Vị tướng nào từ người huấn luyện chó trở thành công thần khai quốc?

Nguyễn Xí (1396-1465) là khai quốc công thần của triều Hậu Lê, từng phò trợ bốn đời vua là Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông, Lê Nhân Tông và Lê Thánh Tông.

Tương truyền, ông từng nuôi hơn 100 con chó săn. Sách Đại Việt thông sử viết: “Bầy chó nghe theo sự điều khiển của Nguyễn Xí, tiến thoái răm rắp.

Khi bị vây hãm, chúng đi săn thú, bắt chim làm thức ăn cho nghĩa quân. Khi xung trận, đội quân chó săn lăn xả vào cắn xé, khiến kẻ thù vô cùng sợ hãi”.

Sau khi vua Hồ Quý Ly bại trận, nước Việt rơi vào ách độ hộ gần 20 năm của nhà Minh.

Suốt thời gian này, quân Minh sử dụng nhiều phương pháp tàn bạo để đồng hóa và đàn áp các cuộc nổi dậy trong nước.

Năm Mậu Tuất (1418), Bình Định Vương Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa. Nguyễn Xí khi ấy mới 21 tuổi cũng đi theo phò trợ và lập nhiều đại công.

“Thiết Đột” mang hàm nghĩa “Mũi dùi sắt”, là đạo quân tinh nhuệ thời nhà Lê, do danh tướng Nguyễn Xí chỉ huy.

Thiết Đột quân ghi dấu trong trận phục kích quân Minh ở Tốt Động, Chúc Động, chém đầu Liễu Thăng ở Chi Lăng, đuổi Mộc Thạnh ở ải Lê Hoa,… 

Trong trận đánh năm 1427, voi của Nguyễn Xí bị sa lầy. Giặc Minh sau đó bắt được ông cùng với một danh tướng khác là Đinh Lễ.

Do không chịu đầu hàng, Đinh Lễ đã bị giặc xử tử. Nguyễn Xí lợi dụng đêm mưa gió mà trốn thoát được.

Vua Lê Lợi rất vui mừng, sai ông tiếp tục cầm quân đánh giặc.

Năm 1465, Nguyễn Xí qua đời, thọ 69 tuổi. Ông được vua Lê Thánh Tông dựng đền thờ với văn bia phong thần là “Thượng đẳng phúc thần, Trung trinh đại vương”.

Hiện đền thờ khai quốc công thần Nguyễn Xí đang nằm tại xã Khánh Hợp, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An.