Hàng loạt những chén bát, đũa, thìa nằm lê la dưới đất là cảnh tượng không khó bắt gặp tại các hàng quán vỉa hè. Với dăm thùng nước, hết chén này đến chén kia được rửa vô tội vạ, người bán thì vì tiền mà làm lơ, người mua thì thờ ơ và hứng chịu.

Chỉ cần sắm một chiếc xe đẩy và vài bộ bàn ghế nhựa là đã có thể bày ra một quán ăn sẵn trên vỉa hè, đường phố. Thực phẩm chuẩn bị sẵn, chỉ cần khách gọi chưa đến 5-10 phút là có món để ăn. Sự tiện lợi và nhanh chóng cũng như sự khác lạ trong nấu nướng hàng ngày khiến người ta cứ ưa chuộng thức ăn lề đường mãi.

{keywords}

Những thau, xô nước bẩn nằm ngổn ngang.

Nhưng liệu với không gian như thế có đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm hay không khi dầu bị chiên nhiều lần; thịt nướng ngay tại vỉa hè khói bụi; dụng cụ chứa thức ăn thì không đạt tiêu chuẩn, thức ăn phần lớn không được che đậy, hay che đậy sơ sài, người bán hàng dùng tay trần để chế biến, hay có bao tay nhưng vẫn thản nhiên cầm tiền rồi bốc thực phẩm... Và thật thiếu sót khi không kể đến những cái tô, chiếc đũa được rửa ngay tại nơi bán với lượng nước ít ỏi... và rửa bằng những thứ dầu rửa chén không rõ nguồn gốc, xuất xứ và thành phần của nó.

Sau mỗi đĩa thức ăn được bày biện hấp dẫn, những tô bún, tô hủ tiếu, bánh canh... thơm lừng và ngon mắt ấy thì đằng sau lại là một câu chuyện dài để kể.

Chỉ cần vào tầm 10 g sáng hoặc cuối giờ chiều đi dọc các tuyến phố hoặc trong khu chợ, không quá khó để bắt gặp cảnh chén bát thau chậu nằm ngổn ngang sau lưng hoặc bên cạnh quán ăn. Những chiếc xô đựng nước cáu bẩn, không hề có nắp đậy ở thùng nước sạch, nằm cạnh đống chén bát để ngổn ngang. Có một thực tế, những hàng quán vỉa hè do không có nguồn cấp nước riêng, phải xin nhờ ở các nhà dân xung quanh hoặc mang theo nên thường dùng nước tiết kiệm và hạn chế thay nước mới. Cứ ba bốn thùng như thế dùng để rửa hàng trăm chiếc bát đũa của một ngày.

Theo ghi nhận của chúng tôi, vào những giờ cao điểm, chén bát được rửa vội vàng, rồi dùng một chiếc giẻ lau khô và dùng cho khách tiếp theo, không hề tráng lại nước sôi hoặc phơi khô sạch sẽ. Những giai đoạn rửa được rút ngắn lại tới mức đơn giản nhất để tiết kiệm thời gian, công sức và... nước.

{keywords}

Nước rửa chén không nhãn mác, không rõ nguồn gốc.

Điều đáng nói ở đây, không chỉ nước bẩn và khâu vệ sinh không đảm bảo, đa phần các quán ăn vỉa hè đều sử dụng nước rửa chén không đảm bảo nguồn gốc. Những chai nước rửa chén này được đựng vào chai nước 5 lít hoặc các can nhựa lớn, thậm chí là được san vào các vỏ chai có thương liệu nổi tiếng như một cách che mắt người dùng. Nguyên liệu tìm mua để chế tạo nước rửa chén lại không khó khi chợ Kim Biên vẫn bán đầy rẫy và bán một cách công khai. Theo một vài nguồn tin trên mạng Internet thì cách chế biến những chai nước rửa chén này như sau: Đổ chất lỏng Las (chất tạo độ cô đặc - PV) vào chậu nước, cho chất sút (NAOH) vào quấy rồi cho tiếp Natri Sun-phát. Tiếp đến là cho thêm chất tẩy Triply. Công đoạn quan trọng là cho thêm Amol Clorua và màu công nghiệp. Kết quả thu được là một hỗn hợp sền sệt mà người ta gọi chung là nước rửa chén.

Và mỗi chai nước rửa chén như thế chỉ với giá 4.000-5.000 đồng/lít thì quả là sự lựa chọn hàng đầu của hàng quán vỉa hè, di động.

ThS Hoàng Trọng Phú (giảng viên Trường ĐH Khoa học Tự nhiên TP.HCM) từng chia sẻ trong bài Hiểm họa từ nước rửa chén không nhãn mác cho biết chất sút (NAOH) có tính kiềm cực mạnh, nếu trong quá trình sản xuất không trung hòa hết kiềm sẽ gây ra lượng dư chất làm bào mòn da tay và có thể gây kích ứng da như mẩn ngứa. Chưa kể đến việc nếu như bị các hóa chất này đi vào cơ thể qua đường ăn uống với một mức độ đều đặn sẽ gây hại đến đường tiêu hóa.

{keywords}

Rửa chén dĩa tại các quán vỉa hè không đảm bảo an toàn vệ sinh.

Chú Hải Tuấn (thợ may quận 3) chia sẻ: “Thú thực tôi cũng không quan tâm lắm đến giai đoạn rửa chén bát như thế nào, bình thường ăn ở ngoài vì vội hoặc không có thời gian, cũng chỉ để ý đồ ăn có ngon không, nhìn có sạch không thôi”.

Người ăn thì thờ ơ, người bán vì lợi nhuận mà lờ đi những điều ảnh hưởng tới sức khỏe và vệ sinh thực phẩm. Có lẽ đằng sau mỗi lần kiểm tra vệ sinh thực phẩm, người ta còn ít quan tâm tới những câu chuyện đằng sau mỗi thức ăn được bày lên trước mặt.

Coi chừng bị phạt nặng

Theo luật sư Khưu Thanh Tâm - Đoàn Luật sư TP.HCM (Công ty Luật TNHH Giải Pháp Việt) cho biết: Liên quan tới hành vi rửa chén bát... không đảm bảo vệ sinh tại các hàng quán sẽ bị xử phạt theo đúng quy định pháp luật về an toàn vệ sinh thực phẩm như sau:

Theo Nghị định số 178/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm tại điểm b Khoản 2 Điều 13: “Hành vi không có đủ trang thiết bị, dụng cụ, phương tiện rửa và khử trùng, nước sát trùng phù hợp theo quy định” bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng”.

Đối với trường hợp sử dụng nước rửa chén không đảm bảo nguồn gốc có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đã được quy định cụ thể tại điểm d Khoản 3 Điều 13 Nghị định 178/2013 ND- CP về hành vi: “Sử dụng các hóa chất tẩy rửa, sát trùng trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm không theo quy định”.

Ăn uống vỉa hè đáp ứng được nhu cầu nhanh chóng tiện lợi nhưng không phải vì thế mà chúng ta thờ ơ với chính sức khỏe của chính mình. Cần phải siết chặt hơn nữa vấn đề an toàn thực phẩm không chỉ là bữa ăn mà còn là các giai đoạn của quá trình chế biến, tẩy rửa, để đảm bảo sức khỏe của cộng đồng dân sinh.

(Theo Pháp luật TP.HCM)