- Cuộc đối đầu giữa cựu tỷ phú dầu mỏ Mikhail Khodorkovsky với Tổng thống Putin đã chấm dứt. Tuy nhiên, đằng sau dáng vẻ cam chịu sau 10 năm ngồi tù, nhiều người vẫn còn bàn tới mối thâm thù và tương lai của người từng giàu nhất nước Nga này.

Xem bài khác trên Vef.vn

Cuộc chiến đưa tỷ phú ra tòa

Khác với phần lớn đại gia khác, thành công của ông trùm giàu mỏ Nga Mikhail Khodorkovsky đến rất sớm và bằng phẳng đến nỗi ông này từng tự hào so sánh mình với nhà tỷ phú, ông vua giàu mỏ Mỹ Rockefeller. Cho rằng gia đình nhà Rockefeller phải mất gần một thế kỷ mới đạt đỉnh giàu sang như vậy, thì một mình Khodorkovsky chưa đầy một thập kỷ đã tới đích.

Theo Forbes, trước khi bị bắt vào năm 2003, tổng giá trị tài sản của ông trùm giàu mỏ Nga 40 tuổi này là hơn 15 tỷ USD, không thua kém là bao so với ông trùm quặng sắt và khí gas Alisher Usmanov - người giàu nhất nước Nga hiện nay với gần 20 tỷ USD.

Đó là nhờ trong một thời gian ngắn, tận dụng chương trình cổ phần hóa các DN nhà nước, Khodorkovsky đã tiến hành nhiều phi vụ mua lại cổ phần với giá rẻ, trong đó có vụ mua công ty dầu khí lớn nhất Nga khi đó với giá 350 triệu USD vào năm 1995 để rồi chỉ 2 năm sau đó, giá trị Yukos đã lên tới 9 tỷ USD trên thị trường chứng khoán.

{keywords}

Trở thành người giàu nhất Nga và là một trong những chính trị gia tiếng tăm thời bấy giờ, nhưng đến năm 2000, tất cả đã tan vỡ thành mây khói chỉ một thời gian ngắn sau khi Tổng thống Nga Vladimir lên nắm quyền.

Trên thực tế, Khodorkovsky được đánh giá là không ủng hộ một đảng phái nhất định nào mà tài trợ cho hầu hết các đảng chính trị tại Nga. Tuy nhiên, việc ông công kích và công khai chống lại Điện Kremlin, với đỉnh điểm là cuộc tranh cãi trên truyền hình trực tiếp hồi đầu năm 2003 với cáo buộc các quan chức chính phủ nhận hối lộ khổng lồ là một bước ngoặt lớn.

Trong cuộc họp, có lẽ, ông Putin khi đó muốn khẳng định vị thế lãnh đạo, dẫn dắt nước Nga, xóa mờ đi ảnh hưởng của các thế lực khác để tập trung vực dậy một cường quốc suy thoái cả về mặt kinh tế lẫn vị thế chính trị.

Điều mà ông Putin muốn nói có lẽ là về vai trò của các ông trùm giàu có nổi lên trong thời kỳ chuyển đổi như Khodorkovsky là tập trung vào sản xuất, làm giàu cho đất nước và chính mình, chứ không phải lo đường lối, chính sách cho một nước Nga vốn chìm sâu sau khi Liên bang Xô Viết tan rã. Tuy nhiên, tất cả đã không diễn ra như mong muốn.

Tương lai cựu tỷ phú giàu nhất nước Nga

Chỉ hơn nửa năm sau đó, Khodorkovsky bị bắt ngay trên một chiếc chuyên cơ với cáo buộc tội trốn thuế với số tiền khổng lồ. Và không lâu sau là các phiên xét xử liên miên, trước khi bị đưa đến một nhà tù ở Siberia năm 2005.

Cuộc sống tù đầy với bất kỳ ai cũng không bao giờ dễ chịu và nó có lẽ là địa ngục đối với Khodorkovsky, người vốn quen với những căn biệt thự, căn hộ cao cấp nhất cùng với cả chục tỷ USD trong tay.

{keywords}
Cuộc đối đầu giữa tổng thống Nga Putin và tỷ phú Khodorkovsky liệu đã kết thúc?

Đúng như tuyên bố của ông Putin rằng chỗ đứng của Khodorkovsky là nhà tù, với tội danh ban đầu, ông bị giam tới năm 2011. Nhưng vào năm 2009, Khodorkovsky lại bị đưa ra xét xử và bổ sung tội danh về tham ô. Cựu tỷ phú này dự kiến được trả tự do vào 8/2014 nhưng không ai dám chắc rằng doanh nhân này có thể bị kết thêm tội rửa tiền.

Câu chuyện nước Đức tham gia ngoại giao giải cứu Khodorkovsky cùng đơn xin ân xá gửi Tổng thống Putin của doanh nhân này viện dẫn lý do mẹ ốm và cam kết không hoạt động chính trị cũng như sẽ không đòi hoàn trả những khoản tiền đã bị tịch thu của Yukos cho thấy một sự chấp nhận của cựu trùm dầu khí này. Qua đó cho thấy sức mạnh của tổng thống Putin - nhà lãnh đạo quyền lực nhất thế giới năm 2013.

Sau khi được ân xá, ra tù và bay sang Đức sống, Khodorkovsky nhiều lần vẫn khẳng định sẽ không quay trở lại hoạt động chính trị, thậm chí cả kinh doanh. Hầu hết các phát biểu của Khodorkovsky đều chứng tỏ ông không có bất kỳ tham vọng mới nào.

Ông trùm giàu mỏ này thậm chí có lần còn cảnh bảo châu Âu không nên áp thêm các đòn trừng phạt nhằm vào Nga trong cuộc khủng hoảng Ukraina gần đây, và không tin ông Putin tấn công miền Đông nước này.

Hiện nay, cuộc sống của Khodorkovsky bên vợ con vẫn rất xa hoa do giữ được một phần khối tài sản khổng lồ. Tuy nhiên, nó dường như quá bình yên đối với một con người được đánh giá có ý chí, tầm nhìn và tham vọng lớn.

Những phát ngôn của Khodorkovsky liên quan tới vụ Nga bị phán quyết phải bồi thường 50 tỷ USD cho cổ đông Yukos gần đây khiến nhiều người nhìn nhận như một tia lửa khát vọng trả đũa cho sự suy sụp của mình, trong bối cảnh ông Putin gặp nhiều khó khăn, nước Nga đang bị phương Tây gây áp lực sau vụ cho sáp nhập Crimea, xung đột tại miền đông Ukraina và vụ máy bay dân sự Malaysia MH17 bị rơi tại khu vực ly khai của Ukraina.

Sự bế tắc tại Ukraina và khó khăn mà ông Putin cũng như nước Nga đang phải trải qua khiến nhiều người nghĩ về những kịch bản mới trong cuộc chiến Nga - phương Tây. Mặc dù vậy, dường như kịch bản cuộc đời của Khodorkovsky đã đi hết 3 chương chính, và giai đoạn 3 bắt đầu từ cuộc chiến với người đàn ông “thép”, không thể chi phối- Tổng thống Putin.

Văn Minh