Ngày 6/2, tức ngày 16 tháng Giêng, tại di tích chùa Côn Sơn thuộc Khu di tích Quốc gia đặc biệt Côn Sơn - Kiếp Bạc, thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương đã tổ chức Lễ khai hội truyền thống mùa Xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc năm 2023 và tưởng niệm 689 năm ngày viên tịch của Đệ tam tổ Trúc Lâm Huyền Quang tôn giả (1334 - 2023).

Các nghi thức đầu tiên của lễ khai hội

Lễ hội có sự tham dự của đại biểu lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương, Hội đồng Trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, lãnh đạo tỉnh Hải Dương, đoàn đại biểu thành phố Suwon (Hàn Quốc) cùng đông đảo tăng ni, phật tử và nhân dân trong và ngoài tỉnh.

Trong diễn văn khai hội và tưởng niệm 689 năm ngày viên tịch của Đệ Tam Tổ Trúc Lâm Huyền Quang tôn giả, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương Triệu Thế Hùng cho biết, từ thế kỷ XIV, Côn Sơn đã trở thành một trong những trung tâm Phật giáo lớn của Thiền phái Trúc Lâm của người Việt. Nơi đây mỗi độ Xuân về, nhân dân cả nước và kiều bào ta ở nước ngoài đã nô nức về trẩy hội và thắp nén tâm hương tưởng nhớ vị Tổ của Thiền phái Phật giáo Trúc Lâm - Huyền Quang Tôn giả.

Lãnh đạo tỉnh Hải Dương dâng hương tại lễ hội

Huyền Quang Tôn giả tên thật là Lý Đạo Tái, sinh năm 1254, nguyên quán tại hương Vạn Tư, nay thuộc xã Thái Bảo, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. 

Đương thời, ông là một trí thức tài năng, nổi tiếng thơ văn, đỗ tiến sĩ từ năm 21 tuổi, sau đó làm quan tại viện Hàn lâm. Ông đã từ bỏ chốn quan trường, quyết chí tu hành, học đạo, được Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông giao biên soạn kinh sách về Phật học. Ông đã cùng với Phật hoàng Trần Nhân Tông và pháp Loa đi đến mọi miền đất nước để hoằng dương phật pháp và trở thành vị tổ thứ ba của thiền phái Phật giáo Trúc Lâm.

Đông đảo đại biểu và nhân dân về dự Lễ khai hội

Những năm tháng cuối đời, ông đã về trụ trì tại chùa Côn Sơn, có công tôn tạo chùa với nhiều công trình kiến trúc như đài Cửu phẩm liên hoa, Am Bạch Vân, xây dựng tăng viện, đào tạo tăng ni, giảng kinh thuyết pháp… đưa Côn Sơn trở thành một trong những trung tâm của thiền phái Trúc Lâm.

Ngày 23 tháng Giêng năm Khai Hựu thứ 6 (tức năm 1334), ông viên tịch tại Côn Sơn. Thái Thượng Hoàng Trần Minh Tông đã ban thụy hiệu là: Trúc Lâm thiền sư đệ tam đại, đặc phong tự pháp danh Huyền Quang Tôn giả. Ngày giỗ của ông đã trở thành ngày hội truyền thống mùa xuân Côn Sơn.

Gần 7 thế kỷ trôi qua, những giá trị di sản ở Côn Sơn đã làm nên nét văn hóa đặc sắc và đa dạng của vùng đất Hải Dương. Khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc đã được công nhận là Khu di tích Quốc gia đặc biệt năm 2012 và lễ hội chùa Côn Sơn được ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. 

Trước lễ khai hội, sáng sớm cùng ngày, Ban Tổ chức Lễ hội đã tiến hành lễ rước nước chùa Côn Sơn. Nước được lấy từ giữa hồ Côn Sơn, đựng vào bình thủy và rước về chùa. Đây là một trong những nghi thức quan trọng tại Lễ hội mùa Xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc, được phục dựng từ năm 2008 và trở thành nét độc đáo của Lễ hội hàng năm.

Màn pháo đất thu hút các du khách tới xem

Lễ hội mùa Xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc năm nay có nhiều nghi lễ truyền thống như lễ rước nước, lễ tưởng niệm và khai hội, Lễ tế trên núi Ngũ Nhạc, cùng các hoạt động phần hội đặc sắc như Hội thi gói bánh chưng, giã bánh giầy, Liên hoan pháo đất, Giải vật dân tộc, giải cờ tướng.

Đặc biệt, tại đây đang có là tuần văn hóa du lịch và xúc tiến thương mại nhằm quảng bá các sản phẩm tiêu biểu đặc trưng của Hải Dương tới du khách trong nước và quốc tế.

Trong ngày khai hội đông đảo du khách các nơi đã đổ về vừa chiêm bái cảnh quan kiến trúc, vừa tham gia những nghi lễ đặc biệt tại di tích này. Đây được đánh giá là hoạt động thu hút du lịch lớn nhất trong năm tại Hải Dương.