Hơn chục năm nay, chúng tôi liên tục đi các hội sách lớn của thế giới. Căn cứ theo lịch các hội sách, diễn đàn, hội nghị, hội thảo về sách và xuất bản, tôi và các cộng sự kéo vali sách, mang theo catalogue, laptop và máy ảnh để "bơi ra biển lớn" của ngành Xuất bản thế giới. Tự thấy khôn lớn từng ngày!

Điều đầu tiên tôi ấn tượng và học được ngay là việc chuẩn bị, lên kế hoạch rất sớm của các hội sách lớn. Cụ thể, các hội sách Frankfurt, London, Bologna, Bắc Kinh, New York… diễn ra năm nay sẽ giới thiệu về hội sách năm tới. Ví dụ, hội sách Frankfurt của năm 2022 giới thiệu rất nhiều về hội sách của 2023 sẽ diễn ra từ 18 đến 22/10. Như vậy, ban tổ chức (BTC) năm nay đã bán vé cho hội sách năm sau, mua vé sớm được giảm giá, các đơn vị xuất bản đăng ký gian hàng sớm cũng nhận được ưu đãi. BTC hội sách, các quốc gia, đơn vị xuất bản và những chuyên gia hoàn toàn chủ động.

CEO Thái Hà Books - TS. Nguyễn Mạnh Hùng.

Tại hội sách London năm 2022, BTC quảng bá giới thiệu về hội sách năm nay từ 18 đến 20/4, còn hội sách Bologna diễn ra từ 6 đến 9/3 năm nay đã và đang quảng bá, giới thiệu khá sâu rộng về hội sách năm 2024 sẽ diễn ra từ 8 đến 11/4. Việc này không chỉ để cả thế giới biết đến, các đơn vị xuất bản, khách mời, chuyên gia xếp lịch, lên kế hoạch sớm và tránh trùng lịch.

Cụ thể, hội sách London và Bologna luôn diễn ra trong tháng 3 và tháng 4. Có năm hội sách London diễn ra trước, có năm lại tổ chức sau. Điều này giúp các chuyên gia, lãnh đạo thu xếp lịch để dự cả 2 vì đối tượng trưng bày và mua bán bản quyền của 2 hội sách khác nhau (Bologna chỉ tập trung vào sách thiếu nhi).

Tại hội sách Frankfurt 2022, một quốc gia thuộc ASEAN như Thái Lan đã quảng bá và giới thiệu về hội sách 2023 diễn ra từ 30/3 đến 4/4. Điều đó giúp các nước khác trong khối xếp lịch hội sách không bị trùng với hội sách Bangkok. Chúng tôi đã lên kế hoạch đi hội sách Bangkok 2023 từ cuối năm 2022, những ai đi hội sách Frankfurt, London, Bologna, Bắc Kinh, Tokyo hay Istanbul, Jakarta đều biết rõ lịch và chuẩn bị tốt nhất cho chuyến công tác, đỡ lãng phí thời gian và tiền bạc. 

Hội sách lớn của thế giới luôn có khách mời danh dự - Guest of Honour, xếp lịch trước 2 - 3 năm. Ví dụ, hội sách Frankfurt luôn công bố khách mời danh dự của 3 năm tới, hay ít nhất là của năm sau. Chẳng hạn, Slovenia sẽ là khách mời danh dự của hội sách Bologna 2024. Những ngày qua, Slovenia đã ra mắt và giới thiệu 14 thành viên BTC. Với 1 năm chuẩn bị, các đối tác, các nhà xuất bản, tác giả, dịch giả, hoạ sĩ, các nhà văn, nhà thơ… có thể liên lạc, bàn bạc, đóng góp ý kiến, sáng kiến để sự xuất hiện của họ và hội sách đạt hiệu quả.

Sau hội sách, chúng tôi thường lại ngồi lại để tổng kết. Ra biển lớn, chúng tôi - những người tâm huyết và đam mê với sách - muốn quảng bá văn hoá đọc tới gần 100 triệu người dân Việt Nam, học được nhiều bài học quý, biết rõ tình hình xuất bản thế giới, trong khu vực cũng như xu hướng tương lai. Biết để có kế hoạch rõ ràng, chủ động thay đổi chính mình.

Trong lịch sử ngành xuất bản Việt Nam, tôi ấn tượng với hội sách quốc tế Hà Nội cách đây vài năm tại Hoàng thành Thăng Long. Nhiều nước đã tham dự, có gian trưng bày sách và mua bán bản quyền, tham gia trực tiếp một số hội thảo, toạ đàm, giao lưu do BTC tổ chức. Phiên họp thường niên của Hiệp hội Xuất bản ASEAN cũng đã diễn ra trong khuôn khổ hội sách. Các bạn trong khối rất ấn tượng, muốn có mặt tại hội sách quốc tế ở Việt Nam, dù ở Hà Nội hay TP.HCM.

Những ngày vừa qua, khi các đối tác hỏi về hội sách Việt Nam, tôi giới thiệu về sự kiện Ngày sách Việt Nam diễn ra từ 17 đến 24/ 4 xung quanh đường sách Nguyễn Văn Bình TP.HCM, nhân Ngày Sách Việt Nam 21/4, ngày Sách và Bản quyền thế giới 23/4. Tôi cũng khoe Việt Nam chuẩn bị có thêm một đường sách tại TP.HCM, cụ thể là TP Thủ Đức, đang được thi công và dự kiến khai mạc vào tháng 6 tới. 

Tôi mong về một thành phố của Việt Nam sẽ là Thủ đô Sách thế giới - World Book Capital. Liệu đến khi nào và đó sẽ là Hà Nội, TP.HCM hay Huế, Nam Định, Vinh...

TS. Nguyễn Mạnh Hùng