Đô thị Fukuoka (Nguồn: Internet)

Nằm ở vị trí kẹp giữa núi và biển ở tận cùng phía Tây Nhật Bản, Fukuoka đang nỗ lực để tái thiết mình, nhằm trở thành đối trọng của Thung lũng Silicon (Mỹ). Bất chấp danh tiếng của quốc gia với các kỳ tích công nghệ, bối cảnh startup tại Nhật Bản khá ảm đạm, với chỉ 1 unicorn - công ty định giá hơn 1 tỷ USD - duy nhất, so với 127 của Mỹ hay 78 của Trung Quốc.

Quyết tâm của Thị trưởng

Thị trưởng của Fukuoka quyết định thay đổi điều đó, và tự tin rằng thành phố này có các yếu tố đủ để lặp lại thành công của tổ hợp công nghệ hoành tráng phía bờ Tây nước Mỹ. Ngay sau khi được bầu vào vị trí thị trưởng trẻ nhất vào năm 2010, cựu MC truyền hình Soichiro Takashima, 44 tuổi, đã tới thăm Seattle và hoàn toàn bất ngờ trước sự tương đồng với quê hương của mình. Cả hai đều là các thành phố duyên hải với cơ sở hạ tầng giao thông được đầu tư và nguồn nhân lực dồi dào. Tại Seattle, các điều kiện nói trên đã hỗ trợ cho các gã khổng lồ như Amazon và Microsoft, cũng như hệ sinh thái khởi nghiệp lớn mạnh. Ngài Takashima tin tưởng Fukuoka sẽ tái tạo được thành công đó và đưa Nhật Bản ra khỏi tình trạng trì trệ đã diễn ra từ những năm 1990. Trung tâm của chiến lược phát triển đó chính là các doanh nghiệp khởi nghiệp.

Năm 2014, chính phủ đã chấp thuận đề xuất định hướng thành phố Fukuoka thành một đặc khu chiến lược quốc gia cho các startup, trong đó bao gồm việc cắt giảm thuế doanh nghiệp cho các công ty mới thành lập và cấp visa đặc biệt cho doanh nhân nước ngoài. Thành phố này cũng nhận được đặc quyền miễn trừ quy định về quy hoạch do đó họ có thể tái kiến thiết trung tâm thành phố và quy phạm mạng lưới. Quy trình cấp phép cũng được đơn giản hóa, nhanh chóng, hướng tới ứng dụng Internet vạn vật (IoT) trên cơ sở cảm biến, phần cứng vi tính và truyền thông cho đồ vật hàng ngày. Ngài Thị trưởng đã nỗ lực không ngừng nghỉ để giới thiệu về Fukuoka, dẫn đầu các đoàn công tác và ký thỏa thuận hợp tác với các trung tâm startup hàng đầu thế giới như San Francisco, Đài Bắc và Helsinki để cung cấp trợ giúp và giới thiệu cho các startup Fukuoka cơ hội mở rộng ra nước ngoài hay doanh nghiệp nước ngoài vào Nhật Bản.

Cái nôi cho startup

(Nguồn: Internet)

Chính quyền đã tiến hành cải tạo một trường học cũ tại quận Tenjin để lập nên dự án Fukuoka Growth Next (FGN), điểm dừng cho các doanh nghiệp khởi nghiệp vào năm 2017. Các cơ sở vật chất được cung cấp gồm có không gian làm việc chi phí thấp, phòng lab tạo mẫu, chuyên gia tư vấn miễn phí, và trung tâm khởi nghiệp toàn cầu dành cho người nước ngoài chọn Fukuoka làm nơi bắt đầu hay doanh nhân trong nước muốn phát triển ra thị trường quốc tế. Ngoài ra còn có các hoạt động thảo luận, diễn đàn, hội thảo nhằm kết nối startup với khách hàng và nhà đầu tư. Mục tiêu ban đầu của FGN là các doanh nghiệp tham gia thu hút được 500 triệu yên tới tháng 9/2018, nhưng họ đã làm được nhiều hơn thế với 7,1 tỷ yên. Fukuoka cũng có tỷ lệ thiết lập doanh nghiệp mới cao nhất cả nước với 7%, cao hơn cả Tokyo ở mức 4%.

Thành phố này có những nền tảng hỗ trợ rất mạnh mẽ. Với tốc độ phát triển lớn nhất cả nước, cùng tỷ lệ dân số trẻ cao nhất, chi phí thuê mướn chỉ bằng 60% so với Tokyo, Fukuoka lại ở gần Seoul và Thượng Hải hơn, xứng danh cánh cửa tới châu Á của Nhật Bản. Môi trường liên kết chặt chẽ giữa cộng đồng khởi nghiệp tại Fukuoka khiến cho việc xây dựng quan hệ và liên hệ trở nên dễ dàng hơn khi hầu hết mọi nhân sự đều có thể biết nhau. Ngoài ra, điều kiện sống cũng rất tốt, do sân bay quốc tế cách trung tâm thành phố 15 phút đi tàu điện ngầm và di chuyển dễ dàng bằng xe đạp hay đi bộ tới nơi làm việc. Cảnh quan xung quanh có núi, có biển, đem lại sự cân bằng cho cư dân thành phố sống và làm việc.

Bất lợi của Fukuoka

Nỗ lực tái thiết danh tiếng của thành phố đã thu hút sự quan tâm không nhỏ ở trong và ngoài nước. Tuy vậy, hai nhân tố quan trọng nhất vẫn còn đang thiếu: nhân tài và nguồn vốn. Một trong những kết quả thành công của FGN là Skydisc, được Thời báo kinh tế Nikkei đánh giá có tiềm năng thành unicorn trong tương lai nhờ sử dụng AI giúp khách hàng cải thiện năng suất doanh nghiệp. Đại diện doanh nghiệp này cho biết họ đánh giá cao cách tiếp cận của chính quyền thành phố và thời gian ở FGN đã tạo ra nhiều cơ hội cho họ. Tuy vậy, doanh nghiệp này thừa nhận họ chọn Fukuoka bởi đây là quê hương của nhà sáng lập. Hoạt động của Skydisc đang chia đôi giữa Fukuoka và Tokyo bởi phần lớn trụ sở khách hàng của họ đều nằm ở thủ đô Nhật Bản. Khó khăn nữa là tìm kiếm nhân lực chất lượng cao ở Fukuoka, vốn đang tập trung ở Tokyo. Nhằm giải quyết vấn đề trên, thành phố mới đây đã tuyên bố về môi trường thân thiện với kỹ sư tại đây cùng các hoạt động tuyển dụng diễn ra tại Tokyo. Với tư duy thông thường của mọi kỹ sư sau khi tốt nghiệp, khó có thể đánh bại Tokyo về mặt thu hút nhân tài.

(Nguồn: Internet)

Trên thực tế, quan điểm về Fukuoka chưa chắc đã có sự thay đổi lớn. Shun Nagao, Giám đốc văn phòng Tokyo của Quỹ đầu tư mạo hiểm toàn cầu White Star Capital, chia sẻ: "Tôi không nghĩ thế mạnh của Fukuoka đã được nhiều người biết tới. Trong hai năm gần đây, đã có nhiều tiếng tăm về thành phố nhờ nỗ lực của ngài Thị trưởng. Tuy nhiên, hệ sinh thái này vẫn còn tương đối mới mẻ, và thành phố cần phải quảng bá mạnh mẽ hơn, nhắm tới Kyoto, địa bàn có danh tiếng cho phát triển phần cứng xung quanh Đại học Kyoto hay các công ty điện tử như Kyocera, Omron và Rohm".

Một trong những cơ hội lớn cho Fukuoka là lợi thế gần lục địa hơn so với Tokyo, nên thu hút nhân tài từ ngoài nước vào dễ dàng hơn. Quan chức thành phố này nhận ra rằng cần phải có những câu chuyện thành công vững mạnh trước khi các nhà đầu tư có quan tâm thực sự tới họ. Mục tiêu hiện tại là tạo ra 100 startup trị giá 1 tỷ yên trong vòng 5 năm tới. Có lẽ muốn tạo ra unicorn, thì cần phải có thật nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp đã. Thành phố không hề ngủ quên trên chiến thắng đã có được. FGN đóng cửa để điều chỉnh vào cuối tháng 3/2019 và mở cửa trở lại vào tháng 5/2019 hứa hẹn sẽ có một nhân tố tăng tốc khởi nghiệp quốc tế nổi tiếng để hướng dẫn và hỗ trợ đầu tư cho một nhóm các startup mới. Chính quyền cũng trong quá trình kiến thiết một thành phố thông minh mới - một khu vực đô thị sử dụng công nghệ như IoT và phân tích dữ liệu để cung cấp dịch vụ thông minh hơn cho giao thông, cơ sở vật chất và hành chính - trên diện tích hơn 50 ha khuôn viên trường đại học tại Fukuoka, cách trung tâm thành phố 4km.

(Nguồn:Internet)

Thông thường các dự án này được xây dựng ở vị trí cách xa trung tâm thành phố hoặc trên cơ sở hạ tầng có sẵn. Kouichi Matono, người phụ trách dự án, cho biết thành phố thông minh này khá đặc biệt khi được triển khai tại trái tim của Fukuoka cùng hạ tầng và công nghệ thống nhất. "Chúng tôi đang xây dựng một phong cách sống mới, chứ không chỉ là những tòa nhà. Nhật Bản có nhiều vấn đề. Dân số đang già đi, cùng tỷ lệ sinh thấp khiến chúng tôi gặp khó khăn về nhân lực và chăm sóc sức khỏe. Đó là lý do chúng tôi sử dụng công nghệ mới như IoT và AI để giải quyết". Công tác xây dựng đã bắt đầu triển khai tại khuôn viên có sẵn. Chính phủ dự định phối hợp với một nhóm các doanh nghiệp, công ty để tạo ra môi trường thử nghiệm phần mềm nguồn mở cho các công nghệ như 5G, thiết bị lái tự động và y học từ xa.

Sẽ mất nhiều thời gian để phát triển hệ sinh thái nhân tài, chuyên gia và nguồn vốn nhằm duy trì hệ thống phòng nghiên cứu mà Fukuoka hướng tới. Nhưng chắc chắn sự kết hợp tài tình của nhiệt huyết khởi nghiệp, chất lượng cuộc sống và hỗ trợ chính phủ sẽ đem lại thành tựu lớn cho cuộc sống tốt đẹp hơn nơi đây.