Sáng 20/3, phát biểu tại phiên chất vấn Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đại biểu Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) cho rằng, dù đã triển khai nhiều quy định, nhưng thực tế vẫn còn cán bộ, thẩm phán vi phạm pháp luật.
Theo báo cáo của TAND Tối cao, từ năm 2021 đến nay có 106 trường hợp cán bộ, công chức ngành tòa án đã bị xử lý kỷ luật, trong đó có 7 trường hợp tham nhũng, tiêu cực.
Ông Tạo đề nghị Chánh án Nguyễn Hòa Bình làm rõ những giải pháp căn cơ về đấu tranh, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực trong ngành.
Trả lời câu hỏi trên, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình nêu rõ quan điểm của ngành tòa án là xử lý nghiêm cán bộ, thẩm phán vi phạm, không có vùng cấm, không bao che.
Ông Nguyễn Hòa Bình cho biết, ngành Tòa án đã tăng cường thanh tra, kiểm tra, giáo dục đạo đức công vụ cho thẩm phán. TAND Tối cao cũng ban hành bộ quy tắc đạo đức thẩm phán, đã được giảng dạy trong trường đại học của hệ thống tòa án.
“Những trường hợp phát hiện vi phạm, chúng tôi chủ động chuyển cho cơ quan thanh tra, điều tra để xử lý, không bao che”, ông Bình nhấn mạnh.
Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đắk Lắk) cho hay, báo cáo xét xử vụ án hình sự cho thấy có việc xét xử sai tội danh, áp dụng không đúng hình phạt, tình tiết tăng nặng dẫn tới tuyên không đúng khung hình phạt hoặc quá nhẹ. Bà đề nghị làm rõ “đây là nguyên nhân chủ quan hay cố ý?”.
Theo ông Nguyễn Hòa Bình, thực trạng trên có lỗi chủ quan, nhưng tỷ lệ án hủy, sửa chỉ dưới 1,5%, đảm bảo theo yêu cầu của Quốc hội.
“Nếu lỗi nghiêm trọng thì thẩm phán bị kỷ luật. Còn nếu lỗi không nghiêm trọng sẽ bị dừng xét xử, không tái bổ nhiệm, không xếp loại thi đua.
Các thẩm phán rất lo lắng về không được tái bổ nhiệm. Phấn đấu cả đời được thẩm phán nhưng tỷ lệ hủy sửa cao hơn yêu cầu Quốc hội, Quy định 120 của TAND Tối cao sẽ không tái bổ nhiệm”, Chánh án TAND Tối cao khẳng định.
Nêu câu hỏi chất vấn, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (đoàn Khánh Hòa) cho biết, cách đây 2-3 năm, ông nhận được phản ánh của luật sư khi nghiên cứu hồ sơ tại tòa thì thấy một biên bản họp 3 ngành, gồm tòa án, kiểm sát, điều tra.
“Hiện nay có còn hiện tượng 3 ngành họp với nhau nữa không. Tại sao phải họp bàn thống nhất với nhau. Việc họp như vậy có bảo đảm tính độc lập xét xử của thẩm phán và tòa án không. Việc họp 3 ngành như vậy có ảnh hưởng tới quyền lợi của bị can, bị cáo trong các quan hệ tố tụng không?”, đại biểu đoàn Khánh Hòa nêu câu hỏi.
Trả lời câu hỏi trên, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, đối với những vụ án lớn, phức tạp thì các cơ quan tiến hành tố tụng họp nhưng không ảnh hưởng đến tính độc lập của tòa án.
Theo ông Nguyễn Hòa Bình, việc họp để bàn giao tài liệu, thống nhất với nhau về lộ trình xét xử, đưa vụ án ra xét xử cho đúng người, đúng pháp luật, chứ không phải bàn với nhau về tội danh, mức phạt, mức án.
Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, tất cả các vụ án lớn các cơ quan tố tụng phải ngồi với nhau. Cụ thể như việc chuyển từ công an sang viện kiểm sát các cơ quan cũng phải ngồi với nhau để bàn hồ sơ. Từ viện kiểm sát sang tòa án phải bàn với nhau về hồ sơ.