Việt Nam đang được coi là một trong số các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Theo dự báo của Liên hợp quốc đến năm 2030, tỷ lệ dân số trên 65 tuổi của Việt Nam sẽ vào khoảng 12,9% và năm 2050 là 23%. 

{keywords}
Chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển đất nước.

Công tác chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi ở nước ta hiện nay vẫn còn nhiều thách thức. Trong tổng số hơn 11,9 triệu người cao tuổi hiện nay còn một bộ phận không nhỏ có cuộc sống khó khăn do không có tích lũy cho tuổi già; một bộ phận vẫn phải tự mưu sinh kiếm sống; một số chưa được tư vấn chăm sóc sức khỏe; một số ít chưa được người thân quan tâm; một số người cô đơn, không nơi nương tựa. Đặc biệt, người cao tuổi có ít cơ hội được tập huấn, đào tạo nghề; gặp khó khăn trong việc vay vốn để phát triển sản xuất - kinh doanh vươn lên thoát nghèo.

Việc tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, chất lượng chăm sóc sức khỏe, khả năng chi trả của người cao tuổi cho các dịch vụ chăm sóc sức khỏe còn nhiều hạn chế. Mặc dù tỷ lệ người cao tuổi ngày càng tăng nhưng mạng lưới y tế cho người cao tuổi vẫn chưa được phát triển, nhân viên y tế phục vụ tại cộng đồng còn thiếu; kỹ năng phát hiện, điều trị và chăm sóc người cao tuổi còn hạn chế.

Phó Vụ trưởng Vụ Truyền thông- Giáo dục (Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình) Mai Xuân Phương cho rẳng hệ thống an sinh xã hội hiện nay của nước ta chủ yếu là dành cho trẻ em nhưng trẻ em thì càng ngày càng ít, số lượng người cao tuổi lại gia tăng nhanh chóng. Đơn cử như trong việc chăm sóc sức khỏe, trẻ em có rất nhiều bệnh viện nhi nhưng cả nước chỉ có mỗi một Bệnh viện Lão khoa Trung ương, chưa có bệnh viện lão khoa khu vực.

Tính đến cuối năm 2016, cả nước chỉ có 50 Khoa Lão khoa tại các bệnh viện tỉnh và trung ương; 302 phòng khám lão khoa trong tổng số hơn 800 bệnh viện trong cả nước. Hệ thống bệnh viện và khoa lão ít, không được trải rộng khiến người cao tuổi khó tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe hoặc mất thời gian chờ đợi để được khám, chữa bệnh. Tình trạng đa bệnh tật ở người cao tuổi gia tăng nhanh chóng, đòi hỏi các nhân viên y tế phải được đào tạo và đào tạo lại về những bệnh lý hay gặp ở người già (đau mạn tính, suy giảm chức năng, bệnh lý tâm thần, bệnh tim mạch, đái tháo đường…).

Với xu hướng gia đình có ít con, các gia đình phải thuê dịch vụ chăm sóc người cao tuổi tại nhà và bệnh viện nhưng hiện nay mạng lưới nhân viên chăm sóc có chất lượng chưa được phát triển. Các gia đình phải thuê những người chăm sóc không được đào tạo, chất lượng thấp, chi phí cao. Bên cạnh đó, chi phí trung bình để chăm sóc sức khỏe cho một người cao tuổi rất cao, trong khi thu nhập trung bình của người cao tuổi thấp hoặc không có, điều này dẫn đến gánh nặng lớn về nguồn lực chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi.

Việc tạo môi trường thân thiện nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động thể chất và xã hội của người cao tuổi cũng chưa được đảm bảo như: nhiều đơn vị (đặc biệt là các doanh nghiệp tư nhân) chưa thực hiện quy định “giảm giá vé khi tham gia giao thông công cộng, tham gia các hoạt động văn hóa, sự kiện thể thao và để đi đến các địa điểm công cộng” cho người cao tuổi theo Luật Người cao tuổi; vấn đề già hóa dân số không được lồng ghép một cách có hệ thống trong chương trình nông thôn mới, dù thực tế có tới 65% người cao tuổi đang sống ở khu vực nông thôn…

Trong thực tế, tuổi thọ của người Việt Nam đã tăng lên nhưng tuổi thọ khỏe mạnh vẫn thấp, vì vậy chính sách để người cao tuổi sống khỏe và sống tốt đang là vấn đề cần được quan tâm.

Bên cạnh việc nâng cao mức hỗ trợ tối thiểu, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh nhân ngày Quốc tế người cao tuổi,  cần tăng cường công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi dựa vào cộng đồng như dịch vụ chăm sóc sức khỏe, tập trung vào quản lý bệnh mãn tính của người cao tuổi, nâng cao vai trò của bác sỹ gia đình; hướng dẫn, hỗ trợ thay đổi lối sống và phòng bệnh, thúc đẩy già hóa khỏe mạnh và năng động; khuyến khích sự tham gia của lĩnh vực tư nhân, các tổ chức và cộng đồng xã hội phối hợp đầu tư trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi...

Hằng Trần