Ngày 27/8, theo thông cáo từ Bộ Y tế, mạng xã hội gần đây đăng tải một số nội dung thông tin về việc Bộ trưởng Y tế đưa ra ý kiến, đề nghị thí điểm “xử phạt người độc thân”. Tuy nhiên, Bộ Y tế khẳng định đây là thông tin "bịa đặt, sai sự thật, gây hiểu lầm, hoang mang trong dư luận". 

Giải thích cụ thể về vấn đề này, Bộ Y tế cho biết ngày 13/8, Bộ trưởng Y tế đã có Công văn số 4737/BYT-VPB1 về việc trả lời kiến nghị của cử tri TPHCM trước Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, trong đó có nội dung cử tri đề nghị "có biện pháp cụ thể để nâng tỷ lệ sinh ở các vùng đô thị…".

Nội dung văn bản cho biết nhằm duy trì vững chắc mức sinh thay thế, đảm bảo tốc độ gia tăng dân số và duy trì cơ cấu dân số trong độ tuổi lao động hợp lý góp phần vào sự phát triển dân số bền vững, ngày 28/4/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 588/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình Điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030.

Trong đó, những địa phương đã đạt mức sinh thay thế và có mức sinh thấp cần tập trung ưu tiên thực hiện ngay các nhiệm vụ, giải pháp nhằm vận động, hỗ trợ, khuyến khích người dân sinh đủ 2 con… Bộ Y tế khẳng định: "Không có nội dung xử phạt người độc thân".  

Mức sinh ở thành thị đã xuống thấp hơn mức sinh thay thế trong khoảng 20 năm qua. Nguồn số liệu: Tổng cục Thống kê

Thực tế, trong văn bản của Chính phủ nêu rõ tại những địa phương đã đạt mức sinh thay thế và có mức sinh thấp, cần tập trung ưu tiên thực hiện ngay các nhiệm vụ, giải pháp nhằm vận động, hỗ trợ, khuyến khích người dân sinh đủ 2 con.

Cụ thể, điều chỉnh, hoàn thiện các chính sách hỗ trợ, khuyến khích sinh đủ 2 con như bãi bỏ các quy định của các tổ chức, cơ quan, đơn vị, cộng đồng liên quan đến mục tiêu giảm sinh, tiêu chí giảm sinh con thứ 3 trở lên.

Đồng thời, sửa đổi, bổ sung các chính sách hỗ trợ, khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con trên cơ sở phân tích, đánh giá tác động của các chính sách về lao động, việc làm, nhà ở; phúc lợi xã hội; giáo dục; y tế;... đến việc sinh ít con. Chính quyền địa phương nghiên cứu, ban hành các biện pháp hỗ trợ các cặp vợ chồng sinh đủ hai con. Một số nội dung hỗ trợ, khuyến khích cần thí điểm cũng được đưa ra như hỗ trợ, khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ hai con mua nhà ở xã hội, thuê nhà ở; ưu tiên vào các trường công lập, hỗ trợ chi phí giáo dục trẻ em...

Việt Nam đạt mức sinh thay thế từ năm 2006, tuy nhiên "chưa thực sự bền vững", xuất hiện xu thế mức sinh thấp. Năm 2023, tổng tỷ suất sinh (TFR) ở Việt Nam là 1,96 con/phụ nữ, mức giảm thấp nhất và được dự báo sẽ tiếp tục giảm trong các năm tiếp theo.

"Xu hướng mức sinh thấp và xuống rất thấp tập trung ở một số đô thị", Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết trong văn bản trả lời kiến nghị của cử tri TPHCM.

Theo bà Lan, 21/63 tỉnh, thành có mức sinh thấp, chiếm gần 40% dân số cả nước; hầu hết nằm ở vùng kinh tế trọng điểm khu vực phía Nam, đô thị hóa cao, tăng trưởng kinh tế nhanh. Đông Nam bộ là vùng có thu nhập bình quân đầu người cao nhất Việt Nam nhưng lại có mức sinh thấp nhất cả nước, bình quân mỗi phụ nữ sinh 1,47 con. Riêng tại TPHCM, nơi gửi ý kiến kiến nghị, TFR năm 2023 là 1,32 con/phụ nữ, thấp nhất Việt Nam.

“Mức sinh thấp kéo dài sẽ để lại nhiều hệ lụy như già hóa dân số nhanh, thiếu hụt lao động, ảnh hưởng đến an sinh xã hội”, người đứng đầu ngành y tế nhận định.