Hậu Giang sẵn sàng triển khai đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao

Bước đầu đạt được nhiều tín hiệu tích cực 

Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp, gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho người nông dân trồng lúa mà còn đóng góp vào mục tiêu giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính và nâng cao giá trị chuỗi cung ứng lúa gạo theo hướng bền vững. 

Nhằm triển khai đề án này, tỉnh Hậu Giang đã đề ra mục tiêu đến năm 2025 triển khai diện tích 28.000 ha, tập trung vào củng cố các diện tích đã có của dự án chuyển đổi Nông nghiệp bền vững (VnSAT). Đến năm 2030 sẽ tăng lên đạt diện tích 46.000 ha, thực hiện tại 6/8 đơn vị cấp huyện. 

Lãnh đạo tỉnh Hậu Giang cho biết, đến thời điểm hiện tại tỉnh Hậu Giang đã hoàn thành việc triển khai lựa chọn, xác định các vùng tham gia đề án, rà soát đáp ứng tiêu chí và phải đảm bảo phù hợp với quy hoạch của tỉnh. 

Đồng thời, trong năm 2024, tỉnh cũng đã và đang triển khai thực hiện các mô hình điểm cấp tỉnh, huyện với tổng diện tích 180 ha, áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến như: tưới nước ướt khô xen kẽ, 1 phải 5 giảm, sản xuất lúa bền vững theo tiêu chuẩn SRP, ... 

“Mặc dù, chỉ mới được triển khai thí điểm tại một số HTX trên địa bàn tỉnh, nhưng bước đầu đạt được nhiều tín hiệu tích cực. Các mô hình giúp nông dân thay đổi tập quán sản xuất, tạo ra sản phẩm đảm bảo chất lượng, đáp ứng nhu cầu của thị trường, đảm bảo sức khỏe cho bà con, người tiêu dùng và môi trường. 

Đồng thời, từ nguồn kinh phí tài trợ của Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức - dự án GIC, tỉnh cũng tổ chức 25 lớp tập huấn cho nông dân về quản lý, tái sử dụng phụ phẩm rơm rạ; 15 lớp huấn luyện nông dân HTX về kinh doanh (FBS) và 15 lớp nâng cao năng lực cho HTX tham gia Đề án 1 triệu ha”, lãnh đạo tỉnh Hậu Giang thông tin.

Vẫn còn đó những khó khăn

Mặc dù đạt được một số kết quả bước đầu, tuy nhiên lãnh đạo tỉnh Hậu Giang cũng còn nhiều trăn trở trước một số khó khăn phát sinh trong quá trình triển khai. 

Khó khăn đầu tiên đến từ tác động của thời tiết. Lãnh đạo tỉnh cho biết Hậu Giang và vùng Đồng bằng sông Cửu Long nói chung chịu ảnh hưởng nặng nề từ các tác động của biến đổi khí hậu như hạn hán, xâm nhập mặn, và nước biển dâng. 

Những yếu tố này gây ra sự suy giảm diện tích và năng suất canh tác, ảnh hưởng trực tiếp đến việc phát triển các vùng chuyên canh lúa chất lượng cao. 

Trong khi đó, diện tích đất nông nghiệp nói chung, cụ thể là diện tích đất trồng lúa Hậu Giang đa số là vùng phèn, trũng. Do đó, tỉnh cũng gặp khó khăn trong việc áp dụng triệt để quy trình ngập khô xen kẽ.

“Về cơ sở hạ tầng, hệ thống đê bao thủy lợi và máy móc thiết bị để phụ vụ vùng sản xuất lúa tham gia đề án vẫn còn hạn chế. Hướng tới, khi dự án đầu tư cơ sở hạ tầng của Bộ NN&PTNT triển khai đầu tư đến đâu, từ đó tỉnh sẽ đầu tư đồng bộ để tạo ra một vùng sản xuất khép kín, đáp ứng các tiêu chí của đề án”, lãnh đạo tỉnh cho hay.

Một khó khăn khác cũng được đại diện tỉnh Hậu Giang nhìn nhận đó là các mô hình thí điểm tham gia đề án đã thực hiện. Tuy nhiên, việc kêu gọi doanh nghiệp vào liên kết chặt chẽ, bền vững từ sản xuất đến tiêu thụ qua các vụ vẫn còn hạn chế. 

Đặc biệt, chưa có quy định cụ thể, rõ ràng về việc đo đếm phát thải, chi trả tín chỉ cacbon nên cũng góp phần hạn chế nông dân tham giá; chưa đạt được hiệu quả trong việc xây dựng chuỗi giá trị lúa gạo phát thải thấp và tăng trưởng xanh.

“Việc thay đổi thói quen canh tác truyền thống, đặc biệt là việc hạn chế đốt rơm rạ sau thu hoạch, vẫn chưa đạt được sự đồng thuận cao từ phía người nông dân. Thiếu sự hướng dẫn chi tiết và các chính sách hỗ trợ kịp thời cũng là một trở ngại lớn trong việc thực hiện các mô hình sản xuất bền vững.

Đặc biệt, vai trò của doanh nghiệp trong tham gia đề án chưa được quy định cụ thể, kể cả các doanh nghiệp cung ứng vật tư đầu vào, doanh nghiệp bao tiêu lúa gạo, doanh nghiệp về tín chỉ cacbon….”, lãnh đạo tỉnh Hậu Giang thông tin.

Trước những thách thức này, tỉnh Hậu Giang mong muốn tăng cường liên kết của các bên tham gia trong chuỗi giá trị lúa gạo trong Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao. Trong đó, có những giải pháp làm thế nào để nâng cao chuỗi giá trị sản xuất lúa gạo.

Đình Sơn