Dưa hấu 800 đồng/kg, nợ 'đè nát' người trồng

- Trung tuần tháng 3, nông dân Phú Yên, Bình Định thu hoạch lứa dưa đợt đầu, chồng chất khó khăn do dưa giảm giá. Hiện nay người trồng dưa đang thu hoạch lứa dưa trồng đợt 2 lại đối mặt với giá rẻ như cho không. Dưa rớt giá thảm hại, trong số 10 người trồng dưa thì có đến 9 người lỗ vốn lâm cảnh nợ nần. Cuộc sống người dân đã nghèo càng nghèo thêm.

Đứng cạnh đống dưa vừa bị thương lại dạt (lựa) bỏ ra, ông Nguyễn Văn Toàn, ở xã Sơn Thành Tây (huyện Tây Hòa, Phú Yên) ngậm ngùi: “Ban ngày nắng nóng hái dưa bị xốp ruột thương lái chê nên tối qua tôi thức đêm hái dưa rồi thuê công gánh ra cạnh đường chất đống.

Nông dân xã Sơn Thành Tây (huyện Tây Hòa) thu hoạch dưa

Thấy dưa chất đống to tôi mừng, sáng gọi thương lái đến họ dùng tay trỏ búng mạnh, trái nào kêu boong boong, trọng lượng 4kg trở lên thì lấy, còn trái nào kêu bộp bộp thì họ cho là dưa xốp ruột chở đi xa bị hư nên bỏ qua một bên. Chưa hết, dưa “lọt” vào tốp thương lái chọn là dưa cân đầu cân đuôi, trái nào trọng lượng 4kg trở lên nhưng đầu to đuôi nhỏ hoặc có eo ở giữa đều bỏ lại”.

Đống dưa ông Toàn hái ước chừng trên 7 tấn nhưng thương lái “dạt” bỏ lại 4 tấn, còn 3 tấn cân đo đong đếm mua với giá 2.800 đồng/kg, rẻ hơn so với lứa dưa đợt đầu trên 1.200 đồng/kg (dưa đợt đầu 4.000 đồng/kg).

Cạnh đó ông Nguyễn Văn Trang, một người ở Bình Định đến xã Sơn Thành Tây thuê đất trồng dưa cũng buồn nẫu ruột, nói: “Có thương lái đến hỏi mua dưa “ăn” đường xa, chở qua Trung Quốc bán.

Họ phân ra 2 loại: loại 1, dưa “đúng tuổi” đạt 5 kg/ trái trở lên mua với giá 3.000 đồng; loại 2: dưa 4kg/trái, giá mua 2.500 đồng; còn lại bán dưa xô 1.000 đồng/kg. Dưa rẻ lại còn bị thương lái chê khen, bớt rứt…”.

Ruộng dưa gần 8 sào của ông Nguyễn Văn Nhớ, ở xã Xuân Quang 3 (huyện Đồng Xuân, Phú Yên), “thảm” hơn.

Do nắng hạn không đủ nước tưới nên dưa chín nhưng trọng lượng trái nhỏ, vì vậy cả 8 sào ruộng dưa đều bán theo giá dưa xô chỉ 800 đồng/kg.

Ông Nhớ thở dài: “Lúc thời điểm giữa vụ dưa trồng bị thiếu nước nên tôi bỏ tiền mua thêm ống dây để tải nước lên đồi tưới dưa, nhưng do trời nắng kéo dài, nguồn nước lại khan hiếm nên tưới không xuể.

Năm ngoái đầu tư 1ha trên 80 triệu đồng, nay tăng lên trên 100 triệu đồng. Vụ này đành chấp nhận thua lỗ gần 60 triệu đồng. Số tiền này tôi vay ngân hàng, mượn thêm họ hàng”.

Dưa chất đống, thương lái “dạt” lựa bỏ gần hết

Vợ chồng bà Trần Thị Sang ở Bình Định đến thuê 12 sào đất ở xã Xuân Quang 3 (Đồng Xuân) trồng dưa.

Ròng rã gần 3 tháng trời vợ chồng cất chòi “ăn ngủ” với dưa, cuối vụ thương lái lựa dưa mua, ông bán đổ bán tháo lỗ gần 40 triệu đồng.

“Vợ chồng tôi đỡ hơn ba tôi thuê đất ở thôn Suối Cối 1 (xã Xuân Quang 1, Đồng Xuân) trồng dưa đợt 1. Khi dưa vừa ra trái non thì nước suối cạnh ruộng dưa khô cạn, vừa qua ông mót bán chỉ được 10 triệu đồng, trong khi đó đầu tư trên 90 triệu đồng. Ba tôi gắn bó với nghề trồng dưa gần 10 năm, nay ôn cục nợ ngân hàng gần 80 triệu đồng” - bà Sang nói..

Gần trăm người trồng dưa ở huyện Đồng Xuân thì chỉ có ông Trần Văn Dũng, ở xã Xuân Quang 3 may mắn hơn ai hết.

Ruộng dưa của ông trồng ở vùng đất “êm” (đất giữ độ ẩm) cộng với khâu chăm sóc tốt nên dưa trái to. Số lượng dưa “đủ tuổi” 5kg/trái trở lên chiếm 2/3 tổng số lượng dưa thu hoạch nên bán hòa vốn.

“Bán hết dưa đủ tiền trả nợ, vợ chồng tôi mừng húm, còn 3 tháng công của hai vợ chồng coi như bỏ không”- ông Dũng phân trần.

Vợ chồng ông Dũng có 2 đứa con, đứa lớn học đại học, đứa nhỏ học lớp 12. Vụ dưa này ông thuê đất trồng kiếm lời nuôi con ăn học, không ngờ hòa vốn. Sắp tới vợ chồng ông Dũng không xoay xuể thế nào có tiền nuôi con ăn học?

Dưa rớt giá thê giảm, không chỉ người trồng dưa điêu đứng mà người “kinh doanh dưa” cũng méo mặt.

Ông Nguyễn Văn Ty, ở xã Sơn Phước (huyện Hòa Hòa) mua lại 1ha ruộng dưa của một người ở Bình Định với giá 60 triệu đồng, vừa qua bán tổng cộng chỉ được 50 triệu đồng.

“Hai vợ chồng người ở Bình Định đến đây thuê đất trồng dưa, khu dưa vừa ra trái to bằng cái tô thì người chồng bị tai nạn giao thông, người vợ kêu bán. Lúc đó giá dưa 8.000 đồng/kg, khi tôi thu hoạch giá giảm chỉ còn gần 3.000 đồng/kg. Tính ra tôi lỗ gần 10 triệu đồng”.

Vụ dưa hấu năm nay, tỉnh Phú Yên trồng hơn 750ha tập trung ở các huyện Tây Hòa, Sông Hinh, Sơn Hòa và Đồng Xuân với năng suất bình quân 40 tấn/ha, trong đó dưa thu hoạch đợt 2 này gần 300ha.

Mạnh Hoài Nam