- Suốt từ năm 1974 đến nay, giải thưởng danh giá này mới quay trở lại với chính quê hương của nó.

18h ngày 6/10 (giờ Việt Nam), Viện hàn lâm khoa học Thụy Điển vừa xướng tên nhà thơ Tomas Transtromer, 80 tuổi, người Thụy Điển, đoạt giải Nobel Văn chương 2011.

Tiếng vỗ tay vang khắp khán phòng khi cái tên Tomas Transtromer được xướng lên, đánh dấu sự kiện giải thưởng Nobel Văn chương sau 37 năm “lưu lạc thế giới”, đã trở lại trên chính quê hương mà nó ra đời.

Vinh quang gần nhất mà văn chương Thụy Điển có được là vào năm 1974, giải thưởng được chia cho hai nhà văn Eyvind Olaf Verner Johnson và Harry Martinson.

Sự tán dương lập tức và nhiệt liệt là có thể hiểu được, bởi Tomas Transtromer chính là nhân vật số hai, sau nhà thơ nổi tiếng người Syria Adonis trong danh sách 10 nhân vật có khả năng đoạt giải mà công ty đặt cược Ladbrokes của Anh đưa ra hồi đầu tuần. Điều này rất khác biệt so với những năm trước, bởi cánh báo chí đến đưa tin thường ngơ ngác khi tác giả đoạt giải là những người vừa kín tiếng vừa… không nổi tiếng.

Nhà thơ Tomas Transtromer

Trong buổi lễ công bố được truyền hình trực tiếp đi khắp thế giới qua trang web chính thức của giải Nobel, Viện hàn lâm khoa học Thụy Điển nói nhà thơ Tomas Transtromer được giải “vì đã đem đến cho chúng ta đường vào thực tại đầy tươi mới bằng những hình ảnh cô đọng, huyền ảo”.

Tomas Transtromer sinh ngày 15 tháng tư năm 1931 tại Stockholm. Ông có mẹ là một giáo viên và cha là nhà báo. Sau khi tốt nghiệp ngành ngôn ngữ Latin, ông theo đuổi sự nghiệp nghiên cứu văn chương, thơ ca, lịch sử tôn giáo và triết học tại Đại học Stockholm. Những chủ đề này giúp ông lấy được bằng cử nhân nghệ thuật vào năm 1956.

Một năm sau đó, ông xuất bản tập thơ đầu tay – 17 Poems (17 bài thơ), một trong những tác phẩm đầu tay được tán dương rộng rãi nhất trong thập niên 50. Sự nghiệp trải dài hơn nửa thế kỷ của ông đã để lại hàng chục tác phẩm được viết bằng nhiều thứ tiếng như Thụy Điển, Anh, Pháp, Đức. Do vậy, ông rất nổi tiếng và được yêu thích trong thế giới văn chương phương Tây.

Hầu hết các tuyển tập thơ của ông đều được mô tả bằng những ẩn dụ nhói buốt, hiển hiện và kiệm lời. Trong số những tuyển tập gần đây nhất: The Sorrow Gondola (Chiếc xe niềm đau, 1997), The Great Enigma (Điều bí ẩn lớn lao, 2006), ông đẩy tới những định dạng thâm chí còn nhỏ hơn và ở cấp độ tập trung cao hơn.

Trong lịch sử 104 lần trao giải, Nobel văn chương đã được trao cho các tác phẩm thuộc 25 ngôn ngữ khác nhau. Năm ngoái, giải thưởng danh giá này thuộc về nhà văn người Peru gốc Tây Ban Nha - Mario Vargas Llosa.

Minh Chánh