Chù ụ thuộc họ nhà cua, có thân màu tím, càng màu đỏ, phần mai xù xì và nhiều gai. Chúng thường sinh sống ở các bãi bồi, nơi sông đổ ra biển hoặc các cánh rừng phòng hộ ven biển.

chù ụ 6.jpg
Ngoại hình chù ụ khá giống con ba khía nhưng kích thước nhỉnh hơn. Ảnh: H.B.

Những năm gần đây, giá chù ụ ổn định ở mức trên dưới 50.000 đồng/kg nên người dân các huyện Năm Căn, Ngọc Hiển (tỉnh Cà Mau) thường bắt số lượng lớn nhập cho thương lái.

Khác với việc đi soi đêm, bắt “chụp” bằng tay, đào hang chỉ có năng suất thấp như trước kia, nay người dân thường chọn cách đặt bẫy vì mang hiệu quả cao hơn nhiều.

Bẫy để săn chù ụ làm giống bẫy chuột nhưng nhỏ hơn, mồi đặt bằng lá cây đước.

Chị Nguyễn Tuyết Lộc (ngụ xã Tam Giang, huyện Năm Căn) cho hay chù ụ tuy chậm chạp nhưng là “vua đào hang". Từ một hang nhỏ trên mặt đất, càng sâu xuống hang càng rẽ ra nhiều nhánh lớn nhỏ khác nhau, luồn lách giữa những chùm rễ đước chằng chịt. Điều này giúp chù ụ dễ dàng lẩn trốn khi bị đuổi bắt.

Quyết định đến sự thành bại của một buổi "đi săn", theo chị Lộc, phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện thời tiết. Bởi trời mưa sẽ làm ngập hang, dẫn đến mất dấu chù ụ, khó xác định ví trị để đặt bẫy.

“Hang nào miệng to, sâu, bùn đất bị đẩy lên trên nhiều là chỗ có chù ụ lớn. Tôi đặt bẫy vào đó, chù ụ chui ra kiếm ăn sẽ sập bẫy.

Với những con sống sâu trong rừng đước, chúng sẽ đắp đất lên cao vì đây là đường thở khi nước thủy triều dâng. Khi đó để bắt chù ụ, tôi gạt bằng miệng hang trước".

Thường 8h sáng, chị Lộc bơi xuồng đặt bẫy, khoảng 4 tiếng sau ra thăm.

"Mỗi ngày tôi đặt khoảng 250 bẫy, thu về được gần 10kg chù ụ” - chị Lộc chia sẻ.

Thoạt nghe thì đơn giản nhưng nữ nông dân này cho biết không phải ai cũng có thể đặt được bẫy, do phải biết cách nhận diện hang chù ụ.

"Hang ổ của chúng thường nằm quanh mé bờ, ưa nhất là nơi rậm rạp như rễ cây mắm, cây đước" - chị tiết lộ.

chù ụ 5.jpg
chù ụ 2.jpg
Nhờ vào việc săn bắt chù ụ, người dân vùng Đất Mũi có thể kiếm 500.000 đồng/ngày. Ảnh: H.B

Khâu bảo quản, chế biến chù ụ khá kỳ công.

Theo kinh nghiệm của người dân, chù ụ sau khi được bắt về phải cho ngay vào nước đá gây tê, tránh cảnh kẹp nhau gãy càng. Sau công đoạn rửa sạch, chúng được thương lái thu mua với giá 50.000-65.000 đồng/kg.

Theo người dân địa phương, chù ụ ngon nhất vào khoảng tháng 9 đến tháng 12 âm lịch. Đây là thời điểm chù ụ nhiều gạch, chắc thịt, thịt thơm ngon và béo ngậy hơn.