Vào ngày 19/12, CNN đã đăng tải bài viết của tác giả Peter Bergen, đồng nghiệp thân thiết của ông Arnett, trong đó kể lại chi tiết cuộc phỏng vấn của nhà báo Mỹ với trùm khủng bố Bin Laden và những sự kiện xảy ra sau đó.

Dưới đây là câu chuyện theo góc nhìn của ông Bergen:

Khi lần đầu gặp ông Arnett, tôi mới 30 tuổi và chưa từng đặt chân tới một vùng chiến sự. Không lâu sau đó, chúng tôi bay tới Afghanistan giữa lúc nước này đang chìm trong nội chiến. Thủ đô Kabul bị tàn phá nặng nề, trông giống như Dresden sau Thế chiến II, nơi các phe phái giao tranh trong từng khu phố. Gulbuddin Hekmatyar, khi đó là Thủ tướng Afghanistan, có lẽ là vị thủ tướng duy nhất trong lịch sử tự cho pháo kích thủ đô của chính đất nước mình mỗi ngày.

Ông Arnett đã phỏng vấn tất cả các nhân vật chủ chốt của cuộc nội chiến Afghanistan lúc đó cho CNN, bao gồm Thủ tướng Hekmatyar; đối thủ lớn nhất của ông Hekmatyar là Ahmad Shah Massoud, người sau này bị mạng lưới khủng bố Al-Qaeda ám sát chỉ 2 ngày trước sự kiện khủng bố Mỹ 11/9/2001 và Tổng thống Afghanistan Burhanuddin Rabbani, người bị nhóm Taliban sát hại vào năm 2011.

bergen obl arnett jouevenal.jpg
Từ trái sang phải: Peter Arnett, Osama bin Laden, Peter Bergen và Peter Jouvenal chụp ảnh năm 1997. Ảnh: Peter Bergen

Vào năm 1997, chúng tôi đã dành nhiều tuần để đàm phán với những người có liên hệ với Bin Laden ở London, Anh nhằm tìm cách thu xếp một cuộc phỏng vấn. Khi ấy, mọi người đều cho rằng Bin Laden có liên quan đến vụ đánh bom Trung tâm Thương mại thế giới năm 1993 (chủ mưu của vụ việc năm 1993 sau này được xác định là Ramzi Yousef).

Có rất nhiều hãng thông tấn lớn khác cũng theo đuổi cuộc phỏng vấn, bao gồm cả BBC và CBS, nhưng tôi cho rằng uy tín của ông Arnett trong việc đưa tin công bằng về "Chiến tranh vùng Vịnh" là yếu tố giúp CNN nhận được cái gật đầu của thủ lĩnh Al-Qaeda.

Rồi cuộc phỏng vấn cũng đến, đó là một đêm tháng 3/1997 buốt giá, khi chúng tôi tới thăm một túp lều nằm trên vùng núi cao ở miền đông Afghanistan, nơi được các tay súng Al-Qaeda trang bị vũ khí hạng nặng bảo vệ.

Câu hỏi đầu tiên của ông Arnett với thủ lĩnh của họ rất đơn giản: "Kế hoạch sắp tới của ông là gì?”. Osama bin Laden đáp: "Các ông sẽ được nhìn thấy mọi việc trên truyền thông, nếu Chúa cho phép".

Ông Arnett tiếp tục hỏi Bin Laden tại sao ông ta lại tuyên bố thánh chiến (jihad) chống lại Mỹ. Trùm khủng bố sau đó đưa ra một câu trả lời dài, chỉ trích sự ủng hộ của Washington với Israel và các đồng minh như Ảrập Xêút. Có thể hiểu đơn giản lý do Al-Qaeda kêu gọi thánh chiến là vì không vừa lòng với chính sách đối ngoại của Mỹ.

Một năm sau cuộc phỏng vấn ấy, Bin Laden cho thấy câu trả lời lạnh lùng của ông ta, thông qua các vụ tấn công gần như đồng thời của Al-Qaeda nhằm vào 2 đại sứ quán Mỹ ở châu Phi, khiến hơn 200 người thiệt mạng. Tới năm 2000, các tay súng của Al-Qaeda đánh bom tàu khu trục USS Cole của Mỹ tại Yemen, làm 17 thủy thủ Mỹ thiệt mạng.

Và 4 năm sau cuộc phỏng vấn lịch sử đó, tất nhiên là các vụ tấn công khủng bố kinh hoàng ở Mỹ vào ngày 11/9/2001, cướp đi sinh mạng của gần 3.000 người và dẫn tới "cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu" của Washington.