- Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình xác nhận, hiện các nước ASEAN đang trao đổi về việc ASEAN ra một tuyên bố, trong đó thể hiện lập trường chung về vấn đề Biển Đông sau hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-TQ. Cấp tuyên bố này là dạng "Tuyên bố báo chí".

Hôm nay, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình đã trả lời thông tin liên quan đến "Tuyên bố báo chí" của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN sau hội nghị với TQ.

Ông cho biết, các nước ASEAN đã đồng thuận nhất trí về nội dung "Tuyên bố báo chí" của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN, thể hiện những đánh giá của ASEAN về kết quả tích cực của hội nghị và các vấn đề quan trọng được trao đổi tại Hội nghị, trong đó có lập trường chung của các nước ASEAN về vấn đề Biển Đông.

"Các nước ASEAN cũng nhất trí một trong các hình thức công bố Tuyên bố này là Bộ trưởng Ngoại giao Singapore, hiện là nước điều phối quan hệ ASEAN-TQ, sẽ sử dụng khi họp báo chung với Bộ trưởng Ngoại giao TQ sau hội nghị. Hiện các nước ASEAN đang trao đổi về việc công bố Tuyên bố báo chí này”, ông Hải Bình cho biết.

{keywords}
Hội nghị đặc biệt giữa ASEAN và TQ

Đề cập đến hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN – TQ, người phát ngôn cho hay, hội nghị được tổ chức xuất phát từ yêu cầu của ASEAN muốn trao đổi với TQ về tình hình Biển Đông thời gian qua và trao đổi về quan hệ ASEAN – TQ, nhất là chuẩn bị cho hội nghị Cấp cao kỷ niệm 25 năm quan hệ ASEAN – TQ, dự kiến vào tháng 9/2016 tại Lào.

"Trên tinh thần hữu nghị, thẳng thắn và xây dựng về các vấn đề cùng quan tâm, hội nghị đã đạt kết quả tích cực, giúp tăng cường hiểu biết và tin cậy giữa ASEAN và TQ, thúc đẩy hợp tác và các nỗ lực xử lý những thách thức chung", theo người phát ngôn.

Theo đó, về quan hệ ASEAN – TQ, hai bên đã nhất trí về phương hướng và nhiều biện pháp làm sâu sắc hơn quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN – TQ, nhất là trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư, kếtnối, giáo dục và giao lưu nhân dân; nhấn mạnh tầm quan trọng của các hoạt động kỷ niệm 25 năm quan hệ, nhất là Cấp cao kỷ niệm; sơ bộ thống nhất về công tác chuẩn bị cho Cấp cao kỷ niệm (dự kiến sẽ thông qua Tuyên bố chung của Cấp cao kỷ niệm và Tuyên bố chung ASEAN – TQ về hợp tác tăng cường năng lực sản xuất).

Lập đường dây nóng về Biển Đông

Đối với vấn đề Biển Đông, hai bên đã trao đổi thẳng thắn về tình hình và các biện pháp xử lý.

Các nước ASEAN đã trực tiếp nêu quan ngại về những diễn biến phức tạp thời gian qua, làm gia tăng căng thẳng, xói mòn lòng tin, nếu không xử lý thoả đáng có thể xảy ra sự cố, ảnh hưởng tới hoà bình, ổn định và an ninh khu vực.

ASEAN đã khẳng định lập trường chung và các nguyên tắc của ASEAN, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hoà bình, ổn định, an ninh an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông, giải quyết hoà bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, tôn trọng đầy đủ các tiến trình pháp lý và ngoại giao, không sử dụng và đe doạ sử dụng vũ lực, kiềm chế, thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và sớm thông qua COC.

Hai bên cũng thống nhất sẽ hoàn tất công tác chuẩn bị để sớm triển khai đường dây nóng giữa các quan chức ngoại giao ASEAN – TQ về các sự cố trên biển và ra Tuyên bố ASEAN – TQ về thực hiện Bộ quy tắc để tránh va chạm bất ngờ trên biển ở Biển Đông trong dịp Cấp cao kỷ niệm.

Vừa qua, trong hội nghị với người đồng cấp TQ vừa diễn ra ở thành phố Côn Minh, các ngoại trưởng ASEAN đã ra một văn kiện được phía Malaysia gọi là "Tuyên bố chung" với quan điểm mạnh mẽ nêu những quan ngại về căng thẳng đang gia tăng ở Biển Đông. 

Tuy nhiên, chỉ vài giờ sau đó, Ban Thư ký ASEAN đã quyết định rút lại tuyên bố này mà không đưa ra lời giải thích nào.

Malaysia giải thích văn kiện được rút lại để "chỉnh sửa khẩn cấp" thì Indonesia lại nói rằng có sự nhầm lẫn, văn bản này không phải là "Tuyên bố chung của ASEAN" sau hội nghị. Ban Thư ký ASEAN ở Jakarta cũng nói rằng không có tuyên bố chính thức được đưa ra sau cuộc họp.

Truyền thông quốc tế đưa tin bình luận hành động "rút lại" Tuyên bố chung của ASEAN trong đó có vấn đề Biển Đông là do áp lực từ Bắc Kinh và việc này như thất bại của hội nghị ASEAN .

Linh Thư