Ngày 12 tháng 3 năm 2021, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 31/NQ-CP về việc phê duyệt Hiệp định Thương mại tự do giữa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai-len (UKVFTA). Hiệp định UKVFTA chính thức có hiệu lực từ ngày 01 tháng 5 năm 2021, được kỳ vọng sẽ tạo thêm nhiều cơ hội mới trong quan hệ thương mại, đầu tư giữa hai nước trong thời gian tới.

Anh hiện là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam tại khu vực châu Âu, do đó khi UKVFTA có hiệu lực sẽ mang lại nhiều lợi ích cho Việt Nam. Đặc biệt, dư địa tăng trưởng thương mại của cả hai nước còn rất lớn bởi hiện nay kim ngạch xuất khẩu của mỗi nước đều mới chiếm dưới 1% trong tổng kim ngạch nhập khẩu của nước còn lại. 

Tham gia UKVFTA, các doanh nghiệp, chuỗi cung ứng và người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi từ chính sách giảm thuế đối với các sản phẩm nhập khẩu vào Anh như quần áo, giày dép - vốn là mặt hàng xuất khẩu có thế mạnh của Việt Nam. Theo cam kết của UKVFTA, nhiều mặt hàng của Việt Nam được miễn thuế nhập khẩu không hạn ngạch hoặc có hạn ngạch, ngay lập tức hay theo lộ trình, khi xuất khẩu sang Anh như: cà phê, trái cây, túi xách, va ly, giày dép, hàng dệt may, thủy sản... Ở chiều ngược lại, rất nhiều hàng hóa của Anh cũng sẽ được miễn thuế nhập khẩu khi xuất vào Việt Nam.

Để hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tận dụng các ưu đãi từ UKVFTA cũng như chủ động bảo vệ sản xuất trong nước trong quá trình thực thi Hiệp định, Bộ Công Thương đang triển khai nội luật hóa các quy định của UKFTA như hướng dẫn chi tiết về quy tắc xuất xứ và lĩnh vực phòng vệ thương mại (PVTM).

Nội dung về PVTM được quy định trong Hiệp định UKVFTA có nhiều điểm tương tự như trong Hiệp định Thương mại tự do giữa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Liên minh châu Âu (Hiệp định EVFTA). Trong đó, nội dung về biện PVTM được quy định bao gồm các biện pháp nhằm bảo vệ ngành sản xuất trong nước của các Bên trong trường hợp có hành vi cạnh tranh không lành mạnh (phá giá/trợ cấp) hoặc do thực hiện nghĩa vụ tại Hiệp định khiến hàng hóa nhập khẩu gia tăng đột biến, dẫn đến thiệt hại cho ngành sản xuất trong nước.        

Để hoàn thiện khung pháp lý nhằm thực thi các biện pháp PVTM theo quy định của Hiệp định UKVFTA, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư số 14/2021/TT-BCT ngày 29 tháng 10 năm 2021 hướng dẫn thực hiện Hiệp định Thương mại tự do giữa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai-len về phòng vệ thương mại, có hiệu lực từ ngày 15 tháng 12 năm 2021. Thông tư số 14/2020/TT-BCT gồm 04 Chương 11 Điều.

Như Quỳnh, Nguyễn Doanh, Kiều Oanh