Việt Nam là một quốc gia có tiềm năng phát triển điện mặt trời rất lớn. Tuy vậy, trong thực tế, sự phát triển nguồn điện này đang ở mức độ hạn chế.

Theo số liệu đánh giá của ngành điện, ở Việt Nam cường độ bức xạ mặt trời trung bình khá cao, khoảng 5kWh/m2/ngày và số giờ nắng đến khoảng 1700 - 2500 giờ/năm.

Tuy vậy, trong thực tế, việc phát triển nguồn điện này ở nước ta lại rất khiêm tốn. khai thác chưa thật đáng kể.

Xuất phát từ tình hình đó, với vai trò trách nhiệm là đầu tàu, trụ cột của ngành năng lượng, và là đơn vị chủ lực đảm bảo nguồn cung ứng điện cho nền kinh tế, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), đã ban hành Nghị quyết về nghiên cứu phát triển điện mặt trời.

Điện mặt trời có những thế mạnh vượt trội so với các nguồn điện tự nhiên khác. Chẳng hạn, nguồn điện sinh khối có công suất rất khiêm tốn mà chi phí đầu tư lại lớn. Còn với điện gió, theo tính toán, để làm được 1MW điện gió phải cần đến 2 ha mặt bằng và chỉ thực hiện được ở một số khu vực. Rồi đến khi đặt tua-bin gió thì cũng lo không biết có chạy được không, rồi mưa bão có hỏng không vv…

Với điện mặt trời, để sản sinh được 1MW chỉ cần 1 ha mặt bằng và có thể triển khai ở mọi vùng miền trên cả nước - nhất là việc sử dụng các panel đặt trên mái nhà. Chi phi cho điện mặt trời lại thấp, chẳng hạn với 1 bộ pin mặt trời nối lưới có công suất 3-4 kW chỉ chi khoảng 80-100 triệu đồng. Và nếu nhà nào cũng đặt thì công suất thu về tổng cộng sẽ rất lớn.

Lợi ích kinh tế của điện mặt trời lại rất lớn, không chỉ cho ngành điện mà cả các hộ gia đình. Vì vậy, nếu mỗi nhà dùng 1 tháng khoảng 300-400kWh thì cũng chỉ mất 6-7 năm là có thể thu hồi được vốn, trong khi mái nhà được phủ pin kín cũng luôn được mát mẻ.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã triển khai thực hiện các dự án về điện mặt trời. Cụ thể, EVN giao cho Ban quản lý Dự án Thủy điện 6 nghiên cứu triển khai dự án điện mặt trời trên cạn và nổi trên mặt hồ tại công trình Thủy điện Trị An.

Phần trên cạn có công suất lắp đặt khoảng 100MW với diện tích đất sử dụng khoảng 120ha, đấu nối vào lưới điện 110kV, hoặc 220kV hiện có trong khu vực. Phần nổi trên mặt hồ dự kiến công suất lắp đặt khoảng 10MW, diện tích sử dụng khoảng 120.000m2 diện tích hồ thủy điện, ưu tiên gần lưới điện phân phối (22kV) hiện có, không ảnh hưởng đến giao thông thủy và các hoạt động kinh tế liên quan (vận hành thủy điện, đánh bắt thủy sản…), không ảnh hưởng đến kết cấu đập.

{keywords}

Một dự án điện mặt trời tại Khánh Hòa.

Ngoài ra, EVN còn giao cho một số đơn vị phối hợp với Công ty Cổ Phần Tư vấn Xây dựng điện 4 (PECC4) nghiên cứu bước đầu Dự án điện mặt trời nổi trên hồ Thủy điện Đa Mi (tỉnh Bình Thuận) với công suất dự kiến khoảng 28,8MW; Dự án Nhà máy điện mặt trời nổi tại hồ Thủy điện Đồng Nai 4 (tỉnh Đồng Nai) cùng công suất 28,8MW. Tổng Công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC) đề xuất nghiên cứu đầu tư Dự án Trang trại điện mặt trời tại Khánh Hòa. Và Tổng Công ty Phát điện 1 (EVNGENCO 1) cũng nghiên cứu đề xuất và triển khai lắp đặt các dự án điện mặt trời trên mặt hồ thủy điện do EVNGENCO 1 quản lý tại khu vực miền Trung.

Ông Tổng giám đốc EVNGENCO 1 cho biết: "Việc nghiên cứu phát triển đầu tư xây dựng các dự án điện mặt trời trên mặt hồ thủy điện khu vực miền Trung không chỉ bổ sung nguồn điện, mà còn là một trong những giải pháp tích cực, đảm bảo thực thi chỉ tiêu về giảm phát thải khí nhà kính mà Việt Nam đã cam kết tại Hội nghị COP 21 vừa qua".

Tuy vậy, trong thực tế, các công trình phát triển nguồn điện này ở nước ta như thế vẫn đang còn khiêm tốn, việc khai thác như trên vẫn còn hạn chế.

Tóm lại, mặc dù các nhà đầu tư đã bắt đầu đẩy mạnh nghiên cứu xây dựng dự án điện mặt trời tại Việt Nam, nhưng theo tìm hiểu, hầu hết các dự án vẫn còn nằm trên giấy. Bên cạnh đó, trình tự, thủ tục xin cấp phép xây dựng, bổ sung dự án điện mặt trời vào quy hoạch điện lực của quốc gia và từng địa phương còn rườm rà. Và đây chính là những rào cản đòi hỏi các cơ quan quản lý, các cấp chính quyền phải vào cuộc tháo gỡ trong thời gian tới, để điện mặt trời có thể phát triển đạt mục tiêu đề ra.

Trần Minh