Thiếu vi chất khiến chiều cao người Việt tăng chậm

Bữa cơm người Việt còn thiếu nhiều vi chất

Phát biểu tại Ngày Vi chất dinh dưỡng năm 2019, GS Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng Bộ Y tế, nhấn mạnh: Thiếu vi chất đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của trẻ em lứa tuổi từ mầm non tới tiểu học.

Báo cáo của Viện Dinh dưỡng cho biết, tuy những năm qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể về cải thiện tình trạng dinh dưỡng cho người dân, như tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em đã giảm khá nhanh và bền vững, song vẫn đang phải đối mặt với những thách thức như tỉ lệ suy dinh dưỡng thấp còi (chiều cao theo tuổi) ở trẻ em dưới 5 tuổi mỗi năm vẫn còn ở mức cao (24,3%) và có sự chênh lệch giữa các vùng, nhất là vùng núi, vùng khó khăn và nông thôn với thành phố, đồng bằng. Tỷ lệ này ở miền núi phía Bắc là 30,3% và Tây Nguyên là 34,2%.

Giáo sư Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng Bộ Y tế mong muốn lan tỏa tinh thần và sự hiểu biết tới toàn xã hội về tầm quan trong của vi chất đối với sự phát triển của trẻ trong giai đoạn “vàng”, từ khi còn trong bụng mẹ đến lứa tuổi học đường.

“Suy dinh dưỡng thấp còi và thiếu vi chất dinh dưỡng là những nguyên nhân chính dẫn tới chiều cao còn thấp của thanh niên Việt Nam”, báo cáo khẳng định.

Ngoài ra, thiếu vi chất dinh dưỡng còn ảnh hưởng xấu tới sức khỏe, tới sự phát triển thể lực, tầm vóc, trí tuệ, cản trở sự tăng trưởng và phát triển toàn diện của trẻ em và khả năng sinh sản, cũng như năng suất lao động của người lớn.

Theo PGS. BS Lê Bạch Mai, nguyên Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, người Việt thường thiếu hụt vitamin A, vitamin D, kẽm, sắt, thiếu đa vi chất, khẩu phần canxi thấp. Kết quả điều tra năm 2014-2015 của Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho thấy, tỷ lệ thiếu vitamin A tiền lâm sàng ở trẻ dưới 5 tuổi là 13%; 80,3% phụ nữ có thai; 63,6% phụ nữ tuổi sinh đẻ; 69,4% trẻ dưới 5 tuổi bị thiếu kẽm và đến 45% trẻ 6-12 tháng tuổi thiếu máu. 

GS.TS Lê Danh Tuyên – Viện trưởng Viện Dinh Dưỡng nhấn mạnh: Khẩu phần ăn của người dân Việt Nam nói chung, đặc biệt là trẻ em đều không cung cấp đủ vi chất dinh dưỡng theo nhu cầu của cơ thể, gây ảnh hưởng nặng nề đến phát triển thể chất và trí tuệ trẻ em.

Các triệu chứng do thiếu hụt vi chất có thể biểu hiện thành bệnh như thiếu máu do thiếu sắt, khô mắt do thiếu vitamin A. Nếu thiếu hụt trong thời gian dài khiến cho sự tăng trưởng và phát triển thể chất, trí tuệ bị ảnh hưởng, đôi khi không thể hồi phục. Tiêu biểu như khi thiếu canxi lâu dài trong khẩu phần (ít hơn 600mg một ngày) có thể gây ra rối loạn chuyển hóa chất khoáng tại xương, giảm trọng lượng xương, gây loãng xương, còi xương, co cứng cơ, liên quan đến tăng huyết áp, ung thư ruột, ung thư đại liệt tràng. Thiếu hụt vi chất có thể dẫn đến tử vong, giảm chất lượng cuộc sống và năng suất lao động.

GS.TS Lê Danh Tuyên, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia cung cấp thông tin: Theo Tạp chí Y khoa hàng đầu Lancet thì bản đồ thiếu vi chất dinh dưỡng bao phủ toàn bộ các nước đang phát triển của các châu lục (trong đó có Việt Nam), gây ảnh hưởng nặng nề đến phát triển thể chất và trí tuệ trẻ em.

Khẩu phần ăn của người  dân Việt Nam nói chung, đặc biệt là trẻ em đều không cung cấp đủ vi chất dinh dưỡng theo nhu cầu của cơ thể. Tại Đông Nam Á, thiếu vi chất dinh dưỡng cho nhu cầu cơ thể xảy ra ở cả thành thị và nông thôn (số liệu giám sát dinh dưỡng ASEAN và Việt Nam). Nguyên nhân chính là do khẩu phần ăn không cung cấp đủ hầu hết các vi chất dinh dưỡng cần thiết cho nhu cầu cơ thể.

Tăng cường vi chất đúng cách

Ghi nhận cho thấy, nhiều bậc phụ huynh, ngay cả ở khu vực thành thị cũng hiểu khá mơ hồ về tầm quan trọng của vi chất. Thậm chí có không ít người nghe thực phẩm nào đó được bổ sung vi chất, không những không vui lại tỏ ra bất an vì nghĩ rằng thực phẩm của con em mình “bị” bổ sung thêm vi chất là sẽ bị mất đi sự nguyên chất  và sự an toàn của thực phẩm đó.

Những hiểu lầm không đáng có này đã khiến cho không chỉ các chuyên gia hàng đầu về dinh dưỡng mà cả cơ quan thanh tra  của Bộ y tế cũng  đã “vào cuộc”.

Nếu không được quan tâm đúng mức, thiếu vi chất dinh dưỡng sẽ ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng đến sức khoẻ, sự tăng trưởng và phát triển toàn diện của trẻ em.

Phó Trưởng khoa Vi chất, Viện Dinh dưỡng quốc gia, bà Trần Khánh Vân khẳng định, các vi chất được bổ sung trong sữa học đường hoàn toàn phù hợp với mức khuyến nghị dinh dưỡng dành cho người Việt Nam và rất cần thiết để cải thiện tình trạng thiếu vi chất ở trẻ em. Hàm lượng các vi chất bổ sung trong sữa cũng nằm trong hàm lượng mà Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến nghị, phù hợp với khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới dành cho trẻ từ 6 tháng đến 12 tuổi.

Theo bà Trần Khánh Vân, việc tăng cường vi chất vào thực phẩm là việc nhiều nước trên thế giới đã thực hiện từ rất lâu. Tại Việt Nam, không chỉ sữa học đường được bổ sung vi chất mà còn nhiều sản phẩm khác cũng được bổ sung các vi chất. Bên cạnh việc bổ sung 3 loại vi chất bắt buộc theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ với sữa học đường là sắt, vitamin D và canxi, việc bổ sung thêm các vitamin và khoáng chất khác không làm thay đổi chất lượng sữa mà chỉ làm tăng chất lượng của sữa.

Bổ sung các vi chất dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngày sẽ có lợi hơn cho sự tăng trưởng và phát triển của lứa tuổi học đường.

Đặc biệt, với sữa học đường có tính ưu việt về độ bao phủ, giá thành phù hợp khi có sự liên kết, ưu đãi của nhiều lực lượng sẽ là một giải pháp tối ưu để bổ trợ cho bữa ăn học đường.

GS Lê Danh Tuyên, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cũng khẳng định: Với các cháu được uống sữa theo Chương trình Sữa học đường, sử dụng sữa tăng cường đa vi chất sẽ có lợi hơn cho sự tăng trưởng và phát triển.

Tuyết Nhung