Thế giới 24h: Tiêm kích Ukraina áp sát MH17 trước khi rơi

Máy bay số hiệu MH17 của Malaysia chở 298 người bị bắn rơi ở miền đông Ukraina, siêu bão Thần Sấm tấn công đảo Hải Nam của Trung Quốc... nằm trong số các tin nóng trên thế giới trong vòng 24 giờ qua. 

Người thực hiện dẫn đường cho chiếc Boeing 777 số hiệu MH17 của hãng Malaysia Airlines cho biết, trước khi rơi, máy bay này có hai phi cơ tiêm kích Ukraina bay áp sát.

Một lễ thắp nến cầu nguyện cho các nạn nhân MH17 ở Kuala Lumpur, Malaysia. (Ảnh: AP)

Hãng tin RT của Nga dẫn lời nhân viên điều hành bay người Tây Ban Nha này viết trên tài khoản Twitter của ông như sau: "Hai máy bay quân sự đã bay cạnh chiếc Boeing 777 trong vòng 3 phút trước khi nó biến mất khỏi màn hình radar. Tất cả chỉ diễn ra trong 3 phút. Ngay khi chiếc Boeing biến mất khỏi màn hình radar, chính quyền Kiev thông báo cho chúng tôi rằng nó đã bị nổ. Làm sao họ có thể biết rõ việc này nhanh đến thế?".

Trong khi đó, kênh truyền hình quốc phòng Zvezda đưa tin, Bộ trưởng Quốc phòng của nước Cộng hòa Donetsk tự xưng Igor Strelkov cho rằng MH17 đã bị các máy bay tiêm kích Ukraina bắn hạ.

Đến nay chưa có bên nào nhận trách nhiệm. Tổng cộng 181 thi thể đã được tìm thấy tại hiện trường.

MH17 đang hành trình từ Amsterdam đến Kuala Lumpur thì bị bắn rơi ở vùng biên giới Ukraina giáp với Nga. Toàn bộ 283 hành khách và 15 thành viên tổ lái đều thiệt mạng, đa số là người Hà Lan.

Các quan chức tình báo Mỹ nói máy bay bị tên lửa đất đối không bắn trúng. Theo kết luận sơ bộ của họ, chính lực lượng li khai thân Nga ở miền đông Ukraina đã phóng tên lửa bắn rơi MH17.

Thủ tướng Ukraina Arseniy Yatsenyuk đã lên tiếng chỉ trích dữ dội "bọn khủng bố" đã bắn rơi máy bay và kêu gọi chính phủ các nước "hỗ trợ chính quyền Kiev đưa những tên khủng bố trên ra trước pháp luật".

Theo giới chuyên gia quân sự, có thể hệ thống tên lửa BUK do Nga sản xuất đã được sử dụng để bắn máy bay song chưa rõ do phe nào hành động, bởi cả quân đội Ukraina và lực lượng li khai đều sở hữu hệ thống vũ khí tối tân này.

Lực lượng li khai kiểm soát khu vực máy bay rơi tuyên bố họ đang có trong tay "hầu hết" các thiết bị lưu trữ dữ liệu của MH17. Họ cũng đồng ý sẽ cho phép các quan sát viên tiếp cận hiện trường.

Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) cho biết, 30 thành viên trong phái bộ giám sát Ukraina đã tới khu vực. Cũng theo OSCE, quân li khai cam kết cung cấp "sự tiếp cận an toàn" và hợp tác với các nhà chức trách Ukraina.

Trong một diễn biến liên quan, trong ngày 18/7, Liên Hợp Quốc tổ chức họp khẩn về tình hình Ukraina sau vụ MH17. Phó Tổng Thư ký phụ trách các vấn đề chính trị của Liên hợp quốc Jeffrey Feltman sẽ trình bày vụ việc lên Hội đồng Bảo an.

Tin vắn

- Chiều ngày 18/7, siêu bão Thần Sấm đã tăng cường sức mạnh trước khi đổ bộ vào đảo Hải Nam và vùng ven biển tỉnh Quảng Châu thuộc miền nam Trung Quốc. Khoảng 300.000 người đã được sơ tán.

Hãng tin Tân Hoa trích dẫn thông tin từ trạm khí tượng Hải Nam cho biết, bão Thần Sấm Rammasun mang theo mưa lớn và sức gió 180 km/h đang di chuyển với tốc độ 20-25 km/h. Đây là trận bão mạnh nhất tấn công Hải Nam trong 40 năm qua.

- Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố nước ông sẵn sàng "mở rộng đáng kể" chiến dịch trên bộ ở Dải Gaza. Ông cho biết, quân đội Nhà nước Do Thái đang nhắm tới mạng lưới đường hầm của tổ chức Palestine Hamas. Trước đó, hàng nghìn binh sĩ đã chuyển tới nhiều khu vực ở Gaza với sự yểm trợ của xe tăng và pháo.

- Philippines và Thái Lan ngày 18/7 cùng kêu gọi giải pháp hòa bình cho các tranh chấp ở Biển Đông và tăng tốc đàm phán về bộ quy tắc ứng xử mang tính ràng buộc.

-  Cơ quan an toàn bay châu Âu Eurocontrol thông báo chính phủ Ukraina đã đóng cửa không phận miền đông nước này. Một loạt hãng hàng không cũng quyết định "tránh xa" bầu trời vùng bất ổn này và chọn bay đường vòng để đảm bảo an toàn.

- Trả lời phỏng vấn đài PBS, cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton muốn các nhà lãnh đạo châu Âu cần gia tăng sức ép với Nga qua vụ máy bay MH17. Bà nói rằng cho nhiều thông tin thấy phe li khai thân Nga chịu trách nhiệm bắn rơi máy bay này, và kêu gọi Mỹ hỗ trợ Ukraina bảo vệ biên giới.

- Phát biểu tại cuộc họp báo vào sáng 18/7, Tổng công tố viên Ukraina Vitaly Yarema khẳng định lực lượng tự vệ miền Đông Ukraina chưa từng sở hữu các hệ thống tên lửa phòng không Buk và S-300 của Ukraina.

- Cộng đồng nghiên cứu căn bệnh HIV/Aids đang bị sốc sau khi hàng chục chuyên gia hàng đầu về căn bệnh này được cho là đã thiệt mạng trong vụ MH17. Trong số các nạn nhân có Joep Lange, người đã nghiên cứu về HIV/Aids suốt hơn 30 năm qua, được kính trọng vì đã cống hiến không mệt mỏi trong việc giúp bệnh nhân HIV tiếp cận thuốc chữa bệnh ở các nước nghèo.

- Ngày 18/7, phát biểu tại khách sạn Kate ở Kuala Lumpur, Bộ trưởng Giao thông Malaysia Liow Tiong Lai cho biết nước này chưa nhận được thông tin chính thức nào về hộp đen của MH17 từ chính quyền Ukraina. Theo ông Liow, Ngoại trưởng Malaysia đã liên lạc với người đồng cấp Ukraina để đảm bảo Malaysia có một hành lang an toàn cho các nỗ lực điều tra nguyên nhân thảm kịch.

- Itar-Tass dẫn thông cáo báo chí của hãng hàng không Malaysia cho biết, phi hành đoàn MH17 đã được yêu cầu hạ độ cao trước khi vào không phận Ukraina.

- Giới chuyên gia nhận định, chủ đề bồi thường sẽ là một cuộc chiến pháp lý giữa hãng hàng không, công ty bảo hiểm, chính phủ và gia đình các nạn nhân vụ MH17.

- Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) ngày 18/7 dự báo tăng trưởng GDP của Ukraina trong năm 2014 sẽ là -6,5%, cao hơn mức dự báo trước đó là -5%. Dự báo mới được Giám đốc IMF tại Ukraina Nikolai Georgiev đưa ra sau khi tổ chức này hoàn thành đánh giá về việc chính phủ Ukraina thực hiện các điều khoản cam kết theo chương trình cứu trợ 2 năm trị giá 17 tỷ USD.

Ít nhất 24 người Palestine và một binh sĩ Israel đã thiệt mạng kể từ khi Tel Aviv thực hiện chiến dịch trên bộ nhằm vào Gaza, theo cơ quan y tế Palestine. (Ảnh: Reuters)

Ngay sau khi vụ việc MH17, Tổng thống Nga Vladimir Putin kêu gọi quân chính phủ Ukraina và lực lượng li khai tại miền đông ngừng bắn để đàm phán.

"Các bên đối lập cần đàm phán trực tiếp càng sớm càng tốt. Các bên xung đột cần ngừng bắn và bắt đầu đàm phán hòa bình. Những gì chúng ta đang chứng kiến ở miền đông Ukraina thật đáng buồn và đáng lo ngại. Đó là một thảm kịch", Reuters dẫn lời ông chủ điện Kremlin.

"Hòa bình cần phải được lặp lại ở miền đông Ukraine" - ông Putin nhấn mạnh.