- Một trong những vấn đề lớn của dự thảo luật Tiếp cận thông tin là những thông tin thuộc bí mật nhà nước.

Báo cáo trước UB Thường vụ QH hôm nay, Chủ nhiệm UB Pháp luật Phan Trung Lý cho biết khi QH cho ý kiến lần đầu về dự thảo luật này tại kỳ họp trước, có một số ý kiến đề nghị quy định rõ về thông tin thuộc bí mật nhà nước.

{keywords}
Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng: Nói rõ loại thông tin nào là tự do, không ai được đóng dấu mật vào. Ảnh: Cổng TTĐT QH

"Quy định cụ thể về thông tin mật, mức độ bí mật và thời hạn giải mật. Ý kiến này cho rằng, hiện nay việc bảo vệ bí mật nhà nước được quy định trong pháp lệnh Bảo vệ bí mật nhà nước là không phù hợp với tinh thần của Hiến pháp", ông Phan Trung Lý cho biết.

Theo giải trình hôm nay của UB Pháp luật QH, vấn đề bảo vệ bí mật nhà nước có mối liên hệ chặt chẽ với quyền tiếp cận thông tin của công dân.

"Cụ thể, nếu thông tin mật không được xác định đúng, không được giải mật kịp thời sẽ làm hạn chế quyền tiếp cận thông tin của công dân. Hiện nay, về tài liệu mật ở nước ta được quy định tại pháp lệnh Bảo vệ bí mật nhà nước năm 2000 và tại một số pháp lệnh, nghị định có hạn chế quyền tiếp cận thông tin của công dân là không phù hợp với Hiến pháp. Bởi vì, theo quy định của Hiến pháp thì việc hạn chế quyền công dân chỉ có thể được quy định bằng luật", ông Phan Trung Lý nói.

Để khắc phục tình trạng này, UB Pháp luật QH kiến nghị có luật Bảo vệ bí mật nhà nước.

Trao đổi lại, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng đồng ý quan điểm của UB Pháp luật về vấn đề bảo vệ bí mật nhà nước. Nhưng ông không đồng ý việc phải có luật Bảo vệ bí mật nhà nước.

"Đây là luật về thông tin, còn bảo vệ là chuyện khác. Phải chờ một luật khác thì hóa ra luật này không có giá trị gì", ông Nguyễn Sinh Hùng nói.

"Quan trọng nhất là nói rõ thông tin gì được tiếp cận, thông tin gì bị hạn chế, tiếp cận một nửa hay không được tiếp cận. Những điều này đã được quy định trong các pháp lệnh, nghị định rồi, tại sao không đưa vào luật này mà phải chờ một luật khác".

Phó Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân thì lưu ý là đã có nhiều luật nhắc đến việc công khai và tiếp cận thông tin, xung quanh tài chính, ngân sách, tài sản nhà nước, phòng chống tham nhũng, khám chữa bệnh, dược, giáo dục ĐH, khoa học công nghệ...

Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường giải trình: Dự thảo luật có quy định tất cả những thông tin không phải là mật, đã được giải mật, thì mọi công dân có quyền tiếp cận, nhà nước phải có trách nhiệm cung cấp.

"Còn việc giải mật và tiếp cận các văn bản mật là thuộc về luật Bảo vệ bí mật nhà nước", ông Cường nói.

Nhưng Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng không thấy thuyết phục: "Nghĩa là văn bản nào không muốn công khai thì cứ đóng dấu mật là xong? Vì anh cho người ta cái quyền đóng dấu mật".

Ông Hùng nhấn mạnh: "Luật này phải nói rõ loại thông tin nào không được mật, phải giải mật, là những thông tin tự do, không ai được đóng dấu mật vào. Nếu anh vẫn để một cửa cho người ta đóng dấu mật thì còn đâu giá trị của luật này nữa, vẫn cấm người dân tiếp cận thông tin".

Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho biết luật Bảo vệ bí mật nhà nước đang được xây dựng theo đúng lộ trình với những tư duy mới, tin là luật mới sẽ giải quyết được vấn đề này. Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng tiếp tục nhấn mạnh luật đó cũng không được hạn chế quyền tiếp cận thông tin.

Còn về những thông tin được cung cấp, Bộ trưởng Tư pháp vẫn cho rằng chỉ cấp xã mới phải cung cấp tất cả những thông tin mình có, các cơ quan nhà nước chỉ cung cấp những thông tin do mình tạo ra.

"Ngoài việc để đảm bảo tính chính xác và khả thi, còn là để tránh lạm dụng. Trong người dân, có những trường hợp khiếu nại, tố cáo gay gắt, hay gặp việc yêu cầu cung cấp một thông tin như nhau nhưng nhiều lần ở nhiều cơ quan khác nhau. Việc quản lý thông tin của chúng ta chưa thực sự hiện đại, rất rủi ro, nhất là ở những thời điểm như chuẩn bị lấy phiếu tín nhiệm...", ông Hà Hùng Cường phân tích.

Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu nhấn mạnh tinh thần là minh bạch, rõ ràng: Làm rõ những loại thông tin mà công dân được quyền tiếp cận, thông tin nào bị cấm, không được tiếp cận, không được cung cấp.

Chung Hoàng