Đồng Xuân là huyện miền núi của tỉnh Phú Yên với 6/11 xã có đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Kinh tế của huyện chủ yếu dựa vào nông nghiệp, tỷ lệ hộ nghèo chiếm 5,36%, hộ cận nghèo chiếm 17,3%... Cùng với khó khăn do Covid-19, nên trong năm qua, việc vận động người dân tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện gặp nhiều trở ngại. Với góc nhìn của một nhân viên kế toán, Nguyễn Thị Tường Vi luôn trăn trở tìm giải pháp khắc phục những khó khăn, hạn chế trong vận động bảo hiểm xã hội tự nguyện tại huyện nhà.
Trong sáng kiến “Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện tại địa bàn huyện miền núi Đồng Xuân, Phú Yên”, cô đã nghiên cứu và đánh giá kỹ tiềm năng, cơ hội để vận động phát triển BHXH tự nguyện.
Theo đó, năm 2021, toàn huyện mới chỉ có khoảng 680 người tham gia BHXH tự nguyện, trong khi dân số trên địa bàn lên tới trên 55.170 người. Mặt khác, đời sống của bà con dần có những thay đổi tích cực; các ứng dụng mạng xã hội có sức ảnh hưởng và lan truyền tốt, phần lớn người dân trong độ tuổi 18 - 45 đều sử dụng thành thạo mạng xã hội Facebook, Zalo…
“Cơ hội, tiềm năng có, nhưng những khó khăn, thách thức cũng không hề nhỏ. Quan trọng hơn là phải tìm được giải pháp phù hợp. Tôi tự đặt mình vào vị trí của một nhân viên đại lý và thực hiện các công việc phục vụ cho nhu cầu tìm hiểu, tháo gỡ vướng mắc và tổng hợp các cách giải quyết phù hợp nhất”, Tường Vi chia sẻ.
Nữ kế toán xác định các mục tiêu của sáng kiến gồm: xác định nhóm đối tượng mục tiêu, tiếp cận và tìm hiểu; hỗ trợ nhóm đối tượng mục tiêu tìm hiểu về chính sách BHXH tự nguyện, phân biệt với các loại hình bảo hiểm thương mại khác; lập bảng tính; tăng cường truyền thông về chính sách trên các ứng dụng mạng xã hội Facebook, Zalo; lập file theo dõi cụ thể từng người tham gia; lập nhóm tham gia BHXH tự nguyện bằng ứng dụng Zalo để tạo kênh trao đổi thông tin 2 chiều.
Dựa theo đặc điểm kinh tế, xã hội, văn hóa tại địa phương, Tường Vi xác định nhóm đối tượng mục tiêu chủ yếu là những người buôn bán tại nhà (có thu nhập khá và tương đối ổn định); nhóm lao động tự do làm việc tại một số cơ sở kinh doanh nhỏ; độ tuổi từ 23 - 40…
Tường Vi đã công phu xây dựng bảng tính trên nền tảng Excel, minh họa dễ hiểu mức đóng - hưởng phục vụ, giúp người lao động dễ hiểu hơn về quyền lợi khi tham gia BHXH. Chẳng hạn, một lao động nữ bắt đầu đóng BHXH tự nguyện ở tuổi 57; qua thời gian 5 năm, có thể hưởng hỗ trợ mai táng phí là bao nhiêu? Chế độ tuất một lần được bao nhiêu? đến khi đủ điều kiện nghỉ hưu thì lương hưu được tính như thế nào?…
Các bảng biểu, thông số đều được xây dựng đơn giản, đảm bảo các nhân viên đại lý thu có thể dễ dàng sử dụng, minh họa, giải thích trong mỗi lần vận động người dân. Ngay cả khi người dân muốn thay đổi mức đóng, 2 năm hay 3 năm tăng một lần, bảng tính cũng cho phép điều chỉnh và tính ra các chế độ hưởng tương ứng.
“Bảng tính được xây dựng xuất phát từ nhu cầu thực tế của mỗi đại lý thu khi vận động BHXH tự nguyện. Ai cũng băn khoăn về mức đóng, mức hưởng, nên công cụ này sẽ giúp họ được giải đáp những thắc mắc. Bảng tính cũng rất dễ dàng để chia sẻ đến với những ai quan tâm (có thể là bạn bè, hàng xóm… của người đã được tư vấn), có thể xem như một tờ rơi, dễ dàng trao tay”, Tường Vi giải thích.
Về mức độ ứng dụng sáng kiến, Tường Vi cho rằng có thể áp dụng cho hầu hết nhân viên đại lý thu, cán bộ cơ quan BHXH và dùng được cho nhiều năm về sau. Cô nói: “Áp dụng sáng kiến này, cá nhân tôi cũng đã vận động được 24 người tham gia BHXH tự nguyện trong năm qua”.
Lãnh đạo BHXH huyện Đồng Xuân đã phối hợp với BHXH tỉnh Phú Yên áp dụng sáng kiến này trên địa bàn TP. Tuy Hòa. Kết quả, trong năm 2021, trên địa bàn TP. Tuy Hòa tăng 716 người tham gia BHXH tự nguyện so với năm 2020.
Năm 2021, mặc dù chịu tác động trực tiếp của đại dịch Covid-19, BHXH tỉnh Phú Yên đã vận động được 18.413 người tham gia BHXH tự nguyện, tăng mới 3.738 người so với năm 2020. Riêng huyện miền núi Đồng Xuân tăng thêm 403 người tham gia BHXH tự nguyện.
Nhờ sáng kiến có tính ứng dụng cao, Nguyễn Thị Tường Vi đã được vinh danh trong danh sách cá nhân có sáng kiến của ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam năm 2021.
Thúy Ngà