Gần 4 năm nay, khách hàng dùng điện ở bậc cao nhất phải chịu giá đắt hơn tới 1,74 lần so với khách hàng ở bậc thấp nhất. Để “né” việc phải trả tiền điện giá cao, nhưng gia đình có nhiều hộ sống chung, đã tách hộ khẩu có thể tách công tơ riêng. Điều này dẫn đến cảnh 1 nhà có tới 2 - 3 công tơ điện.

Khung giá điện mới: Dùng trên 400 số điện, giá đắt gấp đôi
Chuẩn bị áp giá điện mới: 6 mức giá, dùng nhiều chịu giá đắt

Né điện giá cao

Chị Phạm Thị Hà nhiều năm nay, nhà chị dùng tới 3 công tơ điện dù nhà ở hiện tại chỉ có 5 người. Lý do là gia đình gồm nhiều thế hệ, như bố mẹ chồng, vợ chồng anh trai và vợ chồng chị. Cho nên, gia đình đã tách ra làm 3 hộ để được lắp 3 đồng hồ điện.

“Cách đây ít lâu, vợ chồng anh trai tôi ra ở riêng. Nhưng nhà tôi vẫn giữ nguyên được 3 đồng hồ điện cho nên tiền điện trả hàng tháng rất rẻ. Mùa đông hết có 600 nghìn, còn mùa hè hết khoảng 900 nghìn/tháng mặc dù nhà dùng rất nhiều thiết bị tiêu thụ điện như bếp điện, điều hòa, ti vi mở 18/24 tiếng,... ”, chị Hà tâm sự với vẻ hứng khởi.

Biểu giá bán điện bậc thang, càng dùng nhiều giá càng cao.

Tuy nhiên, theo chị Hà đây là việc vận dụng không có gì sai vì theo quy định việc khách hàng có nhiều hộ khẩu đều có thể thực hiện tăng giảm định mức và hoàn toàn đúng quy định của Luật điện lực.

Tương tự, gia đình chị Hoài An cũng dùng 2 công tơ mấy năm nay rồi, từ ngày bắt đầu tính giá điện 6 bậc. Nếu 1 công tơ thì 1 tháng không dưới 2 triệu tiền điện, giờ thì nay mùa hè chỉ còn 1,5 triệu và mùa đông chỉ 900.000-1 triệu tiền điện.

“Nhà chị đông, 8 người cả bác giúp việc, nên bình thường mỗi tháng tiền điện ngốn nhiều lắm. Nhưng giờ thì đỡ rồi. Từ ngày tách khẩu ra làm hai, lắp 2 công tơ điện, hàng tháng bà nội lên chỉnh cầu dao để hai đồng hồ cân bằng nên mới được thế”, chị An nói.

Gửi phản hồi về VietNamNet trước việc “dùng điện càng nhiều, giá càng cao”, bạn đọc Bùi Văn Khuyên cũng nói về thực tế đã chứng kiến nhiều trường hợp một gia đình sống chung nhiều thế hệ, đã tách hộ khẩu ra làm nhiều hộ có thể được lắp nhiều đồng hồ để giảm tiền điện. Việc này nếu so sánh với trường hợp gia đình đông người (7-8 người) mà chỉ có 1 hộ khẩu và lắp 1 công tơ điện, dù lượng điện sử dụng không kém gì thì có lợi hơn đáng kể.

Nhiều ý kiến cũng cho rằng: Giá điện mức 1 thay vì từ 0-50kWh phải được tính từ mốc 0-150kWh mới hợp lý, vì ở mốc đó thường rơi vào các hộ gia đình có thu nhập thấp và trung bình.

Thuê nhà chịu giá điện cắt cổ

Một vấn đề khác liên quan giá điện cũng nhận được nhiều ý kiến là giá điện cho kinh doanh, nhất là với các hộ cho thuê nhà.

Trao đổi với PV.VietNamNet, chuyên gia kinh tế TS Bùi Trinh không khỏi băn khoăn khi lâu nay điện dùng cho kinh doanh lại chịu mức giá cao nhất trong biểu giá điện.

Ông Trinh cho rằng: "Tôi và con trai cũng đi thuê nhà. Tiền điện chúng tôi phải chịu rất cao, mấy nghìn đồng/số điện. Trong khi người nghèo, người thu nhập thấp mới phải đi thuê nhà ở. Vì vậy, việc giá điện kinh doanh cao đã khiến cho người nghèo càng thêm khổ. Đó là điều tôi nghĩ ngành điện phải suy nghĩ đến".

Đó cũng là lo lắng chung của nhiều bạn đọc khi phản hồi về VietNamNet bởi dù đi thuê nhà cũng phải chịu giá điện kinh doanh ở mức rất cao.

Thực tế, giá điện cho kinh doanh vẫn chịu mức giá cao nhất, cao hơn rất nhiều giá bán lẻ điện bình quân (1.622,01 đồng/số điện).

Ví dụ ở giờ bình thường, giá điện cho kinh doanh vẫn được tính từ 2.100-2.300 đồng 1 “số điện”, trong khi điện cho sản xuất là 1.300-1.500 đồng, còn điện cho khối hành chính sự nghiệp là khá thấp, ở khoảng 1.600 đồng, chênh lệch không đáng kể so với mức giá bán lẻ điện bình quân.

Thực tế, tại dự thảo biểu giá bán lẻ điện đang lấy ý kiến của Bộ Công Thương, giá điện cho kinh doanh vẫn chịu mức giá cao nhất, thậm chí còn tăng lên chút ít so với trước.

Song, theo tìm hiểu của PV, nhiều người thuê nhà đã có sự hiểu lầm về giá điện tính cho người thuê nhà. Giá điện tính cho các chủ nhà trọ thuê nhà vẫn được tính theo giá điện sinh hoạt.

Trường hợp sinh viên và người lao động thuê nhà trọ, cứ 4 người được tính là một hộ sử dụng điện để tính số định mức áp dụng giá bán lẻ điện sinh hoạt. Như vậy, cứ 4 người thuê trọ lại được áp dụng cách tính giá điện đối với một hộ gia đình như trên. Bên bán điện có trách nhiệm thông báo công khai và cấp định mức cho chủ nhà căn cứ vào sổ đăng ký tạm trú.

Tuy nhiên, nhiều chủ nhà trọ thường lờ đi quy định này và vẫn tự ý thu tiền điện ở mức giá rất cao với người thuê nhà, có khi lên đến 5.000 đồng/kWh.

Điều này là vi phạm quy định và Nghị định 134/2013/NĐ-CP về "xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực điện lực..." có hiệu lực thi hành từ ngày 1/12/2013 đã nêu rõ: Người cho thuê nhà sẽ bị phạt 7 triệu đến 10 triệu đồng nếu thu tiền điện của người thuê nhà cao hơn giá quy định trong trường hợp mua điện theo giá bán lẻ điện để phục vụ sinh hoạt.

Tại dự thảo Biểu giá bán lẻ điện, Bộ Công Thương vẫn quy định biểu giá bán lẻ điện cho nhóm khách hàng sử dụng điện sinh hoạt chia thành 6 bậc, có mức giá tăng dần, càng dùng nhiều giá càng cao. Biểu giá này áp dụng từ đầu năm 2014 đến nay, với mức giá bán lẻ điện bình quân là 1.622,01đồng/kWh.

Trong đó, khách hàng dùng từ 0-50 “số điện” được hưởng mức giá rẻ nhất là 1.484 đồng/số điện. Trong khi đó, khách hàng dùng từ 401 “số điện” trở lên phải chịu mức giá cao gấp gần 2 lần so với giá bán lẻ điện bình quân, lên tới 2.587 đồng/số điện.

Điều này có nghĩa, khách hàng dùng điện ở bậc cao nhất phải chịu giá cao hơn tới 1,74 lần so với khách hàng ở bậc thấp nhất.

Bộ Công Thương giải thích biểu giá này “nhằm khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả”. Ngoài ra, việc này còn dựa trên kinh nghiệm các nước trên thế giới cũng như trong khu vực ASEAN như Nhật Bản, Hàn Quốc, Hồng Kông, Nam Phi, Indonesia, Thái lan, Malaysia đều áp dụng giá điện sinh hoạt bậc thang.

Đánh giá thực tế áp dụng hơn 3 năm qua, Bộ Công Thương cho rằng việc áp dụng giá bán điện sinh hoạt theo các bậc là “đơn giản trong áp dụng” nhưng vẫn đạt được mục tiêu khuyến khích “sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả”.

Hà Duy