Ngày 11/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về báo cáo của Chính phủ về tình hình kinh tế xã hội, dự toán ngân sách năm 2022 và kế hoạch 2023. 

Giá mua cao hơn giá bán khiến nhiều doanh nghiệp xăng, dầu thua lỗ

Thẩm tra sơ bộ báo cáo của Chính phủ, liên quan đến công tác điều hành giá cả, Ủy ban Kinh tế nhận định, tình hình lạm phát được kiểm soát. Tuy nhiên, trong thời gian từ đầu năm đến giữa năm, giá xăng dầu trong nước liên tục tăng lên mức kỷ lục, gây ra nhiều khó khăn cho hoạt động của doanh nghiệp và đời sống người dân. 

Có ý kiến cho rằng việc tăng giá xăng dầu trong năm qua có nguyên nhân quan trọng từ thiếu hụt nguồn cung trong nước; tỉ lệ chiết khấu không phù hợp, giá mua cao hơn giá bán khiến nhiều doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu thua lỗ. Vì vậy, dẫn tới tình trạng nhiều cửa hàng xăng, dầu phải thường xuyên đóng cửa hoặc khống chế lượng xăng, dầu bán cho khách hàng. 

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh báo cáo thẩm tra sơ bộ

Cơ quan thẩm tra đề nghị phân tích nguyên nhân cả khách quan lẫn chủ quan trong công tác điều hành giá xăng dầu để rút ra bài học kinh nghiệm và có giải pháp ứng phó phù hợp, kịp thời khi giá xăng dầu thế giới có những diễn biến bất lợi trong tương lai.

Ngoài ra, cũng có ý kiến đề nghị làm rõ các tồn tại trong công tác chỉ đạo điều hành và kiểm soát giá các mặt hàng thiết yếu; khi giá xăng dầu giảm, giá cả nhiều mặt hàng vẫn neo cao, không giảm giá, đặc biệt là các mặt hàng đầu vào cho sản xuất nông nghiệp, lương thực thực phẩm… ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân. 

Ủy ban Kinh tế đề nghị tiếp tục theo dõi sát tình hình giá xăng, dầu thế giới và trong nước để đề xuất phương án kịp thời, phù hợp về thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng đối với xăng dầu, nghiên cứu giải pháp miễn giảm phí, lệ phí trong lĩnh vực giao thông vận tải hỗ trợ doanh nghiệp trong bối cảnh giá xăng dầu cao.

Cần làm rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước 

Theo báo cáo của Chính phủ, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm, ước cả năm GDP tăng trưởng cao hơn kế hoạch, được các tổ chức quốc tế có uy tín đồng thuận đánh giá cao.

Thu NSNN ước cả năm vượt 14,3% so với dự toán, tạo dư địa trong điều hành tài khóa để hỗ trợ tăng trưởng, ổn định và nâng cao đời sống người dân.

Thị trường tiền tệ cơ bản ổn định, mặt bằng lãi suất, tỷ giá, hạn mức tăng trưởng tín dụng được điều hành phù hợp, hướng tín dụng vào các ngành nghề, lĩnh vực ưu tiên. Thị trường vốn, bất động sản vừa qua phát triển mạnh nhưng tiềm ẩn rủi ro, khó khăn. 

Bên cạnh đó, cấp tín dụng với bất động sản là đầu tư dài hạn, nhưng vốn huy động được chủ yếu là ngắn hạn. 

Ngoài ra, số dư đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của các tổ chức tín dụng vào trái phiếu doanh nghiệp với mục đích xây dựng, kinh doanh bất động sản những năm gần đây có xu hướng tăng dần. Diễn biến thị trường trái phiếu doanh nghiệp vừa qua xảy ra một số hiện tượng tiêu cực.

Liên quan đến thị trường vốn, Ủy ban Kinh tế cho rằng, thị trường chứng khoán có tốc độ tăng trưởng nhanh, là kênh huy động vốn trung - dài hạn cho nền kinh tế, song biến động và tiềm ẩn rủi ro. 

Cơ quan thẩm tra cho rằng, quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp ngày càng được mở rộng nhưng có giai đoạn tăng nóng; cơ cấu thị trường còn thiếu cân đối; chất lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ chưa cao. 

Thị trường này cũng tồn tại hiện tượng sử dụng vốn huy động qua phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ sai mục đích, thiếu minh bạch. 

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị Chính phủ cần có đánh giá thận trọng, chính xác về mức độ ảnh hưởng, để có giải pháp phù hợp, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững của thị trường tiền tệ, thị trường vốn. 

Báo cáo Chính phủ nêu rõ, hiện thị trường có 440 mã trái phiếu niêm yết, quy mô giao dịch bình quân 9 tháng khoảng 7.000 tỷ đồng một phiên, tăng gần 14% so với tháng 8. Giá trị giao dịch bình quân 9 tháng là 9.250 tỷ đồng một phiên, giảm gần 19% so với bình quân 2021.