- Ông nội tôi sinh được 2 người con, bố tôi là con trai trưởng và một chú đã định cư bên Canada. Bởi chú đi nước ngoài từ khi còn rất trẻ, đến bây giờ đã sinh sống ở bên đó 20 năm, nên trước khi mất, ông bà đã để lại mảnh đất và ngôi nhà đang ở cho bố tôi (cả gia đình tôi cũng sống cùng ông bà).

Trong suốt 15 năm sau đó, gia đình tôi đã thực hiện nghĩa vụ đóng thuế đầy đủ đối với mảnh đất. Nhưng năm vừa rồi, khi bố tôi qua đời, để lại di chúc cho mẹ và chị em tôi ngôi nhà đó, thì bất ngờ chú tôi dẫn con cái từ nước ngoài về đòi hưởng phần thừa kế.

Tôi biết theo luật pháp, ngôi nhà và mảnh đất vốn dĩ là của ông bà, lẽ ra sẽ được chia phần cho chú. Nhưng nay giấy tờ phức tạp, hơn nữa mẹ con tôi vẫn đang sinh sống. Không lẽ chúng tôi phải bán nhà để trả tiền cho chú? Xin hỏi luật sư, trong trường hợp này, nếu chúng tôi không thỏa thuận được, thì chú tôi có được quyền đòi thừa kế không? Cảm ơn luật sư.

{keywords}
Chú tôi có được quyền thừa kế căn nhà chúng tôi đang ở không? (Ảnh minh họa)

Trường hợp 1: Nếu Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên ông bà bạn.

Ông bà bạn mất có để lại mảnh đất và ngôi nhà. Tuy nhiên bạn không nêu rõ ông bà bạn có để lại di chúc và di chúc đó có hợp pháp hay không. Trong trường hợp ông bà có để lại di chúc và di chúc đó hợp pháp thì di sản được chia theo di chúc. Trường hợp không để lại di chúc hoặc di chúc không hợp pháp thì di sản thừa kế được chia theo pháp luật. Theo quy định tại điều 676 Bộ luật Dân sự 2005: Bố bạn, chú của bạn là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất.

Ông bà của bạn đã mất cách đây khoảng trên 15 năm. Theo quy định của pháp luật: “Thời hiệu khởi kiện để người thừa kế yêu cầu chia di sản, xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế” (Điều 645 BLDS 2005), như vậy có thể thấy nếu chú của bạn kiện đòi chia thừa kế thì sẽ không được giải quyết vì đã hết thời hiệu để khởi kiện.

Tuy nhiên: Căn cứ vào quy định tại tiết a.3, điểm a khoản 2.4 mục 2 chương 1 Nghị quyết số 01/2004/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ngày 10/08/2004 hướng dẫn áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân, gia đình về về việc áp dụng các quy định của pháp luật về thời hiệu thì việc áp dụng các quy định của pháp luật về thời hiệu khởi kiện liên quan đến thừa kế là:

“2.4. Không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế

a. Trường hợp trong thời hạn mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về quyền thừa kế và có văn bản cùng xác nhận là đồng thừa kế hoặc sau khi kết thúc thời hạn mười năm mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về hàng thừa kế và đều thừa nhận di sản do người chết để lại chưa chia thì di sản đó chuyển thành tài sản chung của các thừa kế. Khi có tranh chấp và yêu cầu Toà án giải quyết thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế, mà áp dụng các quy định của pháp luật về chia tài sản chung để giải quyết và cần phân biệt như sau:

a.3. Trường hợp không có di chúc và các đồng thừa kế không có thoả thuận về phần mỗi người được hưởng khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo quy định của pháp luật về chia tài sản chung.”

Như vậy nếu chú của bạn khởi kiện đến Tòa án để chia tài sản chung của các đồng thừa kế thì sẽ áp dụng các quy định của pháp luật về chia tài sản chung để giải quyết.

Trường hợp 2: Nếu Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên bố mẹ bạn.

Theo quy định tại Điều 166 Luật Đất Đai 2013 thì quyền của người sử dụng đất được nhà nước bảo hộ khi người khác xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp về đất đai của mình, được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Nếu bố mẹ bạn đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì sẽ được nhà nước bảo vệ quyền của người sử dụng đất.

Tư vấn bởi Luật sư Phạm Thị Bích Hảo, Công ty luật TNHH Đức An, Thanh Xuân, Hà Nội.

Bạn đọc muốn gửi các câu hỏi thắc mắc về các vấn đề pháp luật, xin gửi về địa chỉ banbandoc@vietnamnet.vn (Xin ghi rõ địa chỉ, số điện thoại để chúng tôi tiện liên hệ)

Ban Bạn đọc