Đề xuất mở rộng diện người được trợ giúp pháp lý

Sau khi Luật trợ giúp pháp lý hiện hành có hiệu lực, Quốc hội đã thông qua Luật Phòng, chống mua bán người và Luật Tư pháp người chưa thành niên, trong đó có quy định một số đối tượng được trợ giúp pháp lý nhưng chưa có trong Luật trợ giúp pháp lý.

Với mục tiêu bảo đảm quyền con người, quyền công dân, quyền tiếp cận công lý, cuối tháng 11 vừa qua, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý. 

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc cho biết, qua gần 8 năm triển khai thi hành, Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 đã thể hiện tính nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nước về chủ trương “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong lĩnh vực pháp luật và thực thi pháp luật, đặc biệt là nhóm đối tượng người yếu thế; góp phần quan trọng trong việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật cũng như thực thi pháp luật, nâng cao nhận thức pháp luật trong nhân dân.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Luật Trợ giúp pháp lý cũng bộc lộ một số bất cập. Bên cạnh đó, trước bối cảnh có nhiều chính sách mới về hoàn thiện thể chế, hội nhập quốc tế, chuyển đổi số, Luật Trợ giúp pháp lý cần được nghiên cứu sửa đổi, bổ sung nhằm đáp ứng phát triển trợ giúp pháp lý theo hướng hiện đại, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu trợ giúp pháp lý của người dân. 

Theo đại diện Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, việc xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật trợ giúp pháp lý nhằm khắc phục một số hạn chế, bất cập của Luật trợ giúp pháp lý năm 2017; sửa đổi, bổ sung một số quy định nhằm bảo đảm tốt hơn quyền tiếp cận trợ giúp pháp luật của người dân, phù hợp với tình hình và điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước; nâng cao tính chuyên nghiệp, hiệu quả của công tác trợ giúp pháp luật; bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, cải cách hành chính và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiện nay.

Theo đó, dự thảo Luật sửa đổi một số diện người được trợ giúp pháp luật nhằm bảo đảm tối đa quyền được tiếp cận pháp luật, trợ giúp pháp luật cho các đối tượng yếu thế, phù hợp với thông lệ quốc tế và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. 

Cụ thể, sửa đổi diện người được trợ giúp pháp luật để đồng bộ với Luật Phòng, chống mua bán người và Luật Tư pháp người chưa thành niên; sửa cụm từ “nạn nhân trong vụ việc bạo lực gia đình” thành “người bị bạo lực gia đình trong vụ việc liên quan đến bạo lực gia đình” cho phù hợp với quy định của Luật Phòng, chống bạo lực gia đình; sửa đổi mở rộng “người khuyết tật có khó khăn về tài chính” thành “người khuyết tật” (không yêu cầu điều kiện có khó khăn về tài chính) bởi vì người khuyết tật có những khiếm khuyết nhất định về thể chất, trí tuệ hoặc tâm thần nên thường gặp khó khăn trong các lĩnh vực của đời sống xã hội cũng như khi tiếp cận và sử dụng các dịch vụ xã hội, trong đó có dịch vụ pháp lý.

Đồng thời, sửa đổi mở rộng nhóm đối tượng “cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ có khó khăn về tài chính” thành “cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ” (không yêu cầu điều kiện phải có khó khăn về tài chính). Do họ là thân nhân của người có công với cách mạng, là đối tượng đặc thù ở Việt Nam, được hưởng chính sách ưu đãi của Nhà nước dựa trên tư cách thân nhân hoặc cống hiến của họ.

Góp ý tại Hội nghị, một số đại biểu nhất trí với đề xuất mở rộng đối tượng được trợ giúp pháp lý. Đặc biệt, việc sửa đổi quy định theo hướng người khuyết tật thuộc diện được trợ giúp pháp lý mà không cần yêu cầu điều kiện “có khó khăn về tài chính” khắc phục sự bất cập hiện hành. 

Thanh Nhung