Mọi con mắt đều đổ dồn vào cuộc bầu cử hôm 1/4 của Myanmar, một bài thử đối với cam kết cải cách dân chủ của nước này. Chính phủ Myanmar càng tiến hành cải cách mau lẹ, các lệnh trừng phạt của Mỹ và EU càng mau nới lỏng hơn và tăng trưởng của nước này sẽ bứt tốc mạnh hơn.
Đây là cuộc bầu cử đầu tiên trong hơn 20 năm qua có sự tham gia của một đảng đối lập, đảng Liên minh Quốc gia vì dân chủ, do bà Aung Sang Suu Kyi lãnh dạo. Mỹ đã bắt đầu nối lại quan hệ ngoại giao đầy đủ với Myanmar, như một sự công nhận cho những cải cách về chính trị đang diễn ra tại đây. Như Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon phát biểu vào tuần trước, "người dân Myanmar đã mang đến niềm hy vọng và trông mong mạnh mẽ cho cộng đồng quốc tế".
Một nền kinh tế Myanmar được giải phóng có thể góp phần thúc đẩy tăng trưởng trong khu vực cũng như thương mại và đầu tư nội khối. Thực tế cho thấy, theo dự báo của hãng phân tích kinh tế và tài chính IHS Global Insight, đến năm 2020, tốc độ tăng trưởng GDP của Myanmar ước tính sẽ đạt trung bình khoảng 6% mỗi năm, và khi đó, GDP sẽ tăng gấp đôi lên 124 tỷ USD.
Thị trường tiêu dùng nội địa của Myanmar cũng được kỳ vọng tăng trưởng nhanh, mở ra một thị trường xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ quan trọng cho các nước ASEAN khác. Dân số Myanmar đứng thứ tư tại ASEAN, với khoảng 50 triệu người.
Nhưng tốc độ tăng trưởng kinh tế của Myanmar có thể còn nhanh hơn nếu được tiếp sức bởi những cải cách kinh tế mau lẹ hơn. Một thách thức lớn khi kinh tế tăng trưởng nhanh hơn là áp lực lạm phát cao, do tăng trưởng và đầu tư sẽ tạo ra nút thắt cổ chai về nguồn cung và áp lực lương bổng. Lạm phát tại Myanmar năm 2011 ước tính bình quân ở vào khoảng 9%, và được dự báo đạt 10% trong năm 2012.
Myanmar, giống như các quốc gia ASEAN khác, đã thống nhất với lộ trình tự do hóa thuế quan theo Hiệp định Khu vực mậu dịch tự do ASEAN. Từ quan điểm kinh tế, những cải cách kinh tế và tự do hóa thuế quan của Myanmar sẽ có ý nghĩa quan trọng đối với mục của ASEAN là tạo ra một thị trường thương mại hàng hóa chung duy nhất vào năm 2015.
Tuy nhiên, Myanmar vẫn cần tiến hành một số bước đi quan trọng nữa.
Một cải cách kinh tế vĩ mô quan trọng sẽ là việc triển khai có kế hoạch tỷ giá hối đoái thống nhất từ ngày 1/4, khi Myanmar chuyển sang cơ chế thả nổi có kiểm soát, qua đó giúp hạn chế những sự méo méo của thị trường và thúc đẩy khả năng cạnh tranh xuất khẩu.
Dự thảo luật đầu tư của Myanmar có thể đẩy thu hút đầu tư mạnh mẽ hơn nữa, trong đó có điều khoản quy định ưu đãi thuế 5 năm cho các nhà đầu tư nước ngoài, cho chép chuyển vốn về nước 100%, và chính phủ bảo đảm không quốc hữu hóa. Các điểm quan trọng khác bao gồm, nhà đầu tư nước ngoài có quyền thuê đất, người nước ngoài không cần phải có đối tác trong nước để thành lập doanh nghiệp; và các công liên doanh có thể được thành lập với ít nhất 35% vốn góp của bên nước ngoài. Lao động không có tay nghề của các công ty nước ngoài phải là 100 lao động địa phương, trong khi lao động có tay nghề ở trong nước sẽ phải chiếm ít nhất 25% cơ sở hoạt động của doanh nghiệp sau 5 năm đầu tiên, và 50% sau 10 năm và 75% sau 15 năm.
Tài nguyên dầu khí của Myanmar có tiềm năng phát triển lớn trong tương lai, do Myanmar hiện vẫn đang sản xuất dầu, sản phẩm chưng cất và khí tự nhiên. Hoạt động thăm dò và phát triển ở cả đất liền và ngoài khơi vẫn đang diễn ra, với một đường ống dẫn dầu và một đường ống khí tự nhiên đang xây dựng, nối vùng bờ biển Arakan của Myanmar với phía nam Trung Quốc, với tổng kinh phí đầu tư 2,5 tỷ USD. Nhiều công ty dầu mỏ của các quốc gia châu Á hiện cũng đang thăm dò dầu và khí tại Myanmar. Chính phủ Myanmar ước tính trữ lượng khí tự nhiên hiện nay của nước này có khoảng 22,5 nghìn tỷ feet khối, cho thấy tiềm năng phát triển rất đáng kể trong tương lai.
Lĩnh vực nông nghiệp cũng có tiềm năng phát triển lớn, với nhiều triển vọng cải thiện kim ngạch xuất khẩu gạo trong trung hạn, nhờ công nghệ nông nghiệp, như nâng cao năng suất gạo, kỹ thuật canh tác hiện đại, cũng như ảnh hưởng của các biện pháp tự do hóa thị trường.
Trong khi đó, vấn đề thu hút khách du lịch cũng đang rất sáng sủa, thể hiện lượng khách nước ngoài đến làm ăn kinh doanh tăng mạnh do các nhà đầu tư nước ngoài ngày càng quan tâm đến thị trường này.
Myanmar vẫn phụ thuộc nhiều vào hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, tuy nhiên, những cải cách về kinh tế, tăng trưởng mạnh nhu cầu trong nước và đầu tư nước ngoài tăng lên có thể dẫn tới những tiến bộ của các ngành sản xuất có giá trị gia tăng thấp, nhờ chi phí lương tương đối rẻ.
Việc chuyển sang nền kinh tế mang định hướng thị trường hơn sẽ vừa tạo ra thách thức, như trường hợp của Việt Nam và một số nước khác. Một số thách thức chính đối với Myanmar là việc cần phải cải thiện môi trường kinh tế, cải cách khối doanh nghiệp nhà nước, phát triển ngành tài chính và thực hiện những sáng kiến quản trị doanh nghiệp và chống tham nhũng thiết thực.
Một trong những ưu tiên hàng đầu là đẩy nhanh phát triển ngành tài chính, để cung cấp các công cụ cho phát triển kinh tế. Điều này sẽ đòi hỏi tự do hóa hơn nữa lĩnh vực tài chính, để cho phép các tổ chức tài chính nước ngoài nhanh chóng đóng góp nhiều hơn nữa cho việc cung cấp các dịch vụ tài chính cho phát triển kinh tế của Myanmar.
Điều này cần đi đôi với phối hợp cùng các tổ chức như IMF, Ngân hàng Thế giới và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) trong quá trình hoạch định phát triển kinh tế của Myanmar, mà tín hiệu tích cực nhất trong lĩnh vực này là việc Myanmar đã hợp tác với IMF trong quá trình cải cách tỷ giá hối đoái.
Nền kinh tế Myanmar có thể nổi lên là một con hổ ASEAN mới, bất chấp những thách thức về chính trị và kinh tế, nếu chính phủ Myanmar tiếp tục theo đuổi chương trình cải cách của mình. Điều này sẽ là một cú hích tích cực với khu vực ASEAN và với khả năng hiện thực hóa mục tiêu dài hạn về một Cộng đồng Kinh tế ASEAN.
Sau nhiều thập niên bị cô lập về kinh tế, những cải cách đang được tiến hành sẽ mang đến những cải thiện đáng kể về mức sống của người dân Myanmar - chính phủ chỉ cần đảm bảo duy trì đà cải cách mà đã bắt tay vào tiến hành thời gian vừa qua.
.svg){kind=icon}
