Thanh minh là tiết thứ 5 trong 24 tiết khí hàng năm. Ngày đầu tiên của tiết Thanh minh là tết Thanh minh. Năm 2024, tết Thanh minh rơi vào thứ 5, ngày 4/4 dương lịch, tức ngày 26/2 âm lịch.
Trong dịp này, người Việt thường chuẩn bị mâm cúng tết Thanh minh tại nhà và ngoài mộ. Tùy từng gia đình, lễ cúng tết Thanh minh có thể là lễ chay hoặc lễ mặn.
Trong lúc dâng lễ vật, người cúng đọc bài cúng tết Thanh minh theo văn khấn cổ truyền.
Văn khấn Thanh minh ngoài mộ
Dưới đây là bài văn khấn Âm phần long mạch theo sách Văn khấn cổ truyền của Đại đức Thích Thanh Tâm, NXB Thời đại:
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy hoàng thiên hậu thổ, chư vị tôn thần.
Con kính lạy các ngài thần linh bản xứ cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày: ...
Tín chủ chúng con là: (tên người khấn).
Ngụ tại: (địa chỉ của nhà tín chủ).
Nhân tết Thanh minh, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước án, kính mời chư vị tôn thần lai lâm chiếu giám.
Gia đình chúng con có ngôi mộ của: (cha, ông hay cụ tam đại, tứ đại theo vai của người dưới mộ so với tín chủ), táng tại xứ này, nay muốn sửa sang xây đắp.
Vì vậy chúng con xin kính cáo các đấng thần linh, thổ công, thổ phủ, long mạch, tiền chu tước, hậu huyền vũ, tả thanh long, hữu bạch hổ và chư vị tôn thần cai quản trong khu vực này.
Chúng con kính mời các vị chư thần về đây chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho vong linh được an nhàn yên ổn, siêu thoát.
Cúi xin các vị phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con toàn gia mạnh khỏe an bình, bốn mùa không tật ách, tám tiết hưởng thái bình.
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).
Văn khấn Thanh minh trong nhà
Trong tết Thanh minh, các gia đình cũng thường cúng gia tiên tại nhà. Độc giả có thể tham khảo bài cúng gia tiên theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam (NXB Văn hóa Thông tin) như sau:
Hôm nay là ngày... tháng... năm...
Nay con giữ việc phụng thờ tên là... ,… tuổi, sinh tại xã..., huyện...., tỉnh... cùng toàn gia, trước bàn thờ gia tiên cúi đầu bái lễ.
Kính mời thổ công Táo quân đồng lai cách cảm.
Kính dâng lễ bạc: Trầu rượu, trà nước, vàng hương, hoa quả cùng phẩm vật lòng thành nhân dịp...
Kính mời hương hồn nội ngoại tổ tiên, kỵ, cụ, ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác, anh chị em chứng giám và hưởng lễ.
(Tổng hợp)