Nhiều rủi ro tiềm ẩn từ Internet vạn vật

Nhiều chiếc đồng hồ thông minh, máy pha cà phê, máy hút bụi và thậm chí cả xe hơi giờ đây đều là một phần của thứ được gọi là Internet of Things (hay Internet vạn vật), một thuật ngữ gói gọn tất cả thiết bị kết nối Internet mà chúng ta đang sử dụng. Ít nhất về mặt lý thuyết, IoT sẽ làm cho cuộc sống của chúng ta đơn giản và thuận tiện hơn, do đó nó ngày càng phổ biến.

Tuy nhiên, có một mặt trái đó là về an ninh. Thật không may, các nhà sản xuất không mấy quan tâm đến sự an toàn của thiết bị kết nối Internet, vì vậy hầu như bất kỳ thiết bị "thông minh" nào cũng đều dễ bị xâm nhập và do đó ẩn chứa những nguy cơ an ninh mạng tiềm ẩn.

Liệu IoT có nguy hiểm không?

Các thiết bị IoT thường có độ bảo mật yếu. Đây là dấu hiệu đáng mừng tận dụng được từ điểm yếu này của bọn tội phạm: Số lượng chương trình độc hại tấn công IoT đã tăng hơn gấp đôi trong năm nay. Trên toàn thế giới, số lượng thiết bị thông minh hiện nay là 6 tỷ, và nhiều thiết bị trong số đó là dễ bị tấn công khiến chúng trở thành đối tượng tiềm năng cho những kẻ xâm nhập.

Các thiết bị IoT bị tấn công có thể được sử dụng cho tấn công DDoS, phân phối sức mạnh tổng hợp của nhiều bộ định tuyến Wi-Fi để làm đầy và làm tê liệt máy chủ. Đó là chính xác những gì các botnet Mirai khét tiếng đã làm, ví dụ như trường hợp đánh sập hàng chục dịch vụ Web lớn nhất thế giới gần một năm trước đây.

Không chỉ có các botnet sử dụng thiết bị thông minh được kết nối Internet. Ví dụ, khi một webcam thông minh bị hack, kẻ tấn công có thể bắt đầu theo dõi chủ nhân của thiết bị. Không có gì trong IoT có thể miễn dịch và ngay cả đồ chơi trẻ em cũng vậy. Tội phạm mạng có thể khai thác một kết nối Bluetooth không được bảo vệ để nói chuyện với một đứa trẻ trong vỏ bọc của một con gấu Furby hoặc gấu nhồi bông, hoặc theo dõi đứa bé dưới vỏ bọc của một con búp bê.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, một số tội phạm chỉ đơn giản là phá vỡ thiết bị IoT, làm cho chúng không hoạt động. Đó chính là cách vận hành của BrickerBot worm. Đồ vật bị tấn công thường đơn giản chỉ là đồ nhựa và kim loại vô tri vô giác.

Trao đổi với PV ICTnews về tính bảo mật của các thiết bị IoT, ông Nguyễn Ngọc Quân – Giám đốc trung tâm ATTT, VNPT-IT nhận định: “Các thiết bị IoT với bản chất là với bộ nhớ, khả năng xử lý hữu hạn dẫn tới việc chúng ta khó thiết lập biện pháp bảo mật cao cấp trên thiết bị này. Mặt khác, cũng bởi khả năng xử lý hữu hạn, bộ nhớ hữu hạn nên khi một thiết bị xâm nhập về an ninh thì không thể gây ảnh hưởng lớn tới chúng ta. Nhưng thiết bị IoT lại đang tăng trưởng với số lượng khủng khiếp, chính vì thế hàng tỷ thiết bị này sẽ gây ra rủi ro về an ninh mạng, an ninh quốc phòng hay cụ thể là an ninh trong y tế một cách vô cùng nghiêm trọng. Điển hình là trong năm 2018 đã có những cuộc tấn công ty các thiết bị IoT gây sập hệ thống mạng viễn thông một quốc gia”.

"Chính vì thế cần có một chiến lược xây dựng phương án bảo mật cho các thiết bị này. Việc áp dụng khung kiến trúc bảo mật sẽ giúp chúng ta có được một chiến lược tương hỗ lẫn nhau trong việc bảo mật thiết bị IoT. Từ việc chia vùng, phân lớp; xây dựng quy trình kiểm soát, cập nhật firmware…tới xây dựng đội ngũ vận hành đảm bảo an toàn thông tin một cách liên tục cho IoT sẽ là việc cần phải làm", ông Quân cho biết thêm. 

Nhận biết kẻ địch

Một cuộc kiểm tra lỗ hổng của 8 đồ vật thông minh: bộ sạc thông minh, bộ đồ chơi ô tô được trang bị webcam điều khiển bằng ứng dụng, bộ thu-phát cho hệ thống nhà thông minh, cân thông minh, máy hút bụi, bàn ủi (chính xác là một chiếc bàn ủi thông minh), máy ảnh và đồng hồ.

Kết quả không mấy khả quan. Trong số 8 thiết bị chỉ có một thiết bị được chứng tỏ là đủ đảm bảo an toàn, trong khi những thiết bị còn lại không có sự bảo vệ đáng tin cậy. Nhiều người đã sử dụng mật khẩu mặc định yếu, thậm chí một số trường hợp có mật khẩu không thể thay đổi được và số còn lại thì để thông tin bí mật trong tình trạng bị chặn.

Trong số những đồ vật thông minh khác có một đồ chơi "gián điệp" phổ biến - đó là chiếc xe được điều khiển bằng điện thoại có gắn camera tích hợp. Được kết nối với điện thoại thậm chí không yêu cầu mật khẩu, vì vậy chiếc xe được kiểm soát bởi bất kỳ ai. "Những gián điệp bánh xe" này có thể ghi lại âm thanh và video, cho phép bọn tội phạm tích lũy tài liệu tống tiền và còn hơn thế nữa trên chủ sở hữu của đồ vật.

Làm gì để tồn tại được trong thế giới IoT?

Để giữ an toàn khi sử dụng thiết bị thông minh, người dùng cần cân nhắc ưu và nhược điểm trước khi mua. Tìm kiếm thông tin về những cuộc tấn công trước đó trên đồ dùng mà bạn quan tâm. Có lẽ câu chuyện về các cuộc tấn công đã xuất hiện trên Internet.

Luôn luôn thay đổi mật khẩu mặc định thành mật khẩu phức tạp hơn. Nếu thiết bị không cho phép thay đổi mật khẩu, hãy cân nhắc lại xem bạn có thực sự cần mật khẩu hay không. Nếu vẫn muốn mua thiết bị, hãy suy nghĩ về cách để giảm bớt rủi ro bị tấn công bằng một số giải pháp bảo mật phù hợp. Hãy kiểm tra mạng Wi-Fi tại nhà của bạn, xác định thiết bị nào được kết nối với nó và cho bạn biết liệu chúng có được bảo vệ an toàn hay không.

P.V

Tập huấn an ninh mạng, phòng chống tội phạm công nghệ cao cho công an Bắc Ninh

Hơn 100 cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, cán bộ các đơn vị thuộc Công an Bắc Ninh vừa tham gia lớp đào tạo về an ninh mạng, phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao.