Vài năm trở lại đây, phòng khám tâm thần tại thị trấn Peebles, Scotland đã trở thành điểm đến cho một nhóm hơn 100 bệnh nhân đặc biệt. Họ là những "nhà đầu tư" tiền điện tử (crypto) phải đến đây để cai nghiện. Jake, một bệnh nhân giấu tên thật của mình, cho biết anh đã mất hàng triệu Bảng Anh chỉ vì nghiện những giao dịch không thể dứt ra nổi.
Lần đầu tiên Jake biết và mua tiền điện tử là năm 2015. Mọi chuyện chẳng có gì để nói, cho đến khi một biến động của thị trường đã cho Jake thắng lớn. Anh bắt đầu trượt dốc với những giao dịch ngày càng vượt quá tầm kiểm soát.
"Tôi có thể nhớ lại chính xác khi nào mọi chuyện trở thành vấn đề. Trước đó, tôi đã lãi được một khoản lớn và đã định để nó sang một bên. Nhưng dần dần tôi cứ rút ruột khoản tiền đó. Cho đến một thời điểm, tôi sẵn sàng mạo hiểm đánh cược toàn bộ số tiền cuối cùng chỉ trong một giao dịch. Đó chính là giao dịch quyết định đã giúp tôi gỡ lại được kha khá. Nó khiến tôi thấy hưng phấn, một trong những cảm giác hưng phấn nhất tôi từng trải nghiệm trong đời", Jake nhớ lại.
Nhưng điều mà Jake không biết ở thời điểm đó - chính cảm giác hưng phấn trong lần tất tay cuối cùng sẽ dẫn anh rơi vào một chu kỳ nghiện ngập.
Khi may mắn rõ ràng là không thường xuyên mỉm cười, số tiền mà anh ấy gỡ lại được cũng dần dần biến mất. Jake lại buông một lần tất tay và lại gỡ gạc được. Rồi anh lại bị cuốn vào vòng xoáy, cho đến một lần tất tay đã lấy đi của anh ấy tất cả.
Jake không còn tiền, nhưng ở công ty anh được giao cầm một khoản quỹ. Cái cảm giác hưng phấn khi gỡ gạc lại vào phút chót thôi thúc anh ấy. Jake đã biển thủ hết khoản tiền không phải của mình và ném chúng lên sàn tiền điện tử.
"Đó là lần đầu tiên và cũng là duy nhất, đêm đó tôi đã mất sạch chỉ trong vòng 20 phút. Thị trường đổi chiều rất nhanh và tôi đã bán tháo mọi thứ", Jake nhớ lại. "Lúc đó là khoảng 2 giờ sáng. Tôi trở lại giường và phải nằm nép vào vợ mình. Cô ấy không hề biết điều mà tôi vừa làm".
Không mất quá nhiều thời gian để công ty Jake phát hiện khoản quỹ mà anh ấy quản lý đã biến mất. Jake phải đối mặt với cáo buộc hình sự về tội tham ô. Nhưng với sự trợ giúp của gia đình, anh ấy đã trả lại được số tiền tổng cộng 1,5 triệu Bảng Anh.
Với một chẩn đoán nghiện tiền điện tử, anh ấy tạm được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự và đang phải điều trị trong bệnh viện tâm thần.
Tiền điện tử là gì?
Tiền điện tử là tiền kỹ thuật số không do ngân hàng phát hành. Bạn có thể giao dịch và đầu tư những loại tiền này giống như bất kỳ loại tiền tệ nào khác - và hầu như không có rào cản nào đối với việc gia nhập thị trường. Sự vắng mặt của các quy định có nghĩa là thị trường tiền điện tử có thể tăng điểm cực nhanh.
Trong thời gian của đại dịch COVID-19, tổng giá trị của tất cả các loại tiền điện tử đã tăng từ khoảng 175 lên hơn 1.750 tỷ Bảng Anh. Số liệu từ cơ quan giám sát tài chính của Vương quốc Anh cho thấy hàng trăm nghìn người ở nước này đang nắm giữ các loại tiền kỹ thuật số.
Nhưng kể từ đầu tháng 5, sau khi thị trường đạt mức tăng điểm cao nhất từ trước đến nay, nó đã mất hơn 1 tỷ Bảng chỉ trong vài tuần. Với một thị trường biến động như vậy, khi bạn thắng, bạn sẽ thắng lớn. Còn khi thua, bạn gần như sẽ mất tất cả.
Hiệu ứng cờ bạc
Bác sĩ Tony Marini cho biết ông đã điều trị cho hơn 100 bệnh nhân nghiện tiền điện tử trong vài năm trở lại đây.
Cùng với sự nổi lên của tiền điện tử, tại Anh Quốc những năm gần đây cũng xuất hiện một loại hình phòng khám đặc biệt để điều trị riêng cho những người nghiện giao dịch loại hình tiền tệ này.
Bác sĩ Tony Marini, một chuyên gia tại Bệnh viện Castle Craig cho biết ông đã điều trị cho hơn 100 người nghiện tiền điện tử cả thảy. Ngày càng có nhiều người tìm đến phòng khám của Marini với các triệu chứng nghiện hành vi giống như những người nghiện cờ bạc.
"Giao dịch tiền điện tử bây giờ cũng giống như một cú đấm của cocaine bởi bản chất quá nhanh của thị trường", ông nói. "Bạn có thể giao dịch 24/7, trên điện thoại của bạn, máy tính xách tay và cả trong phòng ngủ".
Chính những tính chất đặc thù của các thị trường tiền điện tử, như dễ tiếp cận, hoạt động liên tục và có nhiều sự biến động mạnh trong thời gian ngắn đã khiến mọi người bị nghiện khi tham gia vào đó, bác sĩ Marini cho biết. Một số người sẽ kết thúc sự nghiệp giao dịch của họ trong phòng khám của ông. Họ đến gặp Marini để được giúp đỡ.
Ông nói: "Có rất nhiều người đang giao dịch tiền điện tử để kiếm tiền. Và họ đang nói với mọi người khác rằng họ đang kiếm được rất nhiều tiền. Nhưng bạn sẽ không biết có những người đang thua lỗ, và cả những bệnh nhân đã đến gặp tôi".
Nếu bạn đang đầu tư mà không có kiến thức trong đầu, thứ bạn đang làm chỉ là đánh bạc
Jen MaAdam, một nhân viên IT cũng bị mất tiền vì làn sóng đầu tư crypto.
Bản chất của thị trường tiền điện tử không phải là nguyên nhân duy nhất gây ra vấn đề. Công nghệ đằng sau các đồng tiền điện tử nổi tiếng là phức tạp và nếu không cẩn thận, bạn có thể dễ dàng nhận thấy mình đang đầu tư vào một trò lừa đảo.
Khi cha của Jen McAdam qua đời vài năm trước, cô vẫn đang làm việc trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Jen đã nghe loáng thoáng về những đồng tiền ảo mà cô ấy nghĩ đó là cơ hội đầu tư chỉ có một lần trong đời. Mặc dù có kiến thức chuyên môn nhưng hoá ra Jen vẫn sập bẫy của một trò lừa đảo, đồng tiền điện tử mà cô ấy giao dịch cuối cùng chẳng có giá trị gì cả.
Đáng tiếc hơn là Jen đã rủ cả bạn bè và những người thân của mình tham gia. Họ tin tưởng và đã trao tiền vì tin tưởng cô ấy. "Tất cả bạn bè và cả gia đình tôi đều đã đầu tư vào đó. Tính chung lại, tổng thiệt hại của chúng tôi cho đến nay là hơn 250.000 Euro", Jen nói. "Tôi bây giờ cảm thấy tội lỗi khủng khiếp. Tôi xấu hổ và thấy rất hối hận với mọi người.
Thông qua câu chuyện của mình, Jen muốn mọi người biết rủi ro khi đầu tư vào những tài sản này, đồng thời cảnh báo những ai không hiểu về công nghệ hãy tránh xa nó. "Nếu bạn muốn đầu tư, nhưng bạn không có bất kỳ kiến thức nào về nó, bạn thực ra chỉ đang đánh bạc", cô nói. "Bạn đang chấp nhận một mức rủi ro rất cao".
Chỉ có một số ít người may mắn thắng cuộc
Cameron, một nhạc sĩ tự do người Anh, tự nhận mình đã may mắn khi tham gia thị trường tiền ảo
Mặc dù những câu chuyện thua lỗ từ tiền điện tử có vẻ phổ biến hơn, nhưng trên thị trường cũng có một số người may mắn. Cameron, một nhạc sĩ tự do người Anh nói rằng mình là một trong số ít những người chẳng có tí kiến thức nào về tiền ảo nhưng đã vớ bở.
Trong đại dịch COVID-19, các buổi biểu diễn hoà nhạc liên tục bị hoãn lại đã khiến cuộc sống của Cameron trở nên cực kỳ khó khăn. "Mọi nguồn thu nhập của tôi đều đã bị cắt", Cameron nói. Thế là vào tháng 3 năm ngoái, khi thấy thị trường tiền điện tử đang phát triển, anh quyết định đầu tư.
Kể từ đó đã hơn một năm trôi qua, nền kinh tế thì vẫn khó khăn, nhưng giờ đây Cameron đã có cho mình một khoản tiền tiết kiệm nhờ khoản lãi có được từ thị trường tiền điện tử. "Năm ngoái hoá ra là một năm thực sự tuyệt vời khi những tài sản này tăng giá trị đến mức, ít nhất là trong ngắn hạn, tôi sẽ không phải lo lắng về tài chính nữa", anh hào hứng nói.
"Nếu năm ngoái tôi có thể nói với bản thân mình rằng tôi sẽ có được một khoản tiết kiệm như thế này, tôi không biết mình sẽ nghĩ gì khi đó nữa. Thật là nhẹ nhõm".
(Theo Pháp luật và Bạn đọc, BBC)
Cách tiền điện tử thay đổi thế giới
Cùng với sự phát triển của việc sử dụng di động và Internet trên toàn cầu, tiền điện tử và công nghệ Blockchain đang giảm bớt bất bình đẳng trong kinh tế tài chính thế giới.
.svg){kind=icon}
