Xăng dầu còn điều gì ẩn khuất? (P2)

- Hôm nay xác định giá xăng RON 95, mai doanh nghiệp nhập xăng RON 97, liệu Nhà nước có chạy nổi theo để quản thị trường xăng dầu theo cách thức như thế? Mời bạn đọc xem thêm bản text của takshow bàn tròn trực tuyến phần 2.

XEM PHẦN II TALKSHOW TẠI LINK SAU:

Phát sinh xăng RON 97, Nhà nước chạy nổi theo?

Hôm nay xác định giá xăng RON 95, mai doanh nghiệp nhập xăng RON 97, liệu Nhà nước có chạy nổi theo để quản thị trường xăng dầu theo cách thức như thế?

XEM PHẦN I TALKSHOW TẠI LINK SAU:

Khai tử RON 95, tranh luận về những dị nghị xăng E5

Đề xuất khai tử xăng RON 95 để bán đại trà toàn thị trường xăng E5 lại làm dậy sóng dư luận khi chất lượng xăng E5 RON 92 còn gây tranh cãi. Vấn đề được mổ xẻ tại bàn tròn trực tuyến.

Nhà báo Phạm Huyền: Mời quý vị bạn đọc theo dõi nội dung thứ hai của bàn tròn về giá cả và sự minh bạch của thị trường xăng dầu.

Xin ông Bùi Ngọc Bảo giải thích thêm về tình hình xăng RON 95 trên thế giới đang diễn biến như thế nào?

Ông Bùi Ngọc Bảo: Mặt hàng xăng dầu của chúng ta đã vận hành theo Nghị định 83 về vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Có thể nói việc vận hành và điều hành của liên bộ trong suốt thời gian qua đều tuân thủ theo Nghị định 83. Điều quan trọng là đã đạt được sự minh bạch, công khai.

Đối với những sản phẩm được Nhà nước quản lý về giá, trong đó có mặt hàng xăng RON 92 và mặt hàng diesel 0,05S, đến đầu năm 2018, mặt hàng E5 RON 92 thay thế mặt hàng xăng khoáng 92. Như vậy, liên bộ tiếp tục công bố mặt hàng chủ yếu lưu thông trên thị trường. Nếu trước đây công bố giá cơ sở cho mặt hàng xăng khoáng 92 thì bây giờ thay thế nó bằng việc công bố giá cơ sở cho mặt hàng E5 RON 92.

Ông Bùi Ngọc Bảo, nguyên Chủ tịch HĐQT Petrolimex (ảnh: Lê Thanh Hùng)

Đối với những mặt hàng RON 95, những mặt hàng diesel cao cấp, vẫn thực hiện theo Nghị định 83, do các doanh nghiệp tự quyết định, nhưng liên bộ giám sát. Thực chất các doanh nghiệp cũng tuân theo công thức giá cơ sở để vận hành. Còn trong thời gian vừa qua, giá xăng dầu tương đối hồi phục. Cho tới thời điểm này, giá xăng lên tới 79 xấp xỉ 80 USD/thùng rồi.

Sự khác biệt giữa các chu kỳ điều chỉnh giá đợt trước của xăng 92 với xăng 95 sát nhau vì nó phản ánh cả mối quan tâm của Chính phủ với việc tổ chức hỗ trợ mặt hàng E5, xăng 95 sẽ tiếp tục vận hành theo Nghị định 83. Có nghĩa là theo cơ chế thị trường .

Trong thời gian  vừa qua, giá xăng quốc tế lên cao, vẫn đúng các tiêu thức về thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, trích bình ổn giá và các chi phí thuế môi trường thì chúng ta ra giá xăng như vậy.

Trong khi đó, đối với mặt hàng E5, Nhà nước có những ưu đãi nhất định. Mặt hàng E5 với 5% Ethanol chúng ta lại không tính thuế môi trường và tất cả thuế tiêu thụ đặc biệt của mặt hàng E5 chỉ có 8% so với xăng khoáng là 10%. Tất cả những điều đó tạo ra một khoảng cách giá.

Mặt hàng E5 đã phản ánh quan điểm của Chính phủ về việc đưa một mặt hàng thân hiện với môi trường và có những hỗ trợ ban đầu để đưa vào lưu thông, để kích thích người tiêu dùng. Từ đó thấy được mối quan tâm của Chính phủ và những nhà quản lý Nhà nước đối với môi trường. Đây hoàn toàn là chính sách.

Nhà báo Phạm Huyền: Nhiều người dân  nói rằng các doanh nghiệp đầu mối, ép người dân phải dùng xăng sinh học. Thực tế câu chuyện này như thế nào, ông có thể giải thích thêm cho người đọc?

Ông Bùi Ngọc Bảo: Việc tổ chức mặt hàng E5 và mặt hàng RON 95 thì ở đây tôi phải nói luôn là xu thế phương tiện giao thông của chúng ta dần dần ở một cấp độ cao cấp hơn. Cái đấy phản ánh thực tế. Rõ ràng, cùng với sự chuyển đổi, chúng ta cần nhìn nhận thị trường xăng dầu một cách dài hạn.

Trước đây chúng ta có xăng RON 83, rồi đến 90, 92, 95, tới đây Petrolimex đang tính toán đến việc nhập xăng 97 về. Bởi những dòng xe cao cấp hơn lại yêu cầu RON 97.

Mục tiêu của doanh nghiệp là đáp ứng được nhu cầu xã hội. Do đó, như anh An nói, ở quận Hoàn Kiếm có thể tỷ lệ xăng 95 rất cao nhưng ngoại thành thì E5 lại cao. Đó không phải là do doanh nghiệp muốn mà là sự lựa chọn phù hợp với túi tiền, với phương tiện của khách hàng.

Quay ngược trở lại, thị trường TP. Hồ Chí Minh có thể lượng xăng 95 tiêu thụ là rất cao. Qua đánh giá khảo sát của chúng tôi, đây cũng chính là giai đoạn khách hàng nhìn nhận, định vị lại sau mỗi lần thay đổi sản phẩm ở một thời điểm nào đó thì sản phẩm của họ phù hợp với loại nào.

Có thể nhiều khách hàng đã thay đổi sau một thời gian sực tỉnh ra rằng xăng của mình đáng lẽ phải sử dụng xăng 95 nhưng lại sử dụng xăng khoáng 92 vốn trước đây người ta đã sử dụng.

Do đó, việc thay đổi ở từng khía cạnh là bình thường chứ không phải bán 95 để bù lỗ cho xăng E5

Nhà báo Phạm Huyền: Vâng, cám ơn ông. Liên quan đến giá cả thì tôi có một câu hỏi dành cho ông Nguyễn Lộc An, cũng là thành viên trong tổ điều hành thị trường giá xăng dầu. Xin ông có thể cho biết, trong thời điểm 1/1/2018, khi đồng loạt xăng RON 92 bị xóa bỏ và trên thị trường chỉ còn hai loại xăng thôi, tại sao liên bộ lại không làm sớm hơn việc công bố giá cơ sở xăng RON 95 giống như xăng RON 92 ngày trước?

Ông Nguyễn Lộc An: Để trả lời câu hỏi này, chúng ta phải đi ngược lại thời gian một chút. Trước đây, mặt hàng xăng có 3 loại là xăng 83, xăng 92, xăng 95. Lúc đó xăng như anh Bảo nói đang chuẩn bị nhập xăng 97 như bây giờ.

Lúc đó trên thị trường chỉ điều hành xăng 83 thôi, còn xăng 92, xăng 95 coi như ta không lưu hành. Sau đó, khi bỏ xăng 83, chuyển sang xăng 92 và vẫn không tính 95 thì trong Nghị định 83 và Thông tư 39 đã quy định rõ. Để tính giá cơ sở mặt hàng xăng dầu để đưa vào lưu thông bán lẻ thì chúng ta chỉ tính mặt hàng tiêu dùng chủ yếu, nhiều người dùng, sản lượng cao.

Ông Nguyễn Lộc An, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương (ảnh: Lê Thanh Hùng)

Trước đây, từ Nghị định 84 cũng đã có tiêu dùng chủ yếu rồi, nên chỉ tính 83 mà 92 và 95 cũng đều không tính. Khi bỏ 83 đi thì còn 92 và 95 cũng không tính. Tại sao phải tính E5, nó cũng không phải là tiêu dùng chủ yếu, mà do Quyết định 53 của Chính phủ. Thí điểm 8 tỉnh, thành phố và Chính phủ yêu cầu tính thử giá của E5 như thế nào. Nó đã tạo độ chênh trong thời điểm đây.

Sau 1/1/2018, kỳ điều hành đầu tiên của năm 2018, sau khi bỏ đi thì xăng E5 RON 92 nó vẫn là 92 chứ không phải chuyển sang 93 hay 94. Mức độ tiêu dùng vẫn nhiều. Từ trước đến nay, từ thời 83 đến giờ, xăng 95 vẫn không được tính. Từ trước đến nay (trước 23/4/2018) chưa bao giờ có một công văn điều hành nào tính giá cơ sở của 95 cả.

Từ đó, liên bộ quyết định mặt hàng xăng E5 RON 92 là mặt hàng tiêu dùng chủ yếu và điều hành mặt hàng đó. Sau đó,  liên bộ cũng có báo cáo Chính phủ và được Chính phủ chấp nhận cho phép, xem xét trong thời điểm quý I để xem mặt hàng nào được dùng nhiều hơn, mặt hàng nào là chủ yếu, là thứ yếu để đưa vào điều hành.

Như anh Bảo đã nói, xe đời mới nhập về nhiều quá, có khả năng chúng ta phải dùng xăng 97 thì liệu chúng ta có phải tính đến xăng 97 luôn không?

Về giám sát thì tôi xin bổ sung ý kiến của anh Bảo. Trong đợt điều hành vừa qua, thực ra cứ bảo các đơn vị tăng giá của 95 do liên bộ không giám sát. Nhưng thực ra liên bộ biết và giám sát mức tăng đấy.

Trong kỳ điều hành 1/1/2018, giá xăng RON 95 E3 trên thế giới tăng khoảng 307 đồng, cộng với kỳ điều hành trước đã bù chi phí bổ trợ cho xăng 95 là 537 đồng. Nên trong kỳ điều hành này, bỏ 537 đồng đi, cộng với 307 đồng, mức tăng khoảng 810 cũng giống như kỳ điều hành vừa rồi.

Nhà báo Phạm Huyền: Nguyện vọng của doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu, các nhà khoa học hay người tiêu dùng đều hướng tới việc làm thế nào để thị trường này trở nên minh bạch. Đồng thời trách nhiệm của doanh nghiệp và các cơ quan quản lý phải thể hiện ra sao để bảo đảm được quyền lợi của người tiêu dùng.

Thưa ông Bảo, là đầu mối có thị phần lớn nhất, ông có tâm tư nào tới các cơ quan Nhà nước ?

Ông Bùi Ngọc Bảo: Trong bất cứ một chính sách nào, đặc biệt với một trong những sản phẩm có tính nhạy cảm như xăng dầu thì rõ ràng cần có một cơ chế chính sách đồng bộ. Nhất là những chính sách về thuế, phí đối với mặt hàng mới.

Đối với mặt hàng xăng sinh học và tới đây có thể xảy ra với mặt hàng bio diesel – diesel sinh học hoặc đối với mặt hàng khác thì trước hết, thuế từ đầu vào, đầu ra, hoàn thuế, tiêu thụ đặc biệt và đặc biệt là những yếu tố liên quan đến môi trường phải đồng nhất để đảm bảo mặt bằng tổ chức kinh doanh minh bạch, dễ kiểm soát và có cơ chế khuyến khích cho người sử dụng, với người sản xuất và tiêu thụ. Đấy là thứ nhất.

Thứ hai, sản phẩm vẫn phải đáp ứng được nhu cầu sử dụng của người tiêu dùng chứ chúng ta không định hình các gói sản phẩm có sẵn đưa ra thị trường chỉ có ngần ấy thôi.

Nên trong thời gian tới, rõ ràng cơ chế quản lý chúng ta vốn đã thành công từ Nghị định 84, đến giờ là Nghị định 83, dần đi vào ổn định và đã xác thực theo cơ chế thị trường rồi, thì cần phải mở tính thị trường ra.

Chính cái đấy sẽ giúp thị trường tự điều chỉnh trên cơ sở cạnh tranh. Ngày hôm nay chúng ta nói có xác định giá RON 95 , tỷ lệ bao nhiêu, bản thân cách đặt vấn đề như thế nó đã hành chính rồi. Bởi xăng 95 mức 3 khác, mức 4 khác. Giá khác nhau.

Vậy nhu cầu thị trường là gì và liệu Nhà nước có chạy nổi theo cách thức như thế không. Rồi tự nhiên doanh nghiệp phát sinh ra RON 97.

Nhà báo Phạm Huyền: Rõ ràng cơ quan quản lý Nhà nước không thể chạy theo doanh nghiệp mãi được và thị trường luôn có nhưng chuyển biến. Ông có thêm ý kiến gì về vấn đề này không ạ?

Ông Bùi Ngọc Bảo: Tôi cho rằng, trước sự thay đổi của những mặt hành Nhà nước quản lý thì người tiêu dùng và các cơ quan phải rất yên tâm rằng lộ trình và chỉ đạo trên cơ sở tính toán và phân tích rất kỹ của Chính phủ cũng như các cơ quan quản lý Nhà nước với mục tiêu chung là hoàn thiện thị trường tốt nhất cho người tiêu dùng.

Do đó, chúng ta cần bình tĩnh chờ đợi những gì diễn biến trên thị trường theo một xu hướng tốt lên thôi chứ không thể theo chiều hướng xấu đi được.

Nhà báo Phạm Huyền: Thưa PGS. Phạm Hữu Tuyến, khi chúng ta thực hiện một cơ chế thị trường đầy đủ, có nghĩa là giá xăng dầu không phải qua liên bộ Công thương – Tài chính ra quyết định giá trần nữa mà doanh nghiệp hoàn toàn có thể định giá,  ông có tin vào sự minh bạch của thị trường cũng như là tin tưởng vào chất lượng và giá cả trên thị trường không? Cũng là một người tiêu dùng, ông mong muốn trong thời gian tới thị trường xăng dầu sẽ như thế nào?

PGS. Phạm Hữu Tuyến: Theo ý kiến cá nhân của tôi, dưới sự quản lý chặt chẽ về mặt giá thành, cũng như giám sát về chất lượng xăng dầu trên thị trường thì trong thời gian tới, cụ thể là xăng sinh học  E5 RON 92, rõ ràng trong thời gian đầu để thay đổi thói quen từ sử dụng xăng khoáng sang xăng E5 RON 92 thì cần một khoảng thời gian để người tiêu dùng thích nghi dần với xăng E5 RON 92.

PGS Phạm Hữu Tuyến, Đại học Bách khoa (ảnh: Lê Thanh Hùng)

Thực tế, nếu nói xăng E5 RON 92 là nhiên liệu mới như một số phương tiện thông tin đang  đề cập thì tôi nghĩ xăng E5 RON 92 không phải là nhiên liệu mới ở Việt Nam và càng không mới ở trên thế giới. Vì ở Việt Nam chúng ta cũng dùng thí điểm tử khá lâu rồi, dùng khá phổ biến ở một số tỉnh thành từ năm 2015. Qua mấy năm sử dụng, có thể nói bây giờ chúng ta cũng đánh giá được phần nào chất lượng và tác động của xăng E5 đến phương tiện.

Tôi nghĩ, trong một thời gian nữa, bên cạnh sự hỗ trợ về giá để khuyến khích việc sử dụng xăng xăng E5 RON 92 thì tôi nghĩ xăng E5 RON 92 sẽ được người tiêu dùng sử dụng rộng rãi và phổ biến.

Thêm nữa, tôi nghĩ để người sử dụng yên tâm tin dùng hơn thì  các phương tiện thông tin cũng nên thông tin một cách đúng đắn, chính xác hơn về lợi ích của việc sử dụng xăng sinh học E5 RON 92 về kỹ thuật, môi trường cũng như về mặt xã hội cộng đồng để phát triển những nguồn nguyên liệu có cồn ethanol, vốn là nguyên liệu phối trộn xăng sinh học. Đấy cũng là những điểm mạnh của Việt Nam.

Khi người tiêu dùng đã hiểu rõ lợi ích của việc sử dụng xăng sinh học thì tôi nghĩ người tiêu dùng sẽ chung tay trong việc sử dụng các loại nhiên liệu thân thiện với môi trường. Từ đó, bảo đảm vấn đề an ninh năng lượng cũng như phát huy các thế mạnh về những sản phẩm   nông nghiệp của Việt Nam.

Nhà báo Phạm Huyền: Thưa quý vị các bạn, nếu nhìn lại khoảng 9, 10 năm trước, chúng ta cũng đã từng chứng kiến những đợt tăng giá xăng dầu rất mạnh. Có lúc, một mặt hàng xăng có thể tăng tới 4000 hoặc 4500 đồng/lít. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, khi áp dụng Nghị định 83 thì giá xăng dầu đã điều chỉnh hết sức nhịp nhàng. 15 ngày liên bộ Công thương – Tài chính công bố giá cơ sở và các doanh nghiệp tham chiếu để điều chỉnh giá của mình.

Theo đấy, hầu hết các biên độ tăng đã giảm đi rất nhiều, cao nhất cũng chỉ khoảng 600 – 700 đồng và thông thường tăng quanh khoảng 200 – 300 đồng/lít.

Với một cơ chế điều hành như vậy thì giá ở Việt Nam đã minh bạch hơn rất nhiều nhưng không thể phủ nhận được rằng, trên thị trường vẫn còn nhiều băn khoăn của người tiêu dùng.

Hy vọng rằng với những quyết sách lớn của Chính phủ cũng như sự tiên phong đầu từ của doanh nghiệp đầu mối thì thị trường xăng dầu Việt Nam sẽ ngày càng đa dạng phong phú hơn. Đặc biệt sẽ sạch hơn, thân thiện với môi trường hơn. Đương nhiên sẽ luôn luôn minh bạch.

Chương trình Bàn tròn trực tuyến của báo điện tử VietNamNet xin được phép khép lại tại đây. Tôi xin trân trọng cám ơn 3 vị khách mời đã nhiệt tình tham gia chương trình. Cám ơn quý vị bạn đọc đã lắng nghe theo dõi. Chào tạm biệt và hẹn gặp lại.

VietNamNet

Thực hiện: Phạm Huyền

Video: Đức Yên, Huy Phúc, Bạt Tuấn, Xuân Quý

Đồ họa: Diễm Anh

Email: bantrontructuyen@vietnamnet.vn

Kỹ sư Lê Văn Tạch: Nhiều xe không phù hợp với xăng E5, chạy tốt nhất khi dùng RON 95

Kỹ sư Lê Văn Tạch cho biết, người dùng không sử dụng đúng loại xăng được khuyến cáo, xăng có chất lượng thấp hơn so với nhà sản xuất thiết kế sẽ khiến động cơ của xe hoạt động không hết công suất.

Khai tử RON 95: Xăng E5 ra sao mà ép dân dùng

Trong bối cảnh xăng RON 92 mới bị khai tử không lâu, thì việc đề xuất dừng bán RON 95 cần phải được cân nhắc kỹ càng.

Giá xăng dầu đồng loạt tăng mạnh từ 15h chiều nay

Trong kỳ điều chỉnh giá xăng dầu ngày 8/5, Liên Bộ Công Thương - Tài chính đã quyết định tăng mạnh giá xăng dầu.  

Khai tử xăng RON 95, chỉ bán xăng sinh học: Không nước nào làm thế

Ông Nguyễn Tiến Thỏa phản biện, không thể khai tử xăng RON 95 và chỉ bán xăng sinh học khi chất lượng sản phẩm và niềm tin có vấn đề. Mời bạn đọc xem thêm bản text chương trình Góc nhìn thẳng về vấn đề này.

Không thể xóa sổ xăng khoáng khi niềm tin bỏ ngỏ

Ông Nguyễn Tiến Thỏa, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá phản biện việc muốn bán ngay toàn thị trường chỉ xăng sinh học, xóa sổ xăng khoáng RON 95 là không thể.