Những năm gần đây, công nghiệp hỗ trợ tại Quảng Ninh từng bước được định hình nhưng vẫn đang ở giai đoạn phát triển ban đầu. Trên địa bàn tỉnh hiện có một số doanh nghiệp tham gia sản xuất linh kiện, phụ tùng, vật liệu cơ khí, thiết bị điện – điện tử phục vụ các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, song quy mô còn nhỏ, tính liên kết chuỗi chưa cao. Phần lớn doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ là doanh nghiệp vừa và nhỏ, năng lực công nghệ, quản trị và tài chính còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu khắt khe của các tập đoàn lớn và doanh nghiệp FDI.
Thực tế cho thấy, tỷ lệ nội địa hóa trong một số ngành như cơ khí, ô tô, thiết bị công nghiệp trên địa bàn tỉnh vẫn ở mức thấp; nhiều linh kiện, phụ tùng chủ yếu phải nhập khẩu. Hoạt động nghiên cứu – phát triển (R&D) chưa thực sự trở thành động lực then chốt, trong khi nguồn nhân lực kỹ thuật cao còn thiếu. Bên cạnh đó, sự kết nối giữa doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong tỉnh với các dự án đầu tư lớn chưa chặt chẽ, khiến khả năng tham gia sâu vào chuỗi cung ứng còn hạn chế.
Tuy nhiên, Quảng Ninh đang đứng trước những cơ hội rõ nét để thúc đẩy lĩnh vực này. Việc thu hút các dự án công nghiệp chế biến, chế tạo quy mô lớn, cùng với quy hoạch phát triển hạ tầng giao thông, khu công nghiệp, cảng biển và logistics, đang tạo ra nhu cầu ngày càng lớn đối với sản phẩm công nghiệp hỗ trợ.
Với lợi thế về vị trí địa lý, hạ tầng giao thông đồng bộ và môi trường đầu tư ngày càng thông thoáng, Quảng Ninh đang từng bước khẳng định vai trò là điểm đến tiềm năng của ngành công nghiệp hỗ trợ, đặc biệt trong các lĩnh vực cơ khí chế tạo, ô tô và đường sắt. Đây được xem là hướng đi phù hợp với định hướng phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo của tỉnh trong giai đoạn tới.
Theo đánh giá, công nghiệp hỗ trợ giữ vai trò quan trọng trong việc nâng cao giá trị gia tăng và tính chủ động của nền kinh tế địa phương. Quảng Ninh sở hữu hệ thống khu, cụm công nghiệp được quy hoạch bài bản, hạ tầng logistics thuận lợi, nguồn nhân lực dồi dào cùng nhiều chính sách ưu đãi, tạo nền tảng để thu hút các dự án sản xuất quy mô lớn, có hàm lượng công nghệ cao.
Động lực từ ô tô, đường sắt và công nghiệp chế tạo
Một trong những dấu ấn đáng chú ý là Nhà máy ô tô Thành Công Việt Hưng tại TP Hạ Long, thuộc Tổ hợp chuyên đề công nghiệp ô tô và phụ trợ. Nhà máy có công suất thiết kế hơn 120.000 xe mỗi năm, áp dụng dây chuyền hiện đại theo tiêu chuẩn châu Âu, đồng thời là nơi lắp ráp các dòng xe Skoda tại Việt Nam. Sau khi đi vào vận hành thương mại từ cuối tháng 3/2025, đến hết tháng 8/2025, nhà máy đã cung ứng ra thị trường hơn 1.000 xe, qua đó tạo thêm động lực thu hút các doanh nghiệp công nghiệp phụ trợ đến với Quảng Ninh.
Không chỉ dừng ở lĩnh vực ô tô, Quảng Ninh còn được đánh giá có nhiều tiềm năng tham gia sâu vào chuỗi giá trị công nghiệp đường sắt, nhất là trong bối cảnh Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 172/2024/QH15 về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Đây là cơ hội lớn cho các ngành cơ khí chế tạo, sản xuất linh kiện, thiết bị, cũng như dịch vụ logistics.
Theo quy hoạch, trên địa bàn tỉnh sẽ hình thành 3 tuyến đường sắt quốc gia, gồm tuyến hiện hữu Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân và hai tuyến mới Nam Định - Thái Bình - Hải Phòng - Quảng Ninh, Hạ Long - Móng Cái, cùng các nhánh kết nối cảng biển. Ngoài ra, 3 tuyến đường sắt đô thị cũng được định hướng phát triển nhằm tăng cường kết nối giữa các trung tâm kinh tế, khu công nghiệp và hệ thống cảng.
Việc triển khai các dự án này không chỉ góp phần giảm tải cho giao thông đường bộ mà còn mở ra dư địa phát triển công nghiệp hỗ trợ ngành đường sắt, từ sản xuất linh kiện, thiết bị đầu máy, toa xe đến các hệ thống kỹ thuật đi kèm.
Thông tin đến báo chí, bà Nguyễn Thị Hiền, Giám đốc Sở Công Thương Quảng Ninh, công nghiệp hỗ trợ của tỉnh và cả nước hiện vẫn đối mặt với nhiều thách thức như phụ thuộc vào nhập khẩu công nghệ, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa còn hạn chế, chi phí cho nghiên cứu, phát triển chưa cao, liên kết giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước chưa thực sự chặt chẽ.
Trước thực tế đó, Quảng Ninh xác định cần xây dựng chiến lược phát triển công nghiệp hỗ trợ tổng thể, dài hạn và đồng bộ trong giai đoạn 2025-2030, gắn với tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, coi khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực then chốt.
Thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục đầu tư hoàn thiện hạ tầng, phát triển các khu, cụm công nghiệp, ưu tiên thu hút doanh nghiệp công nghiệp chế biến, chế tạo và công nghiệp hỗ trợ. Đồng thời, Quảng Ninh cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp thông qua các chính sách hỗ trợ về tín dụng, nhân lực, khoa học – công nghệ, đất đai và thuế, hướng tới mục tiêu phát triển công nghiệp hỗ trợ bền vững, hiệu quả, đóng góp tích cực cho tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Song Minh
.svg){kind=icon}
