Loạt dự án bị từ chối

Cụ thể, văn bản Bộ NN-PTNT vừa gửi UBND tỉnh Ninh Bình có nêu, ngày 30/10 vừa qua, Bộ nhận được trờ trình của tỉnh này về việc quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thực hiện Dự án đầu tư công trình khai thác mỏ đá vôi làm nguyên liệu sản xuất xi măng cho dây chuyền 2 nhà máy xi măng Duyên.

Theo đó, tỉnh Ninh Bình đề nghị chuyển mục đích sử dụng 38,17 ha rừng tự nhiên thuộc quy hoạch rừng phòng hộ để thực hiện dự án đầu tư công trình khai thác mỏ đá vôi.

Song sau khi xem xét, Bộ NN-PTNT bác bỏ đề nghị của tỉnh Ninh Bình. Bởi, theo điểm b khoản 3 Điều 41a bổ sung (khoản 2 Điều 1) Nghị định số 83/2020/NĐ-CP ngày 15/7/2020 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2018/NĐ-CP ngày 16/11/2018 của Chính phủ quy định: “... Không chuyển rừng tự nhiên thuộc quy hoạch rừng đặc dụng, rừng phòng hộ sang mục đích khác để triển khai các hoạt động khoáng sản.. .”.

“Do vậy, Dự án không đúng với tiêu chí xác định dự án được chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên sang mục đích khác theo quy định tại Nghị định số 83/2020/NĐ-CP ngày 15/7/2020 của Chính phủ”, văn bản gửi đi nêu rõ.

{keywords}
Bộ NN-PTNT từ chốt loạt dự án xin chuyển đổi mục đích sử dụng rừng để làm dự án điện gió, khai thác đá vôi, làm đừng của các tỉnh

Cùng ngày, Bộ này cũng có văn bản bác đề nghị của tỉnh Bình Thuận chuyển đổi 45,41ha rừng để thực hiện dự án Nhà máy điện gió Hòa Thắng 1.2 và đường dây đấu nối 110kV do chưa đủ điều kiện xem xét, thẩm định trình Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thực hiện dự án.

Tương tự, sau khi nhận được tờ trình của tỉnh Quảng Nam về việc đề nghị xem xét, báo cáo Thủ tướng quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng để thực hiện dự án đường giao thông đến vùng phát triển sâm Ngọc Linh, tuyến Măng Lùng - Đăk Lây (Nam Trà My, Quảng Nam), Bộ NN-PTNT xem xét và cho rằng tại tờ trình và hồ sơ dự án kèm theo, tỉnh này chưa làm rõ diện tích rừng tự nhiên đề nghị quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng của dự thuộc phân khu nào của khu dự trữ thiên nhiên Ngọc Linh. Vì thế, chưa có cơ sở để xác định dự án thuộc tiêu chí xác định dự án được chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên theo quy định.

Cũng theo Bộ NN-PTNT, thời gian qua, biến đổi khí hậu và các hiện tượng thời tiết cực đoan, thiên tai diễn ra ngày càng phổ biển, gây ra lũ lụt, sạt lở đất nghiêm trọng ở một số địa phương, cướp đi sinh mạng của nhiều người.

Dù chưa có kết luận chính thức về nguyên nhân, nhưng dư luận, các chuyên gia đang đặt vấn đề có ảnh hưởng của việc giảm diện tích rừng tự nhiên, do chuyển mục đích sử dụng rừng để thực hiện các dự án khu vực miền núi đã làm thay đổi đặc tính tự nhiên, tính bền vững của tự nhiên.

Trong khi đó, tỉnh Quảng Nam, nơi có nền địa chất yếu, nằm trong đứt gãy địa chất, đứt gãy phong hóa tạo ra độ gắn kết rất thấp, địa hình đồi núi có độ dốc lớn, chia cắt phức tạp.

Do vậy, Bộ đề nghị UBND tỉnh Quảng Nam cân nhắc, cẩn trọng trong việc đề xuất chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên. Đặc biệt, đối với rừng đặc dụng là rừng tự nhiên cũng như các hoạt động tác động vào làm thay đổi cân bằng sinh thái tự nhiên khu vực miền núi của địa phương.

Kiểm soát chặt chẽ chuyển đổi mục đích sử dụng rừng

Thực tế, từ năm 2017, sau khi Ban bí thư Trung ương Đảng ban hành Chỉ thị số 13-CT/TW đến nay, các Bộ, ngành Trung ương và địa phương đã tổ chức rà soát hồ sơ, kết hợp với kiểm tra thực địa đối với 3.630 dự án đề nghị chuyển mục đích sử dụng rừng, với tổng diện tích đề nghị là 183.000ha, trong đó, rừng tự nhiên 39.000ha, rừng trồng trên 74.000ha, đất chưa có rừng 13.800ha, diện tích ngoài quy hoạch 3 loại rừng 56.500ha. 

Đến nay, Bộ NN-PTNT đã trình Thủ tướng Chính phủ chỉ xem xét chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng các dự án đảm bảo hồ sơ đúng quy định pháp luật, thực sự cấp thiết đảm bảo hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trường và các dự án phục vụ quốc phòng, an ninh là 133 dự án, chiếm 3,66% dự án đề xuất, với diện tích 3.325ha, chiếm 1,81% diện tích đề xuất (rừng tự nhiên 1.581ha, rừng trồng 1.582ha, đất chưa có rừng 164ha), trong các dự án này, không có dự án mở mới xây dựng công trình thủy điện.

{keywords}
Các dự án chuyển đổi mục đích sử dụng đang được Bộ NN-PTNT kiểm soát chặt để giữ rừng

Việc kiểm soát chặt chẽ chuyển đổi mục đích sử dụng rừng góp phần bảo vệ diện tích rừng hiện có, nhất là rừng tự nhiên. Bên cạnh đó, tất cả các dự án có chuyển mục đích sử dụng rừng đều phải thực hiện nghĩa vụ trồng rừng thay thế theo quy định của pháp luật về lâm nghiệp.

Nhờ đó, tỷ lệ che phủ rừng tăng từ 39,7% năm 2011 lên 41,89% năm 2019, rừng tự nhiên được quản lý chặt chẽ và tăng về diện tích nhờ khoanh nuôi xúc tiến tái sinh, phục hồi; diện tích rừng trồng sản xuất tăng nhanh, góp phần phát triển ngành kinh tế lâm nghiệp nhanh và nâng cao thu nhập đời sống người dân; tình trạng vi phạm pháp luật được kiềm chế, công tác quản lý có tiến bộ.

Theo Bộ NN-PTNT, nhiệm vụ của ngành Lâm nghiệp trong thời gian tới là hết sức nặng nề trước biến đổi khí hậu, đòi hỏi thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp tiếp tục quản lý chặt chẽ, bảo vệ toàn bộ diện tích rừng tự nhiên hiện có.

Trong đó, cần tăng cường xử lý nghiêm hành vi vi phạm pháp luật, kiểm soát chặt chẽ việc chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên sang mục đích khác, nhất là để thực hiện các dự án phát triển kinh tế, xã hội, thủy điện, không đánh đổi môi trường để phát triển kinh tế trước mắt thiếu bền vững.

Chính phủ sớm chỉ đạo lập quy hoạch Lâm nghiệp toàn quốc, chiến lược phát triển Lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050, trước mắt là xem xét phê duyệt Chương trình đầu tư công về phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021 - 2025 để duy trì, phát huy kết quả Chương trình phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, bãi bồi ven biển và mặt nước, Chương trình Trồng mới 5 triệu ha rừng, Chương trình mục tiêu bảo vệ phát triển rừng 2011 - 2020, khắc phục hạn chế, yếu kém, tồn tại nêu trên, đặc biệt là khu vực Tây Nguyên.

Triển khai cụ thể, tổ chức thực hiện thành công sáng kiến trồng 1 tỷ cây có tán che lâu năm trong 5 năm tới do Thủ tướng Chính phủ phát động.

Hải Băng