Những hội nghị cấp cao diễn ra cuối tuần qua tại Trung Quốc hiếm khi đả động tới việc Mỹ giáng đòn phủ đầu lên các công ty công nghệ nước này. Nhưng giới chuyên gia cảnh báo bầu không khí ảm đạm đang bao trùm ngành công nghiệp công nghệ Trung Quốc, theo South China Morning Post.

Chính phủ Mỹ ra lệnh cấm các công ty trong nước làm ăn với Huawei khi chưa được phép. Lập tức, gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc nhận “án tử” từ Google, Microsoft hay Qualcomm.

Huawei bi cam van, su am dam bao trum nganh cong nghe Trung Quoc hinh anh 1
Người Trung Quốc tránh nói về chủ đề Huawei và đòn đánh của Mỹ. Ảnh: AFP.

Nhiều cái tên khác của Trung Quốc như công ty thiết bị giám sát Hikvision và iFlyTek được cho là đang bị xem xét thêm vào danh sách đen. Nên nhớ năm ngoái, ZTE gần như phá sản do lệnh cấm tiếp cận công nghệ Mỹ.

Theo phản ứng tự nhiên, người dùng Huawei trên toàn thế giới có tâm lý “bán tháo” điện thoại vì sợ thiết bị trở thành “cục chặn giấy”. Cổ phiếu các nhà sản xuất chip như Qualcomm sụt giảm do tâm lý lo ngại của giới đầu tư về khả năng tăng trưởng của những công ty có nguồn lợi phụ thuộc vào gã khổng lồ Trung Quốc, cùng các biện pháp trả đũa trong tương lai.

Nỗi lo sợ “không thành lời”

Tại hội nghị về dữ liệu Big Data Expo diễn ra ở Quý Dương hôm 26/5, ban tổ chức bố trí một màn hình lớn hiển thị lá thư của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kêu gọi các quốc gia hợp tác phát triển công nghệ mới, đặc biệt là dữ liệu lớn và trí thông minh nhân tạo.

Bộ trưởng Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc Miêu Vu cũng không quên nhắc lại thông điệp của ông Tập trong các bài phát biểu quan trọng. Isabel Ge Mahe, Giám đốc điều hành của Apple tại Trung Quốc, xuất hiện ở buổi ra mắt khóa lập trình cho trẻ em hợp tác với Đại học Sư phạm Bắc Kinh ra sức lấy lòng giới chức nước này: “Chúng tôi rất tự hào vì có thể giúp đỡ Trung Quốc phát triển kinh tế”.

Ngay như tại Hội nghị Công nghệ Trí tuệ Nhân tạo Toàn cầu tại Nam Ninh, vốn hội tự đầy đủ anh tài bản địa, cũng không đề cập tới cuộc chiến thương mại đang diễn ra. Dẫu vậy, chủ đề về Huawei và sự phụ thuộc của Trung Quốc vào công nghệ Mỹ vẫn phủ sóng rộng khắp, dù nhiều người không đưa ra quan điểm công khai.

Nhà khoa học đứng đầu một công ty tài chính lớn ở Trung Quốc thẳng thắn nói không một công ty nào, kể cả của Mỹ, có thể chịu được cuộc tấn công toàn diện như cái cách mà chính quyền Tổng thống Donald Trump đang hành xử với Huawei.

Huawei bi cam van, su am dam bao trum nganh cong nghe Trung Quoc hinh anh 2
Một chuyên gia nhận định không có công ty nào có thể trụ vững trước các đòn đánh của Mỹ. Ảnh: Reuters.

“Đây là một cuộc chiến công nghệ, một trận chiến thực sự dù không có súng hay đại bác. Mỹ có rất nhiều ảnh hưởng và đồng minh. Nếu Huawei sụp đổ, Trung Quốc chỉ có thể kiện ra tòa theo cách ôn hòa. Mỹ sau đó có thể tiếp tục sử dụng chiến thuật tương tự và mãi kìm chế Trung Quốc”, vị này đề nghị giấu tên vì chủ đề được coi là nhạy cảm về mặt chính trị.

Một giám đốc điều hành khác, hiện đứng đầu phòng thí nghiệm dữ liệu của một công ty công nghệ lớn Trung Quốc, cũng bảy tỏ lo ngại tình cảnh hiện tại có thể gây hại và dẫn tới sụp đổ của thế giới công nghệ.

“Mất quyền truy cập vào GPU (bộ xử lý đồ họa) chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Điều gì sẽ xảy ra nếu nó dẫn tới tình trạng phân mảnh các nền tảng mã nguồn mở? Chúng ta phải làm gì sau đó? Chúng ta có phải chọn theo phe nào hay không?”, vị giám đốc chia sẻ. Ông thường xuyên phải di chuyển qua lại giữa Bắc Kinh và Thung lũng Silicon để làm việc.

Chủ nghĩa dân tộc dâng cao

Huang Tiejun, giáo sư tại Đại học Bắc Kinh và là tổng thư ký của hiệp hội đổi mới công nghệ AI, lại tỏ ra lạc quan. Ông không đồng tình trước quan điểm nói rằng cuộc chiến sẽ kìm hãm Trung Quốc trong tham vọng AI.

Hiệp hội mà Huang Tiejun tham gia là một phần trong nỗ lực để giúp chính phủ thực hiện kế hoạch AI mang tầm quốc gia với sự tham gia của đại diện nhiều công ty, như Huawei, ZTE và giới hàn lâm.

“Trong lĩnh vực AI, Trung Quốc có lợi thế về lượng dữ liệu nắm giữ và ứng dụng hoạt động. Chúng tôi sẽ theo sát lộ trình phát triển mã nguồn mở. Nếu có những người bạn đồng hành, chúng tôi sẽ tiến bộ nhanh hơn, nếu không thì chậm một chút cũng chẳng sao”, giáo sư Huang trả lời phỏng vấn bên lề một hội nghị tại Nam Kinh.

Huawei bi cam van, su am dam bao trum nganh cong nghe Trung Quoc hinh anh 3
Trung Quốc không giấu tham vọng AI của mình. Ảnh: AFP.

Zhou Hongyi, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của công ty bảo mật internet Quihoo 360 cũng bày tỏ ủng hộ “đồng hương” trong cuộc chiến cam go. Phát biểu tại một diễn đàn ở Thành Đô hôm 25/5, ông lý giải hành động của Mỹ nhắm vào Huawei xuất phát từ tâm lý lo sợ trước viễn cảnh Trung Quốc thống trị cơ sở hạ tầng viễn thông 5G.

Zhou Hongyi gọi theo cách đầy mỉa mai đó là nỗi lo “không thể theo dõi người khác”. Trên các diễn đàn, mạng xã hội Trung Quốc đang ủng hộ quan điểm cho rằng Mỹ là kẻ hai mặt khi cáo buộc Huawei làm “tay sai” cho chính phủ.

Tỷ phú Zhou Hongyi đã hủy niêm yết cổ phiếu Qihoo trên sàn chứng khoán Mỹ vì “với một công ty bảo mật, muốn kiếm tiền trước hết nó phải phù hợp với lợi ích của đất nước, xã hội và người dân của họ”.

Không chỉ Quihoo, mới đây nhất nhà sản xuất chip bán dẫn SMIC lớn nhất Trung Quốc cũng nói lời tạm biệt sàn chứng khoán New York dù lý do đưa ra là vì chi phí cao và lượng giao dịch thấp.