"Thông tư 30" ở Úc khác với Việt Nam như thế nào?

Vào năm học mới, không ít giáo viên vẫn kiến nghị bỏ Thông tư 30 về đánh giá học sinh tiểu học.

Nhằm giúp thầy cô giáo có cái nhìn thiện cảm hơn đối với thông tư này, đồng thời đóng góp nguồn tham khảo trong việc thực hiện thông tư trong những năm học sắp tới, ThS Giáo dục học, anh Lư Thành Long, chia sẻ một số điểm so sánh đánh giá học sinh tiểu học ở Việt Nam với Úc.

VietNamNet xin giới thiệu bài viết của anh Long.

Cũng giống như Việt Nam, Úc áp dụng chương trình khung (Australian Qualifications Framework) cho toàn hệ thống giáo dục. Mặc dù sách giáo khoa không bắt buộc dùng chung như ở Việt Nam, nhưng giáo viên phải soạn bài học có nội dung thuộc chương trình khung. Khi thực hiện công tác đánh giá, giáo viên phải tuân thủ theo những tiêu chuẩn của hệ thống chương trình khung kết hợp với giáo án mà nhà trường đưa ra.

Ảnh minh họa (Ảnh: Văn Chung)

So sánh cách đánh giá của Úc và Việt Nam

Theo những quy định trong Thông tư 30, việc đánh giá học sinh tiểu học ở Việt Nam có một số điểm tương đồng với Úc như: Định nghĩa đánh giá, Mục đích đánh giá, Đánh giá theo chuẩn chương trình khung, Đánh giá kết quả học tập và hạnh kiểm, Báo cáo định kỳ cho nhà trường hai lần một năm, Tuân thủ những quy định đánh giá của nhà nước, và Sử dụng kết quả đánh giá làm dữ kiện để điều chỉnh và đặt kế hoạch cho quá trình dạy và học trong tương lai.

Tuy nhiên, việc đánh giá giữa hai nước cũng có những điểm khác biệt nhau. Sau đây là bảng so sánh sự khác biệt giữa hai nước:

Qua bảng so sánh trên, đánh giá học sinh tiểu học ở Việt Nam và Úc đều có mặt tích cực và hạn chế riêng.

Những điểm tích cực cụ thể là:

Còn những điểm hạn chế là:

5 kiến nghị sửa đổi

Như vậy, những chủ trương và quy định trong Thông tư 30 đã thể hiện sự nỗ lực của Bộ GD-ĐT về cải thiện chất lượng giáo dục tiểu học phù hợp với xu thế hiện đại. Nhìn chung, khó khăn trong giai đoạn đầu thực hiện Thông tư 30 là cách thức thực hiện.

Khi Thông tư 30 được bắt đầu triển khai từ tháng 8/2014, giáo viên chỉ biết thực hiện theo Thông tư 30 là đáng giá thường xuyên bằng lời, thay vì cho điểm như trước đây. Điều đó làm cho giáo viên cảm thấy rất khó khăn để thực hiện vì không có đủ thời gian làm việc đó và không hiểu rõ tiểu chuẩn đánh giá của bài học. Và, nó cũng không thể tránh khỏi việc đánh giá chỉ mang tính chất đối phó, cảm tính thiếu cơ sở thực tế với những lời nhận xét như "Chăm ngoan", "Cần cố gắng hơn", "Tốt nhưng cần tham gia tích cực hơn"…

Do đó, để việc đánh giá học sinh tiểu học có hiệu quả hơn và thực hiện được những quy định trong thông tư 30, những điều sau cần nên được quan tâm:

Một là, bên cạnh lời nhận xét tích cực từ giáo viên, năng lực và học sinh cũng cần được đánh giá chính xác và khách quan sau khi kết thúc mỗi bài học.

Hai là, thành tích của học sinh phải là tổng hợp toàn bộ bao gồm tất cả những thành tích từng đơn vị bài học trong quá trình học tập của học sinh. Quá trình tiến bộ cũng học sinh cũng cần được cập nhật thường xuyên và vẻ thành biểu đồ giúp giáo viên, nhà quản lý và phụ huynh quan sát và hiểu rõ khả năng phát triển của học sinh.

Ba là, bạn bè và phụ huynh học sinh không nên tham gia vào việc đánh giá học sinh. Vì điều đó sẽ gây ra mặt tiêu cực sau: Việc bạn bè xung quanh và phụ huynh không có kiến thức sư phạm, sẽ dễ dàng được ra nhận xét sai và định hướng không đúng đắn. Việc bạn bè xung quanh đánh giá sẽ làm cho học sinh ganh ghét và đố kị lẫn nhau, gây cản trở cho việc hợp tác học tập trong nhóm.

Bốn là, việc báo cáo kết quả học tập bằng điểm số không nên cho học sinh và phụ huynh xem, chỉ nên báo những điều học sinh đã đạt và những điều cần học tập và phát huy hơn nữa. Nếu học sinh biết được kết quả học tập bằng điểm số, thì không thể tránh khỏi sự kiêu căng và tự mãn của học sinh giỏi, sự mặc cảm của học sinh kém, xem thường và đố kỵ lẫn nhau, vì học sinh sẽ so sánh điểm với nhau.

Năm là, quan trọng hơn hết kèm theo thông tư 30, Bộ GD-ĐT phải có những hướng dẫn rõ ràng cho từng môn học về việc phân tích đánh giá trên mỗi đơn vị bài học như Úc đã làm.

Ở Việt Nam, sách giáo khoa được dùng chung cho toàn hệ thống giáo dục phổ thông. Điều đó rất thuận tiện để Bộ xây dựng phân tích bài đánh giá mẫu trên từng bài học dùng chung cho toàn thể giáo viên trong hệ thống giáo dục phổ thông.

ThS Lư Thành Long