Theo đánh giá của Liên minh Hợp tác xã (HTX) tỉnh Đắk Lắk, thời gian qua, kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh có nhiều chuyển biến tích cực. Đến tháng 9/2023, toàn tỉnh có 746 HTX, 5 liên hiệp HTX và 403 tổ hợp tác.
Cơ quan chức năng đã hỗ trợ xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường cho 68 HTX; hỗ trợ máy móc thiết bị tiên tiến, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất cho 10 HTX; tổ chức nhiều lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về sản xuất kinh doanh, khởi nghiệp sáng tạo cho các thành viên HTX…
Các sở, ngành, địa phương đã triển khai hiệu quả những chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, HTX. Nhờ đó, nhiều HTX đã mạnh dạn thay đổi tư duy để sản xuất kinh doanh hiệu quả, nâng cao thu nhập cho các thành viên.
Điển hình như HTX Sản xuất và dịch vụ nông ngư nghiệp Thái Hải (buôn Tung 1, xã Buôn Triết, huyện Lắk) thành lập năm 2012. Ban đầu, HTX chỉ có 21 thành viên là những nông dân trồng lúa theo kiểu tự phát. Đến nay, HTX đã thu hút 108 thành viên chính thức, sản xuất 80 ha lúa giống Đài thơm, RVT. Đơn vị liên kết với doanh nghiệp để cung ứng phân bón với giá gốc, đến mùa thu hoạch mới trả tiền. Ngoài ra, HTX cũng sản xuất 200 ha lúa thương phẩm và 40 ha lúa theo tiêu chuẩn VietGAP.
Theo ông Nguyễn Ngọc Côn, Giám đốc HTX, hiệu quả mà HTX mang lại cho người dân cũng như các thành viên không chỉ là về kinh tế với thu nhập gần 80 triệu đồng/ha đất lúa mà còn là sự thay đổi tư duy làm kinh tế từ kiểu “mạnh ai người làm” đến liên kết sản xuất theo quy mô hàng hóa nhằm giảm rủi ro và nâng cao thu nhập.
Tương tự, HTX Nông nghiệp dịch vụ Công bằng Ea Tu (xã Ea Tu, Thành phố Buôn Ma Thuột) được thành lập năm 2015 (tiền thân là tổ HTX sản xuất cà phê bền vững của Công ty TNHH Dakman Việt Nam), hiện HTX đang liên kết với gần 350 hộ dân trồng cà phê trên địa bàn xã Ea Tu, với tổng diện tích hơn 320 ha.
Ngay từ khi mới thành lập, HTX đã tổ chức cho các xã viên, nông dân địa phương thay đổi tập quán canh tác, sản xuất sản phẩm đạt các tiêu chuẩn, chứng nhận quốc tế, dán tem truy xuất nguồn gốc… để có thể bán sản phẩm với giá cao hơn. Đồng thời liên kết với các doanh nghiệp xuất khẩu để từng bước hình thành chuỗi giá trị, xây dựng thương hiệu cho vùng cà phê tại xã Ea Tu.
Hiện nay, HTX tổ chức sản xuất theo quy trình từ chăm sóc đến thu hái, sơ chế, chế biến cà phê bột, cà phê hòa tan… đạt chứng nhận FLO cho bà con nông dân và được Công ty TNHH Dakman Việt Nam tiêu thụ phần lớn sản phẩm cà phê nhân, với giá ổn định và cao hơn so với thị trường từ 2 – 2,5 triệu đồng/tấn; lợi nhuận bình quân mỗi xã viên tăng từ 10 – 15 triệu đồng/năm so với những hộ không tham gia và HTX.
Thông qua hoạt động liên kết, xúc tiến thương mại, các sản phẩm của HTX Nông nghiệp dịch vụ Công bằng Ea Tu đã được nhiều khách hàng trong nước và trên thế giới biết đến và đặt mua.
Tuy nhiên, bên cạnh những HTX kinh doanh hiệu quả thì vẫn còn nhiều HTX trong tình trạng khó khăn, năng lực nội tại còn yếu, cơ sở vật chất nghèo nàn, trình độ công nghệ lạc hậu. Số lượng các HTX tiếp cận các chính sách của nhà nước còn ít, đặc biệt là chính sách hỗ trợ tín dụng, giao đất, cho thuê đất…
Để kinh tế hợp tác của tỉnh tiếp tục phát triển, UBND tỉnh cũng đã ban hành Kế hoạch số 121/KH-UBND về phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã năm 2024. Theo đó, mục tiêu cụ thể năm 2024 là thành lập mới 60 HTX, trong đó có 50 HTX nông nghiệp và 10 HTX phi nông nghiệp, 1 Liên hiệp HTX và 30 Tổ hợp tác; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao trong lĩnh vực nông nghiệp, phấn đấu đến cuối năm 2024 có khoảng 145 HTX nông nghiệp có ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất và tiêu thụ nông sản; tăng cường liên kết theo chuỗi giá trị giữa doanh nghiệp và hợp tác xã, phấn đấu có khoảng 265 HTX nông nghiệp liên kết với doanh nghiệp theo chuỗi giá trị.
Các giải pháp để thực hiện mục tiêu này gồm tiếp tục tuyên truyền, nâng cao nhận thức, hoàn thiện thể chế, chính sách tạo môi trường thuận lợi cho khu vực kinh tế tập thể, HTX phát triển. Đồng thời, đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các tổ chức kinh tế tập thể.
Ông Huỳnh Bài, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Đắk Lắk cho biết, trong thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh sẽ tiếp tục tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh tích cực đánh giá lại thực trạng, khó khăn của HTX để có những chính sách phù hợp, tháo gỡ vướng mắc cho HTX phát triển bền vững.