, thói quen sinh hoạt và ảnh hưởng văn hóa thời Pháp thuộc.
Bên cạnh việc tái hiện những giá trị văn hóa và lịch sử, Đi ngang Hà Nội và Đi dọc Hà Nội là “tiếng lòng” của tác giả khi phản ánh những trăn trở về sự thay đổi của thành phố Thủ đô. Hà Nội ngày nay đang phát triển nhanh chóng, nhưng điều này cũng khiến những giá trị truyền thống dần bị nhạt phai.
Nguyễn Ngọc Tiến khéo léo gợi mở vấn đề này trong tác phẩm, không phán xét mà chỉ nhắc nhở nhẹ nhàng như một lời gửi gắm đến thế hệ hôm nay: Hãy trân trọng những gì thuộc về Hà Nội, từ nét kiến trúc cổ kính đến văn hóa ứng xử của người Hà Nội nuôi dưỡng từ hàng nghìn đời nay.
“Đi ngang Hà Nội và Đi dọc Hà Nội của Nguyễn Ngọc Tiến đã mở ra một hướng ghi chép, khảo cứu độc đáo về cuộc sống thường ngày của Hà Nội”, Ban giám khảo giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội (2012) nhận xét.
Không đơn thuần là những trang viết mô tả bề nổi, tác giả đi sâu vào từng chi tiết dung dị, những câu chuyện đời thường và cả những nét văn hóa lặng lẽ ẩn mình trong nhịp sống của thành phố nghìn năm văn hiến. Những tác phẩm ấy không chỉ là bản hòa âm giữa văn chương và lịch sử, mà còn là lời yêu nồng nàn dành cho Hà Nội, khơi dậy trong mỗi người tình yêu và sự trân trọng đối với thành phố thân thương.