Đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội về tình trạng 'lợi ích nhóm', 'sân sau'

Báo cáo thẩm tra sơ bộ Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2020 tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 14/9, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga nhấn mạnh: "Dưới sự chỉ đạo kịp thời, kiên quyết, sát sao của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, nhiều vụ việc, vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp đã được phát hiện, khởi tố, xử lý nghiêm minh theo hướng làm rõ đến đâu, xử lý đến đó".

Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kiểm tra, làm rõ nhiều sai phạm đặc biệt nghiêm trọng, quyết định kỷ luật và đề nghị Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư thi hành kỷ luật nhiều cán bộ cao cấp do tham nhũng, vi phạm về quản lý kinh tế...

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga

"Những kết quả về phát hiện, xử lý tham nhũng đã có tác dụng cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe, thể hiện sự quyết liệt, nghiêm minh trong xử lý tội phạm về tham nhũng, tạo hiệu ứng tích cực, lan toả trong dư luận cán bộ, đảng viên và nhân dân", Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nói.

Một số trường hợp bổ nhiệm “thần tốc”

Tuy nhiên, bà Nga lưu ý, công tác phòng ngừa tham nhũng trong một số ngành, lĩnh vực, địa phương vẫn còn những hạn chế nhất định. Việc thực hiện quy tắc ứng xử và kiểm soát xung đột lợi ích chưa thực sự chuyển biến.

Qua công tác thanh tra, kiểm tra và qua phản ánh của dư luận, cử tri và báo chí cho thấy có biểu hiện “nhóm lợi ích”, móc ngoặc giữa người có chức vụ, quyền hạn trong khu vực Nhà nước và doanh nghiệp. Tình trạng người có chức vụ, quyền hạn “bảo kê”, bao che cho các hành vi vi phạm pháp luật vẫn diễn ra. 

Thậm chí có những trường hợp lợi dụng tình hình dịch bệnh để tham nhũng như vụ án “vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) thành phố Hà Nội; vụ việc chiếm đoạt tiền tạm ứng khám chữa bệnh xảy ra tại Bệnh viện Đa khoa Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ… 

Việc bổ nhiệm cán bộ, công chức, giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý, kể cả đối với vị trí chủ chốt ở bộ, ngành, địa phương trong một số trường hợp còn chưa thật sự phù hợp, dẫn đến còn có trường hợp người đứng đầu bị xử lý kỷ luật, thậm chí phải xử lý hình sự.

Bên cạnh đó, qua giám sát, phản ánh của dư luận cử tri và báo chí cho thấy việc quy hoạch, đào tạo, bổ nhiệm cán bộ thời gian qua còn có một số trường hợp bổ nhiệm “thần tốc”, thiếu minh bạch; bổ nhiệm cán bộ thiếu điều kiện, tiêu chuẩn gây phản cảm, hoài nghi trong dư luận.

Số vụ án tham nhũng được phát hiện, điều tra, truy tố, xét xử còn chưa phản ánh đúng thực trạng tham nhũng; việc phát hiện tham nhũng thông qua công tác tự kiểm tra nội bộ, kiểm tra của cấp trên đối với cấp dưới là khâu yếu tồn tại nhiều năm, nhưng vẫn chưa được khắc phục.

Phiên họp 48 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Số vụ việc, vụ án tham nhũng do cơ quan điều tra chuyên trách phát hiện, khởi tố, điều tra còn ít; vẫn còn đối tượng phạm tội tham nhũng bỏ trốn gây khó khăn cho công tác điều tra, xử lý, gây bức xúc trong dư luận.

Điển hình như bị can Vũ Đình Duy bị truy nã đặc biệt về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Công ty cổ phần Hóa dầu và xơ sợi dầu khí (PVTex); bị can Bùi Quang Huy (Tổng Giám đốc Công ty Nhật Cường) bị truy nã quốc tế về các tội Buôn lậu và Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng; bị can Hồ Thị Kim Thoa bị khởi tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí, khi bị khởi tố không có mặt tại địa phương...

Tình hình tham nhũng vẫn đang diễn biến phức tạp

Ủy ban Tư pháp cho rằng, tình trạng tham nhũng, tiêu cực trong đội ngũ cán bộ, công chức tiếp tục có những diễn biến phức tạp... Vì vậy, bà Nga đề nghị Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, các cơ quan hữu quan chú trọng thanh tra, kiểm toán một số lĩnh vực có nguy cơ phát sinh tham nhũng cao.

Nhắc lại kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành đánh giá, nhận diện về tình trạng “tham nhũng vặt”, tham nhũng dưới hình thức “lợi ích nhóm”, “sân sau”, tham nhũng trong các cơ quan có chức năng chống tham nhũng, Ủy ban Tư pháp đề nghị: "Chính phủ, các bộ, ngành báo cáo Quốc hội về kết quả thực hiện các kiến nghị này".

Thảo luận sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu dẫn vụ Nguyễn Xuân Đường ở Thái Bình có mối quan hệ với cán bộ địa phương vừa được đem ra xét xử.

"Người dân bức xúc về việc móc nối làm ăn và đe dọa ngay trước mặt dân. Việc đó diễn ra không phải ở vùng xa, vùng núi cao mà nằm ngay tại TP Thái Bình, dân bất bình là đúng", ông Giàu nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, qua báo cáo Chính phủ cho thấy, công tác PCTN làm rất quyết liệt, đẩy mạnh, nhiều giải pháp đồng bộ, đưa ra xét xử kịp thời nhiều vụ án lớn, nghiêm trọng, được dư luận quan tâm.

Tình hình tham nhũng theo xu hướng từng bước được kiềm chế và giảm dần. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý, tình hình tham nhũng vẫn đang diễn biến phức tạp, tinh vi hơn.

Liên quan đến đề nghị Quốc hội tiếp tục hoàn thiện pháp luật, cơ chế chính sách để phòng chống tham nhũng và vi phạm pháp luật, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan phải nêu rõ quy định nào, văn bản nào cần phải ban hành mới, sửa đổi bổ sung.

"Thực tế, các cơ quan đang vướng mắc, không thống nhất với nhau về một số quy định của pháp luật hình sự. Ví dụ xác định thời điểm để tính thiệt hại do hành vi phạm tội của tội phạm gây ra là từ lúc thực hiện hành vi phạm tội hay từ khi khởi tố vụ án, bị can?", ông Uông Chu Lưu dẫn chứng.

Thu Hằng

12 người đứng đầu bị xử lý hình sự vì để xảy ra tham nhũng

Nhiều cán bộ bị tạm đình chỉ để điều tra các vụ án, trong đó có cả cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý như ông Nguyễn Đức Chung, ông Trần Vĩnh Tuyến…