Những ngày đầu tháng 11, anh Lê Văn Lợi (trú tại xã Tam Thanh, TP Tam Kỳ, Quảng Nam) miệt mài chất hàng tấn cá cơm tươi rói vào các bể chượp (bể muối nước mắm). Khác với cách ướp truyền thống, anh sử dụng công nghệ năng lượng mặt trời và hệ thống náo đảo tự động.

Là thế hệ thứ 4 trong gia đình có truyền thống gần 100 năm làm nước mắm, từ nhỏ anh Lợi nung nấu ý định làm giàu từ chính nghề này.

Năm 2021, biết Trung tâm ứng dụng tiến bộ Khoa học và Công nghệ Hà Tĩnh đã nghiên cứu thành công công nghệ năng lượng mặt trời và hệ thống náo đảo tự động giúp nâng cao hiệu quả sản xuất nước mắm, sau khi tìm hiểu, anh Lợi đầu tư hơn 2 tỷ đồng để mua sắm các trang thiết bị này và làm hệ thống muối cá rộng gần 1.000m2 trong vườn nhà.

W-Anh 9.jpg
Nguyên liệu muối nước mắm là cá cơm than.
W-2024_11_08_19_43_IMG_2392.jpg
Cơ sở của anh Lợi hiện có 15 bể ủ cá, mỗi bể chứa hơn 2,5 tấn cá. Nếu muối thủ công, mỗi bể chỉ được vài tạ cá.
W-Anh 2.jpg
So với cách muối truyền thống 3 cá 1 muối, với công nghệ này tỷ lệ là 4 cá 1 muối.

Theo anh Lợi, quy trình sản xuất nước mắm bằng năng lượng mặt trời về cơ bản giống quy trình làm nước mắm truyền thống. Sự khác biệt nằm ở chỗ quá trình đảo, rang phơi được thực hiện bằng nguồn nhiệt thu được từ các tấm pin. Nhờ vậy, rút ngắn được một nửa thời gian sản xuất và cả lượng nhân công.

“Phương pháp truyền thống phải ủ muối 15-17 tháng mới thu nước mắm, còn với công nghệ này chỉ cần 8-10 tháng. Lượng nước mắm thu về tăng hơn 20% so với cách làm truyền thống và màu sắc đẹp hơn”, anh Lợi chia sẻ.

Anh Lợi cho hay, nếu muối nước mắm thông thường sẽ cho vào các thùng sành, sứ, xi măng dung tích nhỏ, bịt kín nắp. Để nước mắm đủ độ, phải thường xuyên mở nắp quấy đảo giữa trời nắng.

W-Anh 4.jpeg
Những bể ủ cá luôn được đậy kín giúp người sử dụng có thể hoàn toàn yên tâm.
W-Anh 10.jpeg
Những tấm pin đặt trên mái nhà sẽ hấp thụ năng lượng mặt trời, sau đó được chuyển thành dòng điện tạo nhiệt cho các bể ủ cá.
W-Anh 5.jpeg
Mỗi bể đều được đấu nối hệ thống đường ống để mắm chảy tuần hoàn qua máy nước nóng, duy trì nhiệt độ 40oC bằng năng lượng mặt trời. Trong ảnh là anh Lê Văn Lợi, Giám đốc HTX Nông nghiệp và Kinh doanh dịch vụ Cát Trắng.

Từ khi áp dụng công nghệ nhiệt mặt trời vào sản xuất tiện lợi rất nhiều. Nước mắm được quấy đảo tự động hoàn toàn khép kín không cần đến sức người.

Đặc biệt, việc sản xuất không phụ thuộc thời tiết, không phải mở nắp bể để phơi nắng nên không sợ bay hơi và cũng đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm hơn.

Quá trình muối, nước mắm sẽ chảy liên tục từ bể chứa qua hệ thống nước nóng. Từ đó giúp gia tăng nhiệt độ đồng đều trong bể và tăng bề mặt tiếp xúc giữa hệ enzyme và các vi sinh vật với nguyên liệu cá muối.

W-Anh 6.jpeg
Với phương pháp mới, trung bình 1 tấn cá sản xuất được 750 lít nước mắm, trong khi cách làm truyền thống 1 tấn cá khoảng 650 lít nước mắm.
W-Anh 7.jpeg
Sau 8-10 tháng muối, nước mắm thu gom về bể chứa để chiết lọc.
W-Anh 8.jpeg
Nước mắm được đóng chai bằng dây chuyền tự động.

“Cá muối sẽ được đảo tự động mà không cần sức người. Nước mắm tinh khiết do chảy tuần hoàn qua nhiệt nên chín triệt để. Công nghệ này được khép kín từ đầu cho đến cuối nên đảm bảo vệ sinh thực phẩm và không bay hơi gây ô nhiễm không khí”, anh Lợi nói.

Trung bình mỗi năm, cơ sở của anh Lợi muối hơn 30 tấn cá cơm, thu về hơn 20.000 lít nước mắm. Với giá bán trên thị trường khoảng 80.000-110.000 đồng/lít, doanh thu đạt khoảng 3 tỷ đồng, trừ đi chi phí anh lãi 35%.

Năm 2023, sản phẩm nước mắm của HTX Nông nghiệp và Kinh doanh dịch vụ Cát Trắng do anh Lê Văn Lợi làm giám đốc đã được tỉnh Quảng Nam công nhận OCOP 4 sao. Sản phẩm hiện được bày bán tại khắp các cửa hàng, siêu thị trên địa bàn Quảng Nam và TP Đà Nẵng.