Hơn 20 năm hoạt động trong lĩnh vực sản xuất linh kiện cơ khí cho nhiều ngành công nghiệp khác nhau, Công ty CP Dụng cụ Cơ khí Xuất khẩu EMTC không sinh ra từ một “cú hích” lớn, mà trưởng thành qua từng đơn hàng nhỏ, từng yêu cầu kỹ thuật ngày một khắt khe hơn. Câu chuyện của doanh nghiệp này cũng phản ánh khá rõ hành trình chung của nhiều doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam: bắt đầu từ gia công, từng bước nâng cấp năng lực, rồi kiên trì tìm đường bước sâu hơn vào chuỗi giá trị.
Từ gia công cơ khí đến tư duy chuỗi cung ứng
Ở giai đoạn đầu, EMTC hoạt động chủ yếu trong mảng cơ khí chế tạo, gia công linh kiện cho nhiều lĩnh vực sản xuất. Đó là giai đoạn mà bài toán sống còn của doanh nghiệp không phải là tăng trưởng nhanh, mà là duy trì được hoạt động trong bối cảnh thị trường cạnh tranh gay gắt, yêu cầu cao nhưng biên lợi nhuận lại thấp.
Theo những chia sẻ được lãnh đạo EMTC nhiều lần nhắc tới trên báo chí, nếu chỉ dừng lại ở tư duy “làm thuê”, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ rất khó tồn tại lâu dài. Từ nhận thức đó, EMTC từng bước chuyển hướng, đầu tư có chọn lọc vào máy móc, công nghệ và đặc biệt là hệ thống quản lý sản xuất, với mục tiêu không chỉ làm được sản phẩm, mà phải làm ổn định, lặp lại và đáp ứng tiêu chuẩn của các chuỗi cung ứng lớn.
Một điểm xuyên suốt trong câu chuyện phát triển của EMTC là cách tiếp cận vấn đề chất lượng. Với doanh nghiệp này, chất lượng không được hiểu đơn thuần là đạt chuẩn ở một vài lô hàng, mà là khả năng duy trì sự ổn định trong thời gian dài – yếu tố mang tính “sinh tử” khi làm việc với các đối tác lớn, đặc biệt là doanh nghiệp FDI.
Thực tế cho thấy, không ít doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam có thể làm ra sản phẩm đạt yêu cầu, nhưng lại không giữ được độ đồng đều giữa các lô hàng. EMTC chọn cách đi chậm hơn, đầu tư vào kiểm soát quy trình, tiêu chuẩn hóa từng công đoạn, coi kỷ luật sản xuất là nền tảng cốt lõi, dù điều này đồng nghĩa với chi phí cao hơn và thời gian hoàn vốn dài hơn.
Bước vào lĩnh vực ô tô: cơ hội mới, áp lực mới
Trong chiến lược phát triển giai đoạn gần đây, ô tô được EMTC xác định là một hướng đi quan trọng, dù đây không phải lĩnh vực mà doanh nghiệp “sinh ra đã làm”. Chia sẻ về bước chuyển này, ông Lê Xuân Hiệp, Phó Tổng giám đốc EMTC, cho biết sau hơn 20 năm sản xuất linh kiện cho ngành ô tô và nhiều lĩnh vực công nghiệp khác, doanh nghiệp đã tích lũy đủ nền tảng kỹ thuật và năng lực sản xuất để tự tin tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng ô tô.
Theo ông Hiệp, ô tô là lĩnh vực mới trong chiến lược phát triển của EMTC, nhưng lại đang mở ra dư địa tăng trưởng rất hấp dẫn, nhất là trong bối cảnh thị trường Việt Nam từng bước hình thành hệ sinh thái sản xuất, lắp ráp và nội địa hóa. “Sau 20 năm làm linh kiện ô tô và nhiều lĩnh vực khác, chúng tôi hoàn toàn tự tin là đủ năng lực sản xuất cho các doanh nghiệp ô tô. Đây là lĩnh vực mới đối với chúng tôi và đang phát triển rất hấp dẫn”, ông Hiệp chia sẻ.
Tuy nhiên, lãnh đạo EMTC cũng nhìn nhận thẳng thắn rằng, năng lực sản xuất chỉ là điều kiện cần. Để doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam thực sự tham gia được vào “cuộc chơi” ô tô, bài toán lớn hơn nằm ở khả năng kết nối và tham gia vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp ô tô lớn – những đơn vị giữ vai trò dẫn dắt thị trường.
Liên kết chuỗi – “cửa ải” khó nhất
Từ thực tiễn hoạt động, ông Lê Xuân Hiệp cho rằng, không ít doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong nước có năng lực, nhưng thiếu cơ hội tiếp cận và kết nối với các nhà sản xuất lớn. Quy trình lựa chọn nhà cung ứng của ngành ô tô vốn rất chặt chẽ, đòi hỏi thời gian đánh giá dài, trong khi doanh nghiệp nội địa thường thiếu thông tin, thiếu đầu mối và thiếu các cơ chế hỗ trợ mang tính hệ thống.
Từ đó, lãnh đạo EMTC bày tỏ mong muốn Bộ Công Thương cùng các bộ, ngành liên quan tiếp tục đóng vai trò hỗ trợ, tạo điều kiện để doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ có thể liên kết hiệu quả hơn với các doanh nghiệp ô tô lớn. Theo ông Hiệp, nếu không có sự “dẫn dắt” ở tầm chính sách, nhiều doanh nghiệp Việt sẽ khó bước qua được cánh cửa đầu tiên của chuỗi cung ứng, dù đã đầu tư nghiêm túc về năng lực sản xuất.
Song song với đầu tư công nghệ, EMTC cũng đối mặt với bài toán nhân lực – vấn đề chung của ngành công nghiệp hỗ trợ. Doanh nghiệp lựa chọn cách đào tạo từ bên trong, xây dựng đội ngũ kỹ thuật gắn bó lâu dài, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào thị trường lao động bên ngoài. Đây là con đường tốn thời gian và chi phí, nhưng giúp EMTC từng bước hình thành được đội ngũ có khả năng làm chủ công nghệ và quy trình.
Câu chuyện của EMTC không phải là trường hợp cá biệt, mà là đại diện cho một lớp doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đang âm thầm tích lũy năng lực, chờ thời điểm bứt phá. Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, những doanh nghiệp như EMTC được xem là mắt xích nền tảng.
Nhìn lại hành trình hơn hai thập kỷ, EMTC cho thấy một thực tế: làm công nghiệp hỗ trợ không phải là cuộc đua nước rút, mà là hành trình dài đòi hỏi sự kiên trì, kỷ luật và tầm nhìn. Với định hướng tiếp tục đầu tư nâng cao năng lực sản xuất, mở rộng liên kết chuỗi và tận dụng các cơ hội từ chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ, EMTC đang từng bước tìm kiếm vị trí vững chắc hơn trong chuỗi giá trị – không chỉ cho riêng doanh nghiệp, mà cho cả ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam.
Song Minh
.svg){kind=icon}
