Chuối đến kỳ thu hoạch chín rụng đầy vườn, dân đành đem chuối đổ cho trâu bò, cá, gà... ăn vì thương lái Trung Quốc ngừng mua, giá giảm mạnh. Nhưng mấy hôm nay, trâu bò chúng cũng chẳng buồn ăn nữa vì ngán.

Trâu bò, cá, gà... ngán chuối

Hơn 12 giờ trưa, chị Nguyễn Thị Luận (thôn 4 xã Liên Châu), chẳng buồn chuyện nấu ăn, hai vợ chồng chị Luận lại mỗi người ngồi một góc hè với vẻ mặt buồn chứa đầy nỗi lo toan.

Chị Luận chia sẻ, không có người mua, chuối ế ẩm, giá giảm mạnh. Cả tuần nay, ngày nào chị cũng phải dậy từ 5 giờ sáng, chở chuối ra chợ huyện bán lẻ từng nải. Trưa về, nẫu ruột vì ế chẳng buồn ăn cơm, lót tạm vài ba quả chuối qua bữa rồi 1 giờ chiều lại tiếp tục đem chuối đi bán đến 7 giờ tối mới về. Còn chồng chị cũng lọ mọ ở vườn chuối cả ngày vì giá chuối giảm, lỗ nặng nên không dám thuê người làm nữa.
{keywords}
Thương lái Trung Quốc ngừng mua, chuối ế ẩm xếp đầy kho

Chị Luận kể, nhà trồng 5 mẫu chuối, những năm trước giá chuối khá cao, có thời điểm chuối tây bán được 200.000-250.000 đồng/buồng, còn chuối tiêu hồng bán được trên 100.000 đồng/buồng. Hết năm, gia đình cũng thu được hàng trăm triệu đồng tiền lãi. 

Thời điểm đó, thương lái đặt cọc tiền bao tiêu cả vườn chứ không mua lẻ tẻ một hai chục buồng. Ấy vậy mà năm nay thì trái ngược hoàn toàn. Hiện chuối đem bán lẻ mới được 40.000 đồng/buồng to đẹp khoảng 10 nải, loại xấu hơn khoảng 20.000 đồng/buồng.

“Giá rẻ mà có người mua còn đỡ chứ từ đầu mùa thu hoạch rộ đến giờ tôi chẳng thấy thương lái nào tới hỏi mua buôn, toàn phải đem bán lẻ từng nải một. Song, khi đi bán lẻ còn khổ hơn vì nhiều người nói nhúng thuốc trừ sâu cho chuối mau chín nên không dám mua, gặp một số người quen tôi cho họ còn từ chối không lấy. Nhiều hôm chuối chín nhiều quá phải đem đổ cho bò ăn bớt, bò chán không thèm ăn tôi lại đem đổ xuống ao cho cá hay vứt ra vườn cho gà mổ ăn”, chị nói.

Chị Luận dẫn chúng tôi xuống dưới nhà kho, nơi đây cả trăm nải chuối được xếp đầy trong kho, nhiều nải chín quá gãy rụng đầy kho mà chưa kịp bán.
{keywords}
Một số gia đình còn đem chuối đổ cho bò, cá, gà ăn vì không bám được

“Đây mới chỉ là một phần thôi, trong mấy cái chum to đùng 3 người ôm không xuể kia cũng chứa đầy chuối đó, rồi còn ở nhà bếp giờ cũng là nơi chứa đựng chuối nữa. Ở xã, dạo gần đây nhiều gia đình không bán được cũng phải đổ chuối cho bò ăn đó”.

Chị Luận tính toán, mỗi mẫu trồng được khoảng 700 gốc chuối, thời tiết không thuận lợi nên chỉ thu hoạch được khoảng 500 buồng chuối/mẫu. Nếu trừ đi chi phí giống, tiền phân bón, thuốc trừ sâu, tiền công chăm sóc, tiền thuê đất thì năm nay coi như hai vợ chồng chị trắng tay, không được đồng tiền lãi nào.

Lỗ hàng tỷ đồng

Giữa trời trưa nắng gắt, mồ hôi nhễ nhại ướt đẫm cả chiếc áo màu nâu dính đầy nhựa chuối sau buổi làm ruộng, chị Nguyễn Thị Tám (thôn Nhật Chiêu 6, xã Liên Châu) nói: “Buồn lắm em ạ, năm nay nhà chị lỗ hàng tỷ đồng”.
{keywords}
Do ế ẩm, phải bán với giá rẻ nên có những gia đình thua lỗ hàng tỷ đồng

Chị kể, nhà thầu 30 mẫu đất trồng chuối tiêu hồng 6 năm nay. Vào thời điểm thu hoạch rộ thương lái Trung Quốc với giá lúc cao lên đến 9.000 đồng/kg. Bán theo buồng cũng phải ở mức giá 100.000-140.000 đồng/buồng. Đặc biệt, thương lái còn tranh nhau trả giá cao để mua, dân không có hàng mà bán. Lúc đó, người dân trồng chuối tiêu hồng thường lãi khoảng 30.000 đồng/buồng.

“Năm nay, chẳng thấy thương lái Trung Quốc tới mua khiến giá chuối thê thảm. “Mấy hôm trước giá còn chỉ có 20.000 đồng/buồng, đến hôm nay, có mấy hội tình nguyện về mua chuối để đem bán ủng hộ bà con nông dân nên giá bán tăng lên được 30.000 đồng/buồng”, chị nói.

Chị Tám cũng cho biết, do thương lái Trung Quốc không mua, thị trường nội địa lại không tiêu thụ hết được nên có thời điểm chuối chín rụng thối đầy vườn, dân phải ăn trừ bữa, rồi đem đổ cả cho bò ăn hay bán với giá rẻ mạt. Nhiều người dân trong xã còn bán có 2.000-3.000 đồng/nải chuối mà một buồng có 5-7 nải nên tính ra được khoảng 10.000-14.000 đồng, song, họ vẫn cố để bán cho hết mong có thể thu hồi được đồng vốn nào hay đồng đó.

Ông Phùng Mạnh Khuyến – Phó Chủ tịch UBND xã Liên Châu cho biết, diện tích trồng chuối ở xã xấp xỉ 100 ha, tập trung chủ yếu ở vùng bãi cát sông Hồng.

Nói về nguyên nhân giá chuối đang giảm mạnh khiến người dân trồng chuối tiêu hồng thua lỗ nặng, ông Khuyến cho hay, thời tiết năm nay nắng nóng, chuối phát triển nhanh, cho thu hoạch sớm. Trong khi đó, thời điểm này thì không phải mùa tiêu thụ chuối mạnh nên giá giảm.

Hơn nữa, những năm trước thấy thương lái đến vườn mua chuối để đóng hàng xuất đi Trung Quốc, song năm nay thì không thấy họ về mua cũng khiến chuối ế ẩm và làm người dân hoang mang. Tuy nhiên, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng hiện nay theo ông Khuyến thì đó chính là việc người dân ồ ạt trồng, phá vỡ quy hoạch của xã.

Ông Khuyến cho biết, theo quy hoạch của xã chỉ trồng khoảng 75ha. Trong đó, một nửa diện tích là trồng chuối tiêu hồng, nửa còn lại là trồng chuối tây. Tuy nhiên, sau khi có dự án trồng chuối tiêu hồng cấy mô đem lại hiệu quả cao với mức lợi nhuận khoảng 200 triệu đồng/ha thì người dân thấy loại chuối tiêu hồng ít sâu bệnh, năng suất cao lại dễ tiêu thụ nên vào thời điểm năm 2013, người dân trong xã bắt đầu chặt bỏ cây dược liệu, đổ xô sang trồng chuối tiêu hồng.

“Lúc đó chính quyền xã đã khuyến cáo không nên trồng ồ ạt. Thậm chí, có thời điểm bà con trồng nhiều quá, chính quyền xã phải cho người xuống để đào bỏ đi nhưng vẫn không ăn thua”, ông Khuyến nói.

Bảo Hân