Hiện nhiều địa phương trong vùng đã, đang và sẽ xây dựng các nhà máy điện chạy khí thiên nhiên, điện gió và điện mặt trời, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của vùng và cả nước.

Theo quy hoạch quốc gia, đến năm 2030, Đồng bằng sông Cửu Long sẽ trở thành một trong những trung tâm năng lượng sạch của quốc gia. 

Theo đó, Đồng bằng sông Cửu Long có khí hậu gió mùa, nóng và ẩm với 2 mùa rõ rệt. Mỗi năm, vùng đồng bằng này nhận trung bình 2.200 - 2.500 giờ nắng, với năng lượng bức xạ mặt trời trung bình ngày 4,3 - 4,9 kWh/m2. Tiềm năng khai thác năng lượng ánh sáng rõ ràng rất lớn. Ước tính cứ 1m2 lắp đặt các tấm pin mặt trời có thể thu 5 kWh điện mỗi ngày. Nguồn chiếu sáng này rất ổn định, với hơn 90% số ngày trong năm đều nhận được ánh sáng mặt trời đủ mạnh để vận hành các tấm thu năng lượng mặt trời.

{keywords}
Cánh đồng điện gió ở Sóc Trăng

Đồng bằng sông Cửu Long còn là khu vực bán đảo thấp và phẳng, có đường bờ biển và các hải đảo có tổng chiều dài xấp xỉ 700 km, vùng đặc quyền kinh tế biển rộng đến 360.000 km2, rộng gấp 10 lần diện tích đất liền nội địa. Với thuận lợi về địa hình và điều kiện gió biển ven bờ mạnh khoảng 5,5 - 6 m/giây ở độ cao 80 m (chiều cao các cột điện gió hiện đã lắp đặt ở Bạc Liêu), tiềm năng khai thác năng lượng gió ven bờ biển có thể đạt từ 1.200 - 1.500 MW. Chưa kể năng lượng sóng biển, năng lượng thủy triều, năng lượng sinh khối đều rất dồi dào ở Đồng bằng sông Cửu Long mà địa phương chưa có điều kiện đầu tư khai thác.

Đặc biệt, Đồng bằng sông Cửu Long có tiềm năng điện sinh khối nhờ phụ phẩm nông nghiệp dồi dào như rơm rạ, cám, trấu, bã mía, phân gia súc... Thống kê của Viện năng lượng cho biết, khả năng thu gom phụ phẩm nông nghiệp của vùng Đồng bằng Sông Cửu Long vào khoảng trên 23 triệu tấn/năm, trong đó có khoảng trên 3,8 triệu tấn trấu, gần 17 triệu tấn rơm rạ, hơn 372.000 tấn bắp; gần 1,4 triệu tấn bã mía… Nguồn nguyên liệu khổng lồ này hoàn toàn đáp ứng được nhu cầu sản xuất điện sinh khối.

Theo TS. Nguyễn Thăng Long, Điều phối viên dự án Hỗ trợ mở rộng quy mô điện gió tại Việt Nam tính toán: Nguồn năng lượng gió ở nước ta có thể đạt công suất lắp đặt 24 GW/năm, nguồn năng lượng mặt trời lên tới 130 GW/năm. Sản xuất điện nhiệt có công suất tương đối nhỏ nhưng hoàn toàn có thể đáp ứng nhu cầu dân sinh.

“Công nghệ năng lượng tái tạo giờ không đắt đỏ như trước, việc chuyển giao công nghệ giữa các nước tạo điều kiện để Việt Nam, trong đó có ĐBSCL có thể tiếp cận được với các công nghệ tiên tiến trên thế giới để thực hiện lộ trình sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo. Do đó, về mặt kỹ thuật, chúng ta hoàn toàn có thể tiến tới sử dụng 100% năng lượng tái tạo”, ông Long nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, PGS. TS Lê Anh Tuấn khẳng định: Con đường phát triển năng lượng tái tạo từ các nguồn điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối, điện thủy triều, điện sóng biển, điện địa nhiệt là phương án “không hối tiếc”, bởi nó ổn định lâu dài, không phụ thuộc vào nguồn cung nhiên liệu từ nước ngoài, rất ít gây ô nhiễm và đặc biệt là giá thành sẽ rẻ dần. Đây là lựa chọn phù hợp với giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu dựa vào điều kiện sinh thái ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Các chuyên gia nhận định, Đồng bằng sông Cửu Long nên phát triển năng lượng tái tạo vì đây là những thế mạnh sẵn có của vùng. Đồng bằng sông Cửu Long cần tập trung sử dụng năng lượng tái tạo trong 2 lĩnh vực nông nghiệp và thủy sản. Quá trình sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản nếu được áp dụng các mô hình tái tạo năng lượng sẽ giảm thiểu rất lớn các tác động tiêu cực lên môi trường, đặc biệt là tận dụng được các phế phụ phẩm rơm, rạ, phân chuồng, bùn ao nuôi...

Bên cạnh đó, ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, giảm thiểu phát thải khí nhà kính chắc chắn sẽ được sự ủng hộ của cộng đồng thế giới, tăng uy tín Chính phủ và dễ dàng tiếp cận những định chế tài chính quốc tế với nhiều ưu đãi, hỗ trợ.

Nguyễn Hằng