Vừa qua, thay mặt Chính phủ, báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở, Đại tướng Tô Lâm - Bộ trưởng Công an cho biết, thời gian qua Chính phủ đã chỉ đạo nghiên cứu, đánh giá toàn diện, chi tiết tác động chính sách của dự án luật này.

Trong đó, Chính phủ đặc biệt chú ý đến tác động về tổ chức, chế độ, chính sách, bảo đảm điều kiện hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an (Ảnh: Phạm Thắng)

Bộ trưởng Công an cho hay, hiện nay trong toàn quốc có khoảng 300.000 người tham gia hoạt động trong lực lượng bảo vệ dân phố, công an xã bán chuyên trách.

Cụ thể, có 66.723 thành viên bảo vệ dân phố; 70.867 công an xã bán chuyên trách đang được tiếp tục sử dụng và 161.098 đội trưởng, đội phó đội dân phòng.

Toàn bộ lực lượng trên sẽ được kiện toàn thống nhất thành lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở và bố trí thành tổ bảo vệ an ninh, trật tự tại thôn, tổ dân phố theo mô hình phù hợp với điều kiện, yêu cầu của từng địa phương.

Tuy nhiên, số lượng đội dân phòng đã thành lập trên thực tế mới chỉ đạt 77%, tương ứng là 79.672 đội dân phòng trong tổng số 103.568 đội phải thành lập. Cả nước còn thiếu khoảng 23.896 đội dân phòng và thiếu khoảng 47.792 đội trưởng, đội phó đội dân phòng.

Mỗi tỉnh thành chi khoảng 28,8 tỷ đồng/năm, bảo đảm cân đối 

Chính phủ cũng phân tích rõ băn khoăn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội liên quan đến việc sau khi luật được ban hành, các đội dân phòng có phải thành lập đủ số lượng để kiện toàn đủ chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng làm tổ trưởng, tổ phó tổ bảo vệ an ninh, trật tự.

Chính phủ cho rằng, nếu luật này được ban hành và quy định thành lập Tổ bảo vệ an ninh, trật tự, bố trí các chức danh tổ trưởng, tổ phó tổ bảo vệ an ninh, trật tự đồng thời là đội trưởng, đội phó đội dân phòng thì sẽ có tác động tích cực.

Cụ thể khi thành lập các đội dân phòng còn thiếu theo quy định của pháp luật phòng cháy và chữa cháy sẽ không phải tuyển chọn, bổ nhiệm chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng.

Chức danh này sẽ do các chức danh tổ trưởng, tổ phó tổ bảo vệ an ninh, trật tự đã được công nhận trước đó kiêm nhiệm. Từ đó góp phần tinh gọn đầu mối và bảo đảm tính khả thi. Vì vậy sẽ không làm tăng chi ngân sách khi kiện toàn thống nhất thành một lực lượng.

Tổng mức chi trung bình hiện nay của các địa phương cho hoạt động, chế độ, chính sách, bảo đảm điều kiện hoạt động của lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng, công an xã bán chuyên trách tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở khoảng từ 20 tỷ - 30 tỷ/năm (trung bình từ 2 tỷ - 2,5 tỷ/tháng).

Theo quy định của dự thảo luật, dự kiến lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở sẽ được chi hỗ trợ hằng tháng; chi hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế; trang bị công cụ hỗ trợ, bố trí địa điểm, nơi làm việc…

Tổng mức chi trung bình dự kiến của một tỉnh, thành để chi trả chế độ, chính sách, bảo đảm điều kiện hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở sau khi được kiện toàn thống nhất vào khoảng 2,4 tỷ đồng/tháng/tỉnh, thành; trung bình khoảng 28,8 tỷ đồng/năm.

Do đó, quy định như dự thảo so với tổng mức chi thực tế hiện nay của các địa phương đang thực hiện là “bảo đảm cân đối”.

Dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở được Chính phủ đề nghị bổ sung vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023; trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp 5, dự kiến khai mạc vào ngày 22/5 tới đây.

Trước đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Quốc phòng An ninh của Quốc hội đề nghị khẳng định rõ, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở theo hướng bảo đảm tinh gọn, đúng yêu cầu tại Nghị quyết 18 năm 2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Quốc phòng An ninh của Quốc hội cũng đề nghị nâng cao chất lượng hoạt động của lực lượng này “không làm tăng thêm ngân sách” và có nguồn lực.