Một giáo sư hướng dẫn 12 nghiên cứu sinh cùng lúc

Thanh tra Bộ GD-ĐT vừa có kết luận thanh tra việc đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ tại Học viện Khoa học xã hội (KHXH), Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam.

NÓNG: Họp báo về thông tin 'lò sản xuất tiến sĩ'

Theo đó, từ việc xác định chỉ tiêu, tổ chức tuyển sinh, quản lý đào tạo cho tới cấp phát văn bằng, chứng chỉ trình độ thạc sĩ, tiến sĩ của Học viện này còn nhiều sai phạm.

Có 86 chỉ tiêu nhưng đăng ký đào tạo hơn 2.000

Theo Thanh tra Bộ GD-ĐT, Học viện KHXH (gọi tắt là Học viện) hiện nay thống nhất đào tạo sau đại học 17 cơ sở thuộc Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam với 36 chuyên ngành trình độ thạc sĩ và 36 chuyên ngành trình độ tiến sĩ.

Tới thời điểm tháng 12/2016, quy mô đào tạo của Học viện là 3.595 người, gồm 1.131 NCS và 2.464 học viên cao học.

Kết luận thanh tra cho rằng, các văn bản, quy định về đào tạo của Học viện chưa cụ thể hóa đầy đủ các nội dung thẩm quyền của cơ sở đào tạo theo quy định.

Việc xác định chỉ tiêu của Học viện còn nhiều sai phạm.

Kết luận thanh tra cho thấy đào tạo thạc sĩ tiến sĩ tại Học viện KHXH còn nhiều sai phạm.

Cụ thể năm 2017, đội ngũ giảng viên cơ hữu theo kê khai của Học viện để xác định chỉ tiêu gồm 21 GS, 184 PGS, 249 tiến sĩ. Trong đó, khối ngành I có 2GS, 4PGS, 2 tiến sĩ; khối ngành II có 14 GS, 140 PGS, 160 tiến sĩ; khối ngành VII có 5 GS, 40 PGS, 87 tiến sĩ.

Học viện đăng ký chỉ tiêu năm 2017 là 450 chỉ tiêu tiến sĩ và 1.740 chỉ tiêu thạc sĩ.

Ngày 30/4/2017, học viện có Công văn số 113/HVKHXH gửi Bộ GD-ĐT đề nghị xác định lại chỉ tiêu của học viện, theo đó số lượng chỉ tiêu giảm xuống còn 435 chỉ tiêu tiến sĩ và 1.600 thạc sĩ.

Đội ngũ giảng viên cơ hữu được học viện kê khai để xác định chỉ tiêu tuyển sinh bao gồm các cán bộ nghiên cứu của toàn Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam (gồm cả cán bộ của Học viện KHXH và cán bộ của các Viện, các đơn vị trực thuộc Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam).

Qua kiểm tra cho thấy số lượng thực tế có chênh lệch giảm 10 PGS so với số lượng Học viện đã báo cáo: Tại thời điểm tháng 1/2017 có 21 GS, 174 PGS và 258 TS.

Riêng đội ngũ giảng viên của Học viện KHXH tại thời điểm tháng 1/2017 có 7 PGS và 17 TS (khối ngành III có 3 PGS, 6 TS; khối ngành VII có 4 PGS, 11 TS).

Theo Thanh tra Bộ GD-ĐT căn cứ theo quy định về việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh đối với các cơ sở giáo dục đại học, chỉ tiêu tuyển sinh trình độ thạc sĩ năm 2017 của Học viện KHXH còn 86 chỉ tiêu (33 chỉ tiêu khối ngành III và 53 chỉ tiêu khối ngành VII), không còn chỉ tiêu tuyển sinh trình độ thạc sĩ của khối ngành I và trình độ tiến sĩ của tất cả các khối ngành.

Học viện chưa kịp thời làm rõ cơ sở pháp lý về tính chất đặc thù của Học viện về đội ngũ giảng viên cơ hữu trong việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh hàng năm. Bên cạnh đó, việc tự xác định đội ngũ giảng viên cơ hữu của Học viện được bao gồm các cán bộ nghiên cứu của các viện, các đơn vị thuộc Viện Hàn lâm KHXH là chưa phù hợp quy định.

Một thầy hướng dẫn 44 học viên cao học cùng lúc

Về tổ chức đào tạo trình độ thạc sĩ, tiến sĩ của Học viện KHXH cũng còn nhiều sai phạm.

Cụ thể, chương trình đào tạo thạc sĩ của 36 chuyên ngành đã được ban hành nhưng quy trình xây dựng và thẩm định chưa được thực theo đúng quy định. Học viện cũng chưa có chuẩn đầu ra cho các chương trình đào tạo.

Nhiều người không đủ điều kiện tham gia hội đồng vẫn được Học viện đưa vào danh sách hội đồng đánh giá luận văn tốt nghiệp. Chẳng hạn, các GS, PGS chuyên ngành về tâm lý học lại ngồi hội đồng của học viên chuyên ngành quản lý giáo dục.

Số lượng chỉ tiêu thạc sĩ, tiến sĩ tại Học viện KHXH đang vượt quá năng lực đào tạo của học viện. Ảnh minh họa.

Kiểm tra danh sách phân công hướng dẫn thạc sĩ ngành Luật, ngành Chính sách công đợt 1 năm 2015 và ngành Công tác xã hội năm 2015 cho thấy có nhiều người được phân công hướng dẫn số lượng học viện tại cùng thời điểm vượt quá quy định.

Tại một thời điểm có người được giao hướng dẫn tới 44 học viên gồm 29 học viên ngành Luật, 10 học viên ngành Chính sách công, 5 học viên ngành Công tác xã hội. Có người được giao 18, 11, 10 hoặc 9 người.

Bên cạnh đó, Học viện vẫn đào tạo thạc sĩ tại các cơ sở ngoài trụ sở chính như TP.HCM, Đà Nẵng, Đăk Lăk…

Năm 2015, học viên có 1.114 học viên bảo vệ thành công luận văn thạc sĩ. Năm 2016 là 1.697 học viên.

Tiến sĩ kinh tế hướng dẫn NCS quản lý giáo dục

Với đào tạo trình độ tiến sĩ, từ 2015 trở về trước, Học viện chỉ ban hành đề cương các học phần ở trình độ tiến sĩ, không ban hành chương trình đạo tạo. Từ 2016 trở đi, Học viện xây dựng chương trình đào tạo nhưng cấu trúc, khối lượng kiến thức… đều chưa đảm bảo quy định.

Cụ thể, khối lượng kiến thức chương trình đào tạo tiến sĩ của Học viện chỉ bao gồm 16 tín chỉ trong khi quy định là từ 90-120 tín chỉ. Một số chương trình đào tạo được học viện thiết kế chung cho 4-5 ngành đào tạo khác nhau, thậm chí học phần về kiến thức chuyên ngành cũng giống nhau hoàn toàn.

Học viện phân công nhiều người hướng dẫn NCS vượt quá số lượng quy định của Bộ GD-ĐT về đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ. Cụ thể, tại một thời điểm có người có học hàm giáo sư đang hướng dẫn 12 NCS, học hàm phó giáo sư đang hướng dẫn 9 NCS, học vị tiến sĩ đang hướng dẫn 7 NCS. 

Nhiều trường hợp được phân công hướng dẫn không đúng chuyên ngành, chẳng hạn có người là tiến sĩ ngành kinh tế nhưng được phân công hướng dẫn NCS chuyên ngành quản lý giáo dục, hay tiến sĩ ngành Nhân học được phân công hướng dẫn 7 NCS ngành Dân tộc học…

Kiêm tra xác suất 5 hồ sơ NCS cho thấy 3/5 hồ sơ NCS có bằng thạc sĩ không phải là ngành đúng và ngành phù hợp với ngành/chuyên ngành NCS đang học hoặc đã tốt nghiệp. Theo báo cáo tự rà soát của Học viện, số NCS có bằng thạc sĩ ngành khác với chuyên ngành đã được xét tuyển trong năm 2015 là 48 NCS, năm 2016 là 41 NCS.

Nhiều thông tin trong hồ sơ NCS không đầy đủ như quy định. Một số biên bản chấm luận văn tiến sĩ cấp cơ sở không ghi đầy đủ thông tin của buổi bảo vệ.

Tổng số NCS đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại Học viện năm 2015 là 281 luận án, năm 2016 là 265 luận án, năm 2017 tính đến 4/2017 là 46 luận án.

Kết luận thanh tra cũng nêu rõ, kiểm tra sổ cấp phát văn bằng cho thấy còn có hiện tượng tẩy xóa, sửa chữa trên sổ, nhiều mục chưa có đầy dủ các thông tin theo quy định.

Bên cạnh đó, Học viện chưa thực hiện các nội dung kiến nghị của Thanh tra Bộ GD-ĐT tại kết luận ngày 18/11/2014.

Lê Văn